جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

فضائل الخمسة من الصحاح الستّة و غيرها من الكتب المعتبرة، تألیف محقق فيروزآبادى، در بردارنده احاديث و روايات فضائل و مناقب پنج تن آل عبا عليهم السلام ، از مهم‌ترين كتاب‌هاى اهل سنت و جماعت مى‌باشد كه در بلاد اسلامى مورد توجه قرار گرفته و علامه امينى در نشر آن به به بلاد اسلامى كوشش داشته است. انگيزه تأليف كتاب آن بوده كه مؤلف در سفر حج با يكى از دانشمندان اهل سنت به بحث مى‌نشيند و پس از گفتگوهاى مذهبى ضمن اعتراف مى‌گويد: شما شيعيان با ادله متقنى كه در دست داريد، در نشر و تبليغ ضعيف هستيد و آن طور كه بايد و شايد مذهب اهل بيت عليهم السلام را بين مسلمانان اشاعه نمى‌دهيد. كتاب مشتمل بر پنج مقصد است كه هر مقصد به بيان فضائل يكى از خمسه طيبه مى‌پردازد. البته مقصد چهارم و پنجم هر دو درباره حسنين(عليهماالسلام) است كه مقصد چهارم به مناقب مشترك آن دو بزرگوار و مقصد پنجم به مناقب اختصاص آنان مى‌پردازد. از سه جلد كتاب، تا بخشى از جلد دوم به مناقب اميرالمؤمنين (عليه السلام) اختصاص يافته است.

کتاب «النهج السوي في معنى المولى و الولی» نوشته محسن علی بلتستانی، درباره‏ حديث غدير و معني کلمه‏ «مولي» به طور مفصل و تحقيقي و نيز تفسير آيه‏ «اًّنما وليکم الله...» می باشد و بيشتر بحث در کلمه‏ «مولي» است که در بخش هاي مختلف وليکم تحقيقي کامل نموده و به معاني و اشکالات و جواب از آنها و بقيه‏ جوانب اين کلمه پرداخته و کتابي جامع و علمي و کم ‏نظير در اين باره است.

لماذا اخترت مذهب الشيعه مذهب اهل البيت (علیهم السلام) درباره اثبات حقانيت اميرالمومنين (علیه السلام) و جانشينى ايشان بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نوشته شده است. كتاب با دو مقدمه و مطالب در هشت فصل، تنظيم شده است. نويسنده در تمامى اين فصول، با استفاده از آيات و رواياتى كه در كتب اهل سنت منقول است، به اثبات حقانيت و ولايت اميرالمومنين علیه السلام و فرزندان معصومش علیهم السلام پرداخته و در دو فصل آخر، به ماجراى سقيفه اشاره نموده و مناظراتى را كه با افراد مختلف داشته، نقل كرده است. نويسنده در فصل اول، اشاره مى‌كند كه همه مذاهب چهارگانه اهل سنت، از شاگردان امام صادق (علیه السلام) بوده و از ايشان مطالب را گرفته و به چهار فرقه تبديل شده‌اند. از اين‌رو آنچه كه در كتب مذاهب اربعه، موافق مذهب جعفرى است، از «جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام)» و آنچه كه مخالف با گفتار ايشان است، اجتهاد خود اين چهار نفر مى‌باشد. وى در اين فصل، به شرح حال خويش پرداخته و در ادامه، به اختلافاتى كه بين اين مذاهب چهارگانه و اختلاف فتاوايى كه دارند، اشاره نموده است. مثلا مى‌گويد كه شافعى معتقد است اگر كسى دستش به زن اجنبيه‌اى بخورد، وضويش باطل مى‌شود و حنفى خلاف آن را گفته است. همچنين مالك با اين دو مخالف ورزيده و مى‌گويد اگر اين تماس از روى شهوت باشد يا از عمد، وضوء واجب مى‌شود و الا مشكلى ندارد. شافعى دخترى كه از زنا به دنيا آمده را براى ازدواج جائز مى‌داند، اما سه مذهب ديگر مخالفت كرده‌اند. حنفى مى‌گويد كه وضوء با خروج خون از بدن ولو كم باشد، باطل مى‌شود و سه گروه ديگر خلاف آن را گفته‌اند. نويسنده در ادامه، طائفه شيعه را طائفه‌اى حقه و محقه خوانده و بهترين خلق خدا حساب مى‌كند و جزء فرقه ناجيه مى‌شمارد .وى در فصل دوم، به اثبات ولايت و حقانيت اميرالمومنين (علیه السلام) توسط آيات ولايت، تطهير، مباهله، مودت، صلوات، تبليغ يا حديث غدير پرداخته و همچنين در عنوانى به نام شيعه و سنت نبوى، به بررسى دلالى احاديثى چون حديث دار انذار، ثقلين، سفينه، منزلت و مدينة العلم پرداخته است. در فصل سوم، به نصوصى كه از طرف پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره محصور بودن خلفاء در 12 امام اشاره شده، پرداخته شده است. نويسنده در فصل چهارم، از احاديثى كه در فضائل اميرالمومنين (علیه السلام) و ذريه‌ى ايشان سخن گفته شده، نام برده است. در فصل پنجم، احاديث و سخنانى از پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده كه به اعلميت على (علیه السلام) و اهل بيتش بر سايرين دلالت دارد. همچنين شهادت بعضى از علماء به اعلميت على (علیه السلام) و اهل بيت ايشان بيان شده است. فصل ششم، در مدح پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از شيعه على (علیه السلام) و اهل بيت اوست. در فصل هفتم به مصيبت سقيفه پرداخته شده و ماجراى سقيفه ذكر شده است. نويسنده در فصل آخر، مناظراتى كه با افراد مختلف و بزرگان علماى شافعى در زمينه ولايت و تشيع داشته اشاره كرده است.

