جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب روان‌های مریض، ذهن‌های سالم مقدمه‌ای کامل و غنی بر زندگی و اندیشه‌ی جیمز است که نشان می‌دهد چرا بنیان‌گذار عمل‌گرایی و روان‌شناسی تجربی هنوز هم قادر است مستقیماً و عمیقاً با هر کسی که تلاش می‌کند زندگی ارزشمندی داشته باشد، صحبت کند و شاید راهکارهایی نجات‌بخش در اختیارش بگذارد. کاگ می‌نویسد که چگونه تجارب جیمز به‌عنوان یک «بیمار حقیقی»، کسانی که اندیشه‌هایی منفی دارند و فکر می‌کنند زندگی ممکن است پوچ و بی‌معنی باشد را به سوی بیانی ایده‌آل از «سلامت فکر» سوق می‌دهد. جان کاگ کتاب روان‌های مریض، ذهن‌های سالم را در شش بخش به رشته‌ی تحریر درآورده است. او بخش اول کتاب را به موضوع جبرگرایی و ناامیدی اختصاص داده. اینکه چطور ممکن است هر یک از ما در لحظاتی از زندگی خود به معنی واقعی کلمه پوچی را تجربه کرده باشیم و اراده‌ی خود را بی‌اثر و ناکارآمد بشماریم. بخش دوم کتاب درباره‌ی آزادی و زندگی صحبت می‌کند، اینکه زیستن و زندگی کردن دقیقاً به چه معناست و شاید ندانیم تا چه حد آزادی عمل و چقدر در تعیین سرنوشت خود نقش داریم. بخش سوم کتاب درباره‌ی روان‌شناسی و ذهن سالم است و کاگ در بخش چهارم در حیطه‌ی آگاهی و تعالی می‌نویسد. در بخش پنجم حقیقت و عواقب آن را خواهید شناخت؛ اینکه دانایی و رسیدن به پاسخ چطور تجربه‌ای است و چه احساسی را برای شما به ارمغان خواهد آورد. بخش ششم و پایانی کتاب به طور کامل درباره‌ی حیرت و امید است. کاگ در این بخش به شگفت‌زدگی انسان و حس امیدواری پس از آن را بیان می‌کند. این کتاب شیوا، الهام‌بخش، و سرشار از بینش است. بنابراین دور از ذهن نیست که آن را هوشمندانه‌ترین و مهم‌ترین کتاب خودیاری در میان انبوه آثار این حوزه.

شاید بتوان گفت آنچه امروز تحت لوای پراگماتیسم، روانشناسی تجربی و فلسفه ی آمریکایی می شناسیم، از همین جمله ی «ویلیام جیمز» آغاز شده است: «آیا زندگی ارزش زیستن دارد؟» چنین پرسش بزرگ و سرشار از تشکیک و دودلی ممکن است هرکسی را به ورطه ی سقوط در انفعال و ناامیدی بکشاند. اینکه انسان با این فکر درگیر شود که آیا چیزی به نام آزادی عمل بدون در نظر گرفتن تقدیر وجود دارد؟ چه طور می شود برابر قدرت ویرانگر پدیده های بیرونی که از دسترس ما خارجند ایستاد و از دل زندگی، ارزش زیستن را بیرون کشید و درک کرد؟ «ویلیام جیمز» که خود در روزگار جوانی به یقین رسیده بود این زندگی ارزش زیستن ندارد، به مدد فلسفه، غوطه ور شدن در فکر بی سرانجامی بودن و پس از آن، اندیشیدن در اهمیت زندگی و زیستن، تمام فلسفه اش را بر نجات یک زندگی، نجات خویش، بنیان نهاد. «جان کاگ» در کتاب «جان های بیمار، ذهن های سرحال؛ چگونه ویلیام جیمز می تواند زندگی شما را نجات دهد؟» با کنکاش در زندگی و فلسفه ی «ویلیام جیمز»، این فیلسوف بزرگ زندگی، به جان های خسته و بیماری نظر دارد که همواره با این فکر کلنجار می ر وند که «آیا زندگی ارزش زیستن دارد؟». جان کاگ، سعی کرده درعین دقت، با ایجاز و نکته سنجی به ژرفای فلسفه ی جیمز رسوخ کرده و برای جان های بیماری که در هزاره ی سوم و عصر فروپاشی معناها، توان فکری زیستن زندگی ازشان سلب شده، معناهای متقنی بیابد و با لحنی ارسطویی بگوید: «دوستان! زندگی ارزش زیستن دارد.»

