جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
هنر و علوم انسانی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1252
بررسی مبانی و روش تفسیر آیت‌الله معرفت در التفسير الاثري الجامع
نویسنده:
الهام جعفرمنش
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
«آیت الله معرفت» در «التفسیر الاثری الجامع» روشی جدید در تفسیر قرآن ارائه می دهد، ویتفسیر را زدودن ابهام از لفظ مشکل می داند و به طور کلی روش های تفسیری را به دو بخش اثری و اجتهادی تقسیم می کنند ، ایشان ، هم لفظ قرآن و هم معنای آن را وحیانی می داند ، قائل به امکان فهم قرآن وجو از تفسیر است ، به وجود بطن در قرآن کریم معتقد است و آن را بر خاسته از مولول های التزامی کلام ، از نوع لزوم غیر بیّن می داند ، معتقد به عدم تحریف قرآن بوده و برای سیاق نقش مهمی در دستیابی به مدالیل الفاظ و رسیدن به مراد واقعی کلام قائل است ، ظاهر قرآن را حجت می داند ، معتقد به حجیت قول پیامبر (ص) و اهل بیت(ع) در تفسیر بوده ، همچنین قول صحابه و تابعین را با وجود شرایطی معتبر می داند. آیت الله معرفت از روایات در تفسیر، بیشترین بهره را برده است اما اولین روشی که از آن استفاده نموده روش قرآن به قرآن است ، وی متقن ترین منبع برای تبیین و تفسیر قرآن را ، خود قرآن می داند ولی بارزترین روشی که در تفسیر آیات به کار می گیرد روش روایی است ، اما در کنار این روش از روش تفسیر اجتهادی که آن را متکی بر درایت و عقل می داند ، نیز استفاده نموده ، از جمله در نقد و بررسی روایات. گرایش‌هایی نیز در تفسیر وی به چشم می خورد از جمله اینکه ایشان مباحث متعدد فقهی و کلامی را پیش کشیده ، توضیح می‌دهد. وی تفسیر عرفانی را در نهایت ، پذیرفته و آن را از باب تداعی معانی می داند و گاهی نیز به تفسیر عرفانی آیات اشاره می نماید ، از لغت و ادبیات عرب نیز استفاده نموده، با نگرشی اعتدالی به تفسیر علمی از آن نیز بهره می گیرد ، همچنین مباحث تربیتی و اخلاقی را مطرح نموده از علوم قرآن و آراء سایر مفسران نیز استفاده می کند ، وی علاوه بر اسلوب ترتیبی که اسلوب غالب این تفسیر است ، گاهی به تفسیر موضوعی نیز می پردازد ، ایشان در بهره گیری از روایات ، آنها را بدون چون و چرا نمی پذیرد بلکه آنها را دارای آفاتی دانسته و مورد نقد و بررسی قرار می دهد و در این راه از مبانی نقدی چون عرضه روایات بر قرآن ، عرضه بر سنت قطعیه ، عرضه بر عقل و عرضه بر قطعیّات علمی و تاریخی و نیز از نقد سندی استفاده می کند ، در نهایت می توان گفت که روش کلی این تفسیر ، روایی- اجتهادی است.
