جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این نوشتار با هدف معرفی تحلیل جنسیتی، برای آشنایی برنامه ریزان و تدوین کنندگان پروژه‏های توسعه با این بحث ‏وتجربه عملی آن درایران تدوین شده‏است. تحلیل جنسیتی نوعی روش‏شناسی است که تصویر جامعی ازسهم ونقش زنان و مردان را درجامعه مورد نظر به نمایش می‏گذارد. زمینه‏های مشابهت و تفاوت نیازهای زنان و مردان و آنجا که نقش‏های آنها مکمل یکدیگرند، موضوع مورد بررسی در این روش می‏باشد. چارچوب عملی تحلیل جنسیتی شامل چهار موضوع اصلی است: (1)  شناخت زمینه توسعه، (2) شناخت فعالیت زنان، مردان و نقش آنها، (3) دسترسی زنان و مردان و کنترل آنها برمنابع ونیازها، (4) طراحی برنامه عمل مورد نیاز برای کاهش نابرابریهای جنسیتی و سازگاری نیازهای مردان و زنان با اهداف توسعه.کاربرد روش تحلیل جنسیتی در کارگاه آموزشی با کارشناسان توسعه روستایی نشان دهنده ضرورت برگذاری دوره‏های آموزشی و ارتقا دانش تدوین کنند‏گان پروژه‏‏های توسعه روستایی دراین زمینه است.

در این مقاله نگرش نسلی به موضوع جنسیت در قالب سه نسل جوان، میانسال و سالخورده مورد بررسی قرار گرفته و هدف پاسخگویی به سه پرسش زیر است :

این مقاله نقش زمان و مکان در فقه، تاثیر آن در تغییر آرا فقها و رابطه آن با حقوق زنان را مورد بررسی قرار داده است. زمان و مکان دو عنصر تاثیرگذار در فقه است و عاملی مهم در تغییر و تبدیل آرا فقها محسوب می‏شود. منظور از آن دگرگونی‏هایی است که در جامعه انسانی به وقوع می‏پیوندد و سبب می‏شود که حکم به تبعیت از موضوع تغییر یابد، فتوای فقیه