کتاب «فضائل أمیرالمؤمنین (ع)» نوشته احمد بن محمد ابن عقده است. مطالب کتاب درباره ویژگی‌ ها و مناقب امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام و احادیثی است که رسول خدا درباره آن حضرت بیان فرموده است. بیان القاب با فضیلت، اختصاصات و ویژگی‌ ها، همچنین آیات نازله، احادیث پیامبر، رد شمس، حدیث طیر، جهاد و شجاعت، ازدواج با فاطمه و برخی از سخنان علی علیه‌السّلام از جمله مطالب کتاب است. دو فصل از ۲۲ فصل کتاب، به موضوع امامت و ائمه به صورت کلی اختصاص دارد. مصحح به فصل بندی و تنظیم عناوین دست زده و در پاورقی به منابعی که روایات ابن عقده را از آنها جمع آوری کرده، ارجاع داده است. مجموع روایات این کتاب، ۲۳۶ عدد است و هر روایت با سلسله سند آن ذکر شده است.

كتاب «ترجمة الإمام علي بن أبي طالب (ع) من تاریخ مدینة دمشق» كه به اهتمام علی بن حسن بن هبه‌ الله شافعی ملقب به ابن عساكر ( 499ـ 571 ق) به رشته تحریر در آمده است. در این مجلد از قول علمای اهل سنت درباره فضایل و كرامات حضرت علی (ع) به چاپ رسیده است. احادیث كه با شرح مختصر نیز نشانی آن همراه است ذیل این عناوین تدوین شده است: حدیث الرایة، آیة التطهیر، حدیث سد الابواب، حدیث المنزلة، حدیث الولایة و قول رسول‌ الله: من آذی علیا فقد آذانی. كتاب به زبان عربی به طبع رسیده است.

کتاب «مصادر حديث الطير و موارد نقله و توثيق رواته عند أهل السنّة» نوشته محمدجعفر طبسی به زبان عربی است. در این اثر برخی از مشکلاتی که از لحاظ سند و دلالت در زمینه‌ های مختلف اخلاقی و اعتقادی وجود دارد اشاره شده و به رفع ابهام از این روایات پرداخته شده است. این روایات در مسایل گوناگونی مانند طینت، بقای طینت میت در قبر او، مفهوم اعاده معدوم، راه‌ های شناخت خدا، مقام کشف یقین امیرالمومنین علی (ع)، بداء، ماهیت وحی بر شخص پیامبر اسلام (ص)، علم و مشیت خدا، قضا و قدر الهی، سرگذشت برخی از پیامبران الهی و عصمت آنها، خیر و شر و مخلوق بودن آنها، سعادت و شقاوت انسان‌ ها، جبر و اختیار، امر بین الامرین، دیدن خدا و امکان آن، خلقت آدم و کیفیت آن، ابعادی از تاریخ اسلام، خروج قائم آل محمد (ص)، مباحثی در توحید، توضیح و تفسیر برخی از آیات قرآن، تعداد عوالم خلق شده توسط خداوند متعال و برخی دیگر از مسایل اعتقادی مندرج در روایات است که نگارنده به شرح مفاد آنها و رفع ابهام از آنها پرداخته است.

کتاب «نزهة الابصار و محاسن الاثار» که توسط فقیه و محدث بزرگ ابوالحسن علی بن مهدی طبری مامطیری تالیف شده، شامل اخبار مروی از حضرت علی (ع) و نقل سخنان نیکوی وی و برخی از فرزندان ایشان می باشد. برخی از مطالب این اثر عبارت است از احادیثی که به ذکر قضایای تاریخی می پردازد و ارتباطی با فصاحت و بلاغت ندارد. احادیثی از پیامبر اکرم (ص)، امام حسن، امام حسین، امام سجاد، امام باقر، امام صادق و نیز مرویاتی از جعفر بن ابی طالب و زید بن علی و ام سلمه و دیگران. مولف کتاب، تنها به ذکر کلمات، خطبه ها و نامه های حضرت علی (ع) اشاره نکرده، بلکه به توصیف سیره ایشان پرداخته و اشعار منسوب به ایشان را نیز نقل و بعضی از احکام دینی مروی از ایشان را ذکر کرده است. بعضی از حوادث تاریخی که در هیچ مصدر دیگری چه نهج البلاغه و چه غیر آن نیامده است.