مشخصات اثر
بررسی رویکرد حدیثی در تفسیر کشف‌الاسرار و عده الابرار
نویسنده:
معصومه‌بیگم سیدحسینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
این رساله در نظر دارد به نقد و بررسی روایات در تفسیر کشف الاسرار و عده الابرار، اثر «ابی الفضل احمد بن ابی سعد بن احمد بن مهریزد المیبدی» بپردازد.میبدی مسلمانی عقیده مند از اصحاب حدیث است که به براهین عقلى اعتمادى ندارد و در فروع شافعی است اما در کلامپیرو مکتب اشعریون می باشد هر چند خود صریحاً عنوان نمی دارد. در عقیده او، قرآن قدیم است و بین ذات و صفات خدا تفاوت وجود دارد ضمن اینکه معتقد به رویت خداوند در آخرت است. تفسیر او تفسیر نسبتاً مفصلى است‏به زبان فارسى آمیخته به عربى که تفسیر را به 3 نوبت تقسیم کرده است. نوبت اول، ترجمه فارسی آیات. نوبت دوم تفسیر به معنای متعارف شامل بحث در وجوه معانی، قرائت مشهور، سبب نزول، بیان احکام، ذکر اخبار و آثار و نوادری که تعلق به آیات دارد. ونوبت سوم مربوط به رموز عارفان و اشارات صوفیان است.میبدی به کوچکترین مناسبتی، در نوبت دوم تفسیرخود به ذکر داستان انبیاء ،اقوام سلف و وقایع زمان نزول وحی می پردازد که سرشار از اسرائیلیات وجعلیات است .خصوصاً در اموری که با عصمت انبیا: وپیامبر اکرم9 منافات دارد.برهمین اساس در ذیل آیاتی که سبب نزول محسوب می شوند ، رطب و یابس را به هم بافته و اقوال گوناگونی را نقل کرده است که خالی از اشکال نمی باشد .در بحث روایات مکی ومدنی میبدی تمام اقوال موجود را می آورد و در آخر قول درست را بیان می دارد ، در این بخش از روایات نیز گهگاه گفتار او با روایات صحیح ناسازگار است.او برای آیات منسوخ دامنه گسترده ای قائل است به طوری که آیات زیادی را منسوخ به آیه سیف می داند وحتی در این زمینه قائل به تحریف قرآن است.در بحث رویکرد او به اهل بیت :، او روایات اهل بیت : را در تفسیر قرآن ، بیش از هم مذهبانش (اهل تسنن) نقل کرده و روایات بسیاری را در فضیلت امام علی 7، فاطمه زهرا 8و اولاد پاک آنها آورده است، که این بخش از نقاط قوت تفسیر او محسوب می شود .
مشخصات اثر
استنادها و شواهد قرآنی در کلام امام رضا (علیه السلام)
نویسنده:
امین باقری نژاد
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
امام رضا (علیه السلام) در میان اهل‌بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) بین شیعیان به ویژه ایرانیان جایگاه خاصی دارد و عالم آل محمد (صلی الله علیه و آله) نام گرفته است. حرکت‌های فرهنگی و علمی آن حضرت (علیه السلام) در جهت گسترش مکتب اهل‌بیت (علیهم السلام)بر کسی پوشیده نیست و هرچه که پیرامون شخصیت آن حضرت (علیه السلام) فعالیت علمی و پژوهشی انجام گیرد ارزشمند است. گنجینه باقیمانده از آن حضرت (علیه السلام) پر از گوهرهای ناب و شایسته‌ای است که می‌تواند برای همگان سودمند باشد. بررسی سخنان امام رضا (علیه السلام) از منظر توجه به شواهد قرآنی در کلام آن حضرت (علیه السلام) یکی از این فعالیت-هاست. اینکه آن حضرت (علیه السلام) تا چه حد از شواهد قرآنی به صراحت استفاده نموده است و تا چه حد به شکل غیرصریح محتوای قرآن را در کلام خود گنجانده اند ، مورد توجه این پژوهش می‌باشد. در این پایان‌نامه دو امر بیش از هر چیز مورد تأکید قرار گرفته است ؛یکی ارائه نمایه‌ای اجمالی از سخنان آن حضرت (علیه السلام) و آشکار ساختن استنادات قرآنی صریح و غیرصریح وی در آن نمایه و دیگر شرح و توضیح برخی از این استنادات در حد توان خود. البته باید گفت که استنادات صریح امام رضا (علیه السلام) در بیان اصول دین و استنادات غیرصریح ایشان در شرح فروع دین و اخلاقیات بیشتر است . البته جا دارد که بگوییم برای هر سخنی از آن حضرت (علیه السلام) می‌توان به راحتی اثری از قرآن را یافت.واژگان کلیدی: امام رضا (علیه السلام)، استنادات، قرآن، صریح، غیرصریح.
