جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اشمیت مفهوم امر سیاسی را پیش شرط مفهوم دولت می دانست. او باور داشت که دولت را تنها می توان از گذرگاه امر سیاسی تبیین کرد. ولی مفهوم امر سیاسی چیزی نیست جز توان و اراده برای تصمیم گیری در مناسبات انسانها و گروه های انسانی برپایه الگوی دوست و دشمن. همان گونه که تفکیک نیک از بد در امر اخلاقی و تفکیک زیبا از زشت در امر زیباشناسی انجام می گیرد، تفکیک دوست از دشمن نیز معیاری مستقل در امر سیاسی است. اشمیت با تفکیک میان دوست و دشمن، نوعی دشمن شناسی انجام می دهد و می گوید قدرت مطلق و برتر، در شناسایی دوست و دشمن است. تمامی بحث هایی که در رابطه با حاکمیت شده در وضعیت عادی قرار داشته اند. اما موضوع اصلی به وضعیت استثنایی بر می گردد که حاکم دارای حق انحصاری در قانون است و کسی است که در باب استثنا تصمیم می گیرد. این استثنا به مانند معجزه است که در شرایط استثنا حاکم چگونه می تواند معجزه کند. حاکم مسوول تصمیم گیری در مورد دوست، دشمن، اعلام جنگ و منطق استثنا است. در منطق استثنا، حاکم همان کسی است که نظام قانونی، قدرت اعلام وضعیت استثنایی و در نتیجه قدرت تعلیق اعتبار خود نظام را بدو اعطا می کند. پس حاکم بیرون از نظام قانونی معتبر است و با این حال بدان تعلق دارد. این بدان معنا است که حاکم خود را بیرون از قانون جای داده است. وضعیت استثنایی همواره از هرج و مرج و آشوب متمایز است. به تعبیر قانونی، هم چنان نظمی در آن وجود دارد، حتی اگر نظمی قانونی نباشد.

در سال های اخیر زیست شناسان و فیلسوفان به طور فزاینده ای، جذب دیدگاه تکاملی معرفت شده اند. در این دیدگاه، توانایی های شناختی انسان به عنوان محصولات تکامل زیستی در نظر گرفته می شوند و برعکس، خود تکامل به عنوان فرآیند شناختی توصیف می شود. در این مقاله ضمن معرفی معرفت شناسی تکاملی به برخی از مدل های تکاملی رشد معرفت خواهیم پرداخت.

این جستار کوششی است تا از منظر واسازی مفاهیم «حضور» و «غیاب» را تحلیل کرده و با خوانش از چند اثر نقاشی بر آن تاکید نماید. بحث اصلی این مقاله شامل دو بخش است. ابتدا مفاهیم «حضور و غیاب» و «حقیقت نقاشی» در رویکرد واساز دریدایی بررسی می شود. سپس در بخش دوم چهار اثر از آثار نقاشی آیدین آغداشلو (1319)، نقاش معاصر ایرانی با خوانش واسازی تحلیل خواهد شد. این چهار اثر با عنوان های هویت، شرقی، معمای سوم و معمای پنجم در کارنامه هنری آغداشلو مطرح است. مساله اصلی پژوهش چگونگی خواندن آثار نقاشی در رویکرد واساز، و با تاکید بر مفهوم تقابلی حضور و غیاب است. اهمیت بررسی آثار آیدین آغداشلو به عنوان نمونه ای از نقاشان نوگرای ایران، به دلیل فقدان نقد و بررسی در این رویکرد بوده؛ روشی مبتنی بر خوانش واساز که تاکنون کمتر مورد توجه واقع شده است. گسترده شدن معنای اثر به جای دستیابی به یک حقیقت متعین و یا معنای واحد متکی به حضور، مهم ترین دست آورد خوانش واساز می باشد. در نهایت آن چه که این رویکرد به عنوان توانش در حوزه نقد نقاشی و به طور کلی تحلیل و مطالعه در حوزه هنر مطرح می کند، می تواند گامی موثر در جهت شناخت و بررسی الگوهای زیباشناسی در هنر معاصر ایران به کار رود.