«روح‌های بیمار، ذهن‌های سالم» با عنوان فرعی «چگونه ویلیام جیمز می‌تواند زندگی شما را نجات دهد؟» با لحنی شیوا، مفاهیمی الهام‌بخش، و مملو از بینش، هوشمندانه‌ترین و مهم‌ترین کتاب خودیاری است که تا به حال خوانده‌اید. مجموعه‌ی استخوان‌های روح دفترهایی‌ست در باب فلسفه و نظریه‌ی مدرن. استخوان‌های روح سر آن دارد تا بازنمایی تحلیلی و دقیقی از جریان‌ها و جنبش‌های فلسفی و نظری معاصر به‌دست دهد.

شاید بتوان گفت آنچه امروز تحت لوای پراگماتیسم، روانشناسی تجربی و فلسفه ی آمریکایی می شناسیم، از همین جمله ی «ویلیام جیمز» آغاز شده است: «آیا زندگی ارزش زیستن دارد؟» چنین پرسش بزرگ و سرشار از تشکیک و دودلی ممکن است هرکسی را به ورطه ی سقوط در انفعال و ناامیدی بکشاند. اینکه انسان با این فکر درگیر شود که آیا چیزی به نام آزادی عمل بدون در نظر گرفتن تقدیر وجود دارد؟ چه طور می شود برابر قدرت ویرانگر پدیده های بیرونی که از دسترس ما خارجند ایستاد و از دل زندگی، ارزش زیستن را بیرون کشید و درک کرد؟ «ویلیام جیمز» که خود در روزگار جوانی به یقین رسیده بود این زندگی ارزش زیستن ندارد، به مدد فلسفه، غوطه ور شدن در فکر بی سرانجامی بودن و پس از آن، اندیشیدن در اهمیت زندگی و زیستن، تمام فلسفه اش را بر نجات یک زندگی، نجات خویش، بنیان نهاد. «جان کاگ» در کتاب «جان های بیمار، ذهن های سرحال؛ چگونه ویلیام جیمز می تواند زندگی شما را نجات دهد؟» با کنکاش در زندگی و فلسفه ی «ویلیام جیمز»، این فیلسوف بزرگ زندگی، به جان های خسته و بیماری نظر دارد که همواره با این فکر کلنجار می ر وند که «آیا زندگی ارزش زیستن دارد؟». جان کاگ، سعی کرده درعین دقت، با ایجاز و نکته سنجی به ژرفای فلسفه ی جیمز رسوخ کرده و برای جان های بیماری که در هزاره ی سوم و عصر فروپاشی معناها، توان فکری زیستن زندگی ازشان سلب شده، معناهای متقنی بیابد و با لحنی ارسطویی بگوید: «دوستان! زندگی ارزش زیستن دارد.»

«اعتباری» اصطلاح پرکاربرد در معرفت‌شناسی است. جیمز از اعتبار به عنوان برون‌رفتی از عقل‌گرایی حداکثری استفاده می‌کند و آن را «فرض باور» یا «پذیرش اولیه باور» معنا می‌کند به‌گونه‌ای که شواهدی بعدی صدق یا ابطال آن را متاثر از همین فرآیند معتبرسازی باور نشان می‌دهد. از نقدهای اساسی نظریه جیمز، مطابقت امر اعتباری با واقعیت در حال تکامل و تحقق؛ و فروکاستن صدق به سودمندی است. کاربرد مهم دیگر اصطلاح اعتباری در نظریه ادراکات اعتباری علامه طباطبائی است که به معنای جعل و قراداد مفاهیمی به جهت رفع نیازهای اساسی انسان است. دیدگاه علامه، اگرچه ادعای صدق برای ادراکات اعتباری نکرده‌، اما مستلزم جعلی و نسبی بودن بسیاری از مفاهیم و احکام عملی و اخلاقی است. پژوهش حاضر بر آن است که می‌توان با تبیین جدیدی از اعتباری، بدون تغییر در معنای صدق و بدون جعلی دانستن امور اخلاقی، رهیافتی برای معضل معرفت‌شناسی باورهای ضروری و سودمندی که قرینه کافی برای اثبات یا ابطال آنها وجود ندارد، تدارک دید. در این تحلیل نشان داده می‌شود که با پذیرش کاربرد اعتباری به معنای «فرض باور» یا «تلقی به پذیرش» به‌گونه‌ای که آثار متوقع از باور بر آن مترتب گردد بدون آنکه به صدق متصف شود، می‌‌‌توان این دست باورها را پذیرفت و ادراکات اعتباری به این معنا را در حوزه علوم نظری و علوم عملی معتبر دانست.