مشخصات اثر
سیره اهل بیت علیهم السلام در مواجهه با غالیان
نویسنده:
عقیل صادقی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
غلو – که به معنای تجاوز از حد درباره کسی یا چیزی می باشد- یک جریان فکری انحرافی است که در تاریخ طولانی بشر و در میان ادیان و ملل مختلف (مصر، یونان، روم، هند، و یهود و نصاری و غیره ) همواره وجود داشته است. غلو در اسلام - به گزارش برخی منابع تاریخی- پس از درگذشت پیامبراسلام? و ادعای نمردن ایشان از سوی برخی از صحابه خود را نشان داد و پس از پیامبر در زمان حضرت علی(ع) و برخی از ائمه به حیات خود ادامه داد. غالیان در طول حیات امامان شیعه به گروهها و شاخه های مختلف تبدیل شدند و با قرار دادن خود در شمار شیعیان و با اباحی‌گری و بیان عقاید کفرآمیز و انتساب دروغین به اهل‌بیت علیهم السلام اعمال ناشایست خود را مشروعیت بخشیدند. اهل بیت علیهم السلام با حساسیت فوق العاده‌ای به مبارزه با این جریان انحرافی پرداختند و در مرحله اول ضمن سفارش به اعتدال و میانه روی و ارائه معیار، از هم‌نشینی با غالیان منع کرده عقاید باطل غلات را رد کردند و به بیان مبانی صحیح اعتقادی پرداختند. اما هدایت و نصایح اهل‌بیت علیهم السلام آنها را کار ساز نشد، لذااهل‌بیت علیهم السلام در مرحله بعد ضمن اعلام برائت از غلات و لعن و تکفیر آنها دستور قتل و تعقیب همه جانبه غلات را صادر کردند و با روشهای صحیح و منطقی خود توانستند از حریم اهل‌بیت علیهم السلام و اندیشه های ناب شیعه دفاع کنند.
مشخصات اثر
بررسی فقهی و حقوقی تعدد زوجات
نویسنده:
زینب عچرش
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
تعدد زوجات یکی از مسائل بحث‌انگیز حقوق اسلام است که در طول تاریخ سوالات بسیاری از سوی موافقان و مخالفان در مورد آن مطرح شده است. از جمله این‌که فلسفه‌ی تعدد زوجات چیست؟ چرا اسلام که پیام‌آور عدل است آن را پذیرفته است؟ اسلام چه تمهیداتی برای جلوگیری از ظلم به زنان در این نهاد اجتماعی اندیشیده است؟ و... این‌گونه پرسش‌ها ما را برآن داشت که در این پایان‌نامه که مشتمل بر هفت فصل است به بررسی این موضوع از منظر فقه و حقوق اسلامی بپردازیم. طی پژوهش‌های انجام شده معلوم شد که اسلام مبتکر تعدد زوجات نبوده است، بلکه در ملل و ادیان گذشته، تعدد زوجات به شکل بی‌حد و حصر وجود داشته است و اگر اسلام تعدد زوجات را نمی‌پذیرفت در واقع صورت مسأله را پاک کرده بود. لذا اسلام برای ضابطه‌مند ساختن این پدیده، در گام اول آن را پذیرفت و محدود به چهار زن کرد و در گام بعدی جواز آن را مقید به عدم ترس از بی‌عدالتی نمود. هم‌چنین در این پژوهش معلوم شد که جواز تعدد زوجات از منابع چهارگانه‌ی فقه شیعه یعنی کتاب، سنت، اجماع و عقل، قابل استنباط است. ضمن این‌که اسلام تنها به جواز این نهاد اجتماعی اکتفا ننموده، بلکه در فقه اسلامی جزئی‌ترین روابط مرد با زنانش و چگونگی اجرای عدالت میان آن‌ها نیز بیان شده است. در نهایت پس از بررسی سیر تحول تعدد زوجات در حقوق ایران، روشن شد که قوانین موجود نه‌تنها ضامن حفظ حقوق زنان نیستند، بلکه از ضمانت اجرای کافی نیز برخوردار نمی‌باشند، که این امر باب سوءاستفاده از این قانون عالی اسلامی را برای سودجویان باز گذاشته است. لذا از قانون‌گذار اسلامی انتظار می‌رود این نقص در قوانین را به بهترین شکل اصلاح نماید.