اخلاق تکاملی از مهم ترین حوزه های مطالعاتی در فلسفه اخلاق است و هدف پژوهش بسیاری از دانشمندان می باشد. از برجسته ترین دانشمندان می توان به فرانس دی وال اشاره کرد که در زمینه تکامل اخلاق مقالات و کتاب های زیادی به رشته تحریر درآورده است. او برخلاف فیلسوفانی مانند هابز که انسان را گرگ انسان معرفی می کنند نگاهی بسیار خوش بینانه تر در باب سرشت آدمی ارائه می دهد و انسان ها را ذاتا نیک سرشت و موجوداتی اجتماعی می داند. دی وال با توجه به نظریات داروین قائل به پیوستگی بین انسان و سایر جانوران است. نگاه وی به اخلاق نیز از این دیدگاه تاثیر پذیرفته است. دی وال اخلاق را دارای ریشه های فطری و طبیعی می داند و نه امری مصنوعی و ساخته دست بشر. وی به این منظور به مطالعه همدلی می پردازد و همدلی را اساس اخلاق می داند. وی همدلی در جهان زیستی را در سه سطح (جانوران ساده تر، نخستی های پیشرفته تر و انسان) معرفی می کند. بنابراین معتقد است اشکال ساده تر همدلی در سطوح پایین تر حیات نیز وجود دارد. دی وال معتقد است آن چه اخلاق در انسان را از سایر موجودات زنده جدا می کند وجود همدلی نیست بلکه وجود قضاوت و استدلال های اخلاقی است که منحصرا در انسان وجود دارد.

فلسفه فرهنگ حوزه مطالعاتی نسبتا نوپایی است که در قرن بیستم و در پی بحران هایی که شرایط زندگی انسان را به شدت تحت تاثیر قرار داده بود، به طور جدی مطرح شده و در دهه های اخیر بسیار اهمیت یافته است. این حوزه مطالعاتی بر آن است تا با شناخت، بررسی و تحلیل فرهنگ، به مثابه اصلی ترین وجه وجود انسان، در حکم داروی زمانه عمل کند و با ارائه الگوهایی نوین، به انسان در شکل دهی هرچه بهتر زیست جهان فرهنگی اش و خروج از بحران انسانیت یاری رساند. در این نوشتار، بعد از ارائه تعریفی از فلسفه فرهنگ و توضیح وظایف آن، زمینه های شکل گیری و چرایی پیدایش آن را در سه مقوله نقد فرهنگ، شرایط اجتماعی و جنگ جهانی اول بررسی کرده ایم، سپس ضمن بیان تاریخچه پیدایش فلسفه فرهنگ به شرح اجمالی اندیشه های زیمل و کاسیرر، دوتن از چهره های اصلی آن، پرداخته و در نهایت به دستاوردها و افق های پیش روی فلسفه فرهنگ اشاره ای مختصر داشته ایم.

پرسش اصلی در تحقیق حاضر، چیستی و چگونگی «حقیقت» از دیدگاه دو تن از بزرگ ترین فلاسفه مشرب پراگماتیسم، چارلز پیرس و ویلیام جیمز است. به طور خلاصه مدعای اصلی پیرس و ویلیام جیمز در باب معرفت شناسی عبارت است از: ردگیری پیامدهای عملی در مقام شناخت و اصالت دادن به مصلحت عملی به جای تطبیق مفاهیم ذهنی با امر واقع (واقعیت خارجی یا نفس الامر) و تعیین ملاک صدق آن. ایشان معتقدند که تفاوت و تشابه میان تصورات و مفاهیم ذهنی در ساحت ذهن تعیین نمی شود، بلکه در ساحت تجربیات ملموس و عملی است که آشکار می گردد. هم چنین، جیمز بر آن است که توجه بشر به مابعدالطبیعه و توسل او به امور ماورایی فقط جهت کسب آرامش روانی است و نه برای فهم حقیقت و دست یابی به مناط شناخت. ملاصدرا و استاد مطهری در مقام نقد این آراء رویکرد مذکور در باب شناخت را مقبول ندانسته، و برآنند که این رویکرد لوازم فاسدی به دنبال دارد که فهرست اجمالی آن به شرح ذیل است: بی معنا شدن مفاهیم نظری، نسبیت گرایی در شناخت و کسب حقیقت، از بین رفتن حسن و قبح عقلی، لزوم پلورالیسم در مسائل عقیدتی و اندیشه های بنیادین و نظیر آن.