مشخصات اثر
ساختار تربیت فطری در کلام امیرالمومنین (علیه‌السلام)
نویسنده:
لیلا علی‌خواه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
تربیت، ابزار تعالی و کمال انسان و جامعه بشری است و تربیت فطری منشأیی برای دیگر تربیت‌هاست چرا که سعادت و یا شقاوت حاصل از نوع پرورش فطرت، سعادت یا شقاوت جاودان است. میل به کمال، جزء فطرت انسان است پس لازم است برای رسیدن به آن، که هدف آفرینش انسان است، برنامه‌ای بر اساس فطریات او طراحی گردد. با توجه به این مشکل که انسان در تشخیص مصداق صحیح کمال حقیقی و شکوفایی فطرت خویش به خطا می‌رود؛ هدف کاوش این پایان‌نامه ارائۀ برنامه‌ای هر چند مختصر بر اساس آموزه‌های امیرالمؤمنین علی(عليه‌السلام)، برای شکوفایی فطرت و ایجاد تربیتی صحیح و در نتیجه ایجاد جامعه انسانی است که در نهایت قرب الهی به ارمغان می‌آورد. هر چند انسان تجزیه ناپذیر است اما برای فهم و درک رفتارهای انسانی و یافتن شیوه‌های تربیتی مناسب لازم است از منظرهای گوناگون به انسان توجه نمود و جایگاه فطرت را در ساختار وجودی او یافت. انسان ترکیبی از روح و جسم است و فطرت ویژگی‌های مشترک بین همۀ انسان‌هاست. ویژگی‌هایی از قبیل: 1ـ بین همۀ انسان‌ها در هر زمان و مکان مشترک است. 2ـ بر اساس توحید است. 3ـ دین الهی بر آن منطبق است. 4ـ حجت و دلیل خداوندی است. 5ـ دارای بینش و گرایش است. 6ـ زوال ناپذیر و در نتیجه حجاب گیرنده و شکوفا شونده است. 7ـ انسان را به غایت و هدف اصلی آفرینش می‌رساند.فطرت انسان کمال طلب است و بر اساس این میل که خداوند عطا نموده، وی همۀ ابعاد زندگی خود را تنظیم می‌کند و به دلیل ابعاد وجودی دیگری که در ساختار انسان وجود دارد؛ مانند غریزه و نفس، انسان در به ثمر رساندن فطرت کمال طلب خویش به انحراف رفته و با مصادیق اشتباه مسیر زندگی خویش را طی می‌کند. اما روش‌های تربیت فطری می‌تواند با عنایت به داشته‌های فطری انسان مانند حب کمال، حب بقا، حب اتکا، حب علم، حب خوف، حب رجا، حب رضا و تسلیم، حب پرستش و توجه به موانع و عوامل شکوفایی آن‌ها، انسان را به سوی کمال حقیقی سوق دهد. در این پژوهش، هرکدام از فطریات انسان را مورد بررسی قرار داده و در خصوص هر بعد از فطرت به عوامل، موانع و روش‌های ویژه آن دست یافتیم و در خصوص هر بُعد از ابعاد فطرت، اثرهای تربیتی آن نیز بررسی شده است.از آنجا که اصل فطرت بر توحید است ـ زیرا کمال مطلق یکی است و آن خدای یگانه است که منشاء همۀ کمالات است ـ در پایان هر گفتار نگاهی توحید گرایانه نیز صورت گرفته است. در نهایت اینکه در این پژوهش ساختاری مبتنی بر ویژگی‌های خدادادی و فطری انسان برای تربیت وی ارائه شده است.
مشخصات اثر
مراحل و شیوه های مطلوب دعوت به دین اسلام از منظر قرآن و روایات
نویسنده:
صدیقه صدیق
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
دعوت به حق و رسیدن به کمال، یکی از موضوعاتی است که در زندگی، عقل و فکر انسان را به خود معطوف می سازد. قرآن کریم از همان آغاز نزول، به این نکته توجه نموده و خود را کتابی دعوت گر و مایه نجات و رشد خلق معرفی نموده است. (یَهْدی إِلَى الْحَقِّ وَ إِلى‏ طَریقٍ مُسْتَقیمٍ) ( احقاف،30) فرا خواندن به سوی خداوند راهی است که همه پیامبران الهی پیموده و در آن راه با سختی ها و سرپیچی های زیادی از ناحیه سردمداران و استکباران مواجهگشته اند. اسلام هم که یک دین تیلیغی می باشد؛ باید هم پای مقتضیات و تحولات زمان دگرگون شود. قرآن کریم، با صراحت این وظیفه را بر عهده گروهی از امت خود می گذارد و می فرماید: «وَ لْتَکُنْ مِنْکُمْ أُمَّهٌ یَدْعُونَ إِلَى الْخَیْرِ وَ یَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ یَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْکَرِ وَ أُولئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُون‏؛ باید از میان شما، جمعى دعوت به نیکى، و امر به معروف و نهى از منکر کنند! و آن ها همان رستگارانند.» (آل عمران،104) از این رو یکی از مسئولیت های بشر در قبال دیگران، دعوت آنان به ایمان و کارهای صالح می باشد. این مسئولیت را می توان در ادامه خط رسالتی پیامبران تعریف کرد. همان گونه که اصل وحی برای هدایت بشر ضروری می باشد؛ و بدون آن، راه یابی به حقبقت میسر نیست، شیوه و کیفیت ارائه آن نیز مهم می باشد. مهم تر این که؛ در عصر حاضر از سوی دشمنان، تهاجم فرهنگی وسیعی علیه دین اسلام انجام می گیرد و آنان همواره درصدد دور کردن مردم جهان به ویژه قشر جوان جامعه از دین و ایمان هستند. دانستن این نکته که با چه شیوه هایی می توان مسلمانان را در اعتقاد خود ثابت نگه داشت و غیر مسلمانان را به دین اسلام ترغیب نمود اهمیتی دو چندان پیدا می کند. مطالعه ی آیات قرآن کریم و تأمل در سیره و شیوه ی رهبری و هدایت انبیاء الهی ما را به این نتیجه می رساند که اصل دعوت در اسلام بر پایه شیوه های نرم می باشد؛ یعنی حکمت، موعظه، جدال احسن، مدارا و مسالمت و... اما زمانی که ظلم و فساد و دیکتاتوری در جامعه از بین نرفت و عده ای در صدد ایجاد موانعی برای گسترش نور اسلام و در پی هرج و مرج و ظلم و فساد باشند و با هیچ روشی به راه نیایند، در این صورت لازم است، جهت دفاع از ارزش ها و حقوق انسانی و نجات انسانیت از کفر و ظلم جنگید و راه را برای تبلیغ دین در میان مردم باز نمود.
مشخصات اثر
نقش عقل در کنترل خویشتن از دیدگاه آیات و روایات با رویکرد روانشناختی
نویسنده:
رضوانه صالحی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
بی گمان عقل از جایگاه بلند و بنیادی در آموزه‌های وحیانی اسلام برخوردار می‌باشد. به گونه‌ای که از نگاه آموزه‌های دینی، انسانیت انسان به عقل اوست، زیرا انسان عقل است و صورت، پس هرکه از آن رویگردان شود و صورت آدمی با او بماند کامل نیست و هم چون کسی است که روح ندارد. از دیدگاه اسلام عقل به عنوان راهنما وحجت درونی انسان و موهبتی الهی است. عقل به عنوان کنترل کننده‌ای قوی با تشخیص خوب و بد و حق و باطل و صحیح از سقیم، انسان را کنترل و نظارت می‌کند تا در ورطه گناه سقوط ننماید. این کنترل و نظارت در همه ابعاد وجودی و شخصیتی انسان، اعم از بینش، گرایش و کنش می‌باشد آیات و روایات به خوبی نقش و کارکرد عقل را در کنترل «خویشتن» انسان بیان کرده‌اند. با توجه به ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی که در دنیای کنونی بیداد می‌کند می‌توان دریافت که انسانها به دلیل عدم شناخت «خویشتن» و ناتوانی در استفاده از ابزار کنترل کننده وجود خود، به گناه و ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی مبتلا می‌باشند. لذا در این تحقیق سعی شده است با معرفی ابعاد وجودی انسان، خویشتن آدمی به او شناسانده شود و کارکرد عقل در هرجنبه از شخصیت انسان با توجه به آیات و روایات تبیین گردد؛ تا انسان با به کارگیری عقل ناهنجاری‌های فردی و اجتماعی را کنترل نماید. نگارنده در این پژوهش به این نتیجه رسیده است که در صورتی که انسان به فرمان‌های عقل توجه نماید و عقل خویش را برنفسش حاکم کند و به هوای نفس اجازه ورود به مملکت وجودش را ندهد, راهنمایی‌ها و کنترل‌های عقل به ثمر خواهد نشست وآدمی دارای شخصیتی سالم و تکامل یافته می‌گردد و این همان غایت و هدف خلقت انسان، یعنی انسان کامل شدن می‌باشد
مشخصات اثر
جایگاه امام محمدباقر(ع) در حدیث شیعه امامیه
نویسنده:
مژگان سخی مطلق
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
ام محمد باقر (7) پنجمین امام از ائمه دوازده گانه شیعه امامی، به عنوان خلیفه رسول خدا (6) در عصر خود مسئولیت های امامت را به انجام رسانید. شرح و تفسیر قرآن کریم به همراه تبیین سنت نبوی به عنوان بخشی از اقدامات امام محمد باقر (7) سبب شد تا میراثی گرانبها از ایشان درحوزه حدیث شیعه باقی بماند. بررسی روایات بر جای مانده از ایشان به لحاظ کمّی نشان می دهد که حدود 12-10 درصد از احادیث شیعه امامی در منابع روایی معتبرایشان، از امام محمد باقر (7) صادر شده است و از این جهت ایشان سومین جایگاه را در میان امامان شیعه به خود اختصاص داده است. تحلیل کیفی روایات ایشان نیز نشان می دهد که امام باقر (7) نسبت به مسائل و موضوعات مورد نیاز جامعه بازخورد مناسب نشان داده و به صدور حدیث پرداخته است. عصر امام باقر (7) دوران گسترش دیدگاه های فقهی و کلامی بود. از طرفی سیاست «ممنوعیت نقل و نگارش حدیث نبوی» موجب پیدایش عوارض و آفاتی در حدیث نبوی شد و از سوی دیگر اهل بیت پیامبر (6) از مسئولیت حاکمیت و قضاء کنار گذاشته شدند. در این شرایط برای برخی جریان های فقهی، کلامی و... فضای باز سیاسی - اجتماعی فراهم آمد تا به ارائه دیدگاه های خود پرداخته و به نیازهای فزاینده جامعه در عرصه های مختلف پاسخ دهند. در این زمان امام محمد باقر (7) با استفاده از وضع موجود بهاحیاء و بسط علمی و عملی مکتب تشیع و تبیین دیدگاه اسلام ناب محمدی (6) پرداخت. مکتبی که امام باقر (7) در عصر خود تأسیس نمود، چیزی جز مکتب نبوی نبود. این مکتب بعدها به وسیله سایر ائمه هدی (:) خصوصاً امام صادق (7) و تربیت یافتگان مکتب باقرین (8) توسعه یافت. تحلیل روایات امام باقر (7) نشان می دهد که بخش عمده روایات ایشان فقهی و در درجه بعد اعتقادی است. این آمار نشان دهنده نیازها ومشکلات موجود در عصر آن امام و بازتاب حضور دیدگاه های مختلف در هر یک از این حوزه ها است. پیدایش فرق و مشرب های فکری متعدد (خصوصاً در عرصه فقه و اعتقادات) سبب شد تا امام با صدور احادیث فقهی (در مقیاس وسیع تر) و نیز احادیث اعتقادی و اخلاقی و... به روشن ساختن مسیر حق از باطل و اصلاح علمی و عملی امت اسلام اقدام نموده و در جهت تبیین سنت نبوی همت خویش را به کار گیرد.
مشخصات اثر
معیار اعتبارسنجی روایات از منظر قدما
نویسنده:
علی شاه حسینی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
حدیث و سنت به عنوان دومین منبع دین شناخت، از جایگاه والایی در شریعت اسلام و مذهب شیعه برخوردارند و بیشترین استناد عملی و اعتقادی شیعیان و مسلمین به این منبع مهم است. از همان صدر اول، علل متعددی از جمله وجود وضاعان و منحرفان، نحله ها و گرایش های متعددی را در تشخیص اعتبار روایات به وجود آورد و فاصله زمانی بیش از یک هزاره نیز، سبب تشدید این چالش شد. در این میان دو منهج معروفی که در ارزیابی روایات به وجود آمده بودند عبارت بودند از: یکی شیوه رجالی که مختص به اهل سنت بود که با پذیرش حجیت تعبدی «خبر ثقه» به بررسی رجالی اسناد روایات می پرداخت و دیگری حجیت «خبر موثوق به» با وجه غالب «کتابشناسی بر پایه حجیت» بود که در شیعه رواج داشت. آنچه مسلم است، معیاری متین و مستحکم در سنجش اعتبار روایات بین شیعیان با راهنمایی اهل بیتوجود داشته است. این معیار قویم عبارت بوده است از حجیت «خبر موثوق به» بر اساس حصول وثوق عقلایی با تکیه بر قرائن داخلی و خارجی روایات؛ و قطعاً ارزیابی صرف سندی، ملاک پذیرش روایات نبوده است. در این نوشتار، با بررسی برخی ریشه های مبانی قدما در انتقال میراث حدیثی شیعه، عقبه روشن و مستحکم آن، به تصویر کشیده شده است و با تاکید بر نهادینه بودن بحث کتابت در شیعه و وجود فرهنگ انتقال کتاب محور در اخذ و ادای حدیث، پیشینه درخشان و اطمینان زای حدیث شیعه نشان داده شده است. همچنین در بازکاوی معنای وثاقت و ضعف از منظر قدما با توجه به مبنای فهرستی و کتاب محور، بدین نکته تاکید شده است که ثقه در لسان قدما به کسی اطلاق می شد که برآیند درون مایه های کتب حدیثی او، قابل انتساب به معصوم بوده است و ضعیف به کسی گفته می شد که منفردات او بدون شواهد و قرائن، قابل اعتماد نبوده است. نتیجه واضح این مطلب آن خواهد بود که با توجه به روحیه ضعیف گریزی، حساسیت بالای اصحاب در نقل روایات و همچنین چندین دوره پالایش قوی در منابع شیعه، اگر روایاتی از متهمان به ضعف در مجموعه های حدیثی وجود دارد شاهد صدق داشته و منفرد نبوده است و الا قدما در کتابهای خود وارد نمی کردند. این مهم، از نکات بسیار حساس و قابل تامل است.سپس در تبیین استواری مبنای قدما، به بررسی دأب و منشهای حدیثی قدما پرداخته شده و نکته های مهمی در این زمینه بررسی شده است مثل «توجه وافر قدما به راوی از مولف»، «نسخه شناسی و مقابله آنها» و... و در نهایت تعدادی از قرائنی که قدما در حصول وثوق و اطمینان از آنها استفاده کرده اند مورد پژوهش قرار گرفته است.در این اثر کوشیده ایم تا با تبیین دقیق مبنایی که میراث حدیثی شیعه با آن نگاشته شده به باز خوانی و ارزیابی ذخائر عظیم حدیثی خود بپردازیم و با دقت در استواری این تراث، به بهانه های واهی به طرد بی اساس این مجموعه های گرانقدر نپردازیم.چند دستآورد بسیار مهم این نوشتار عبارتند: 1ـ اثبات اعتبار و استحکام بالای روایات و مجموعه های روایی شیعه 2ـ ضرورت بازخوانی منابع رجالی ـ حدیثی با توجه به نگارش مستحکم میراث روایی شیعه.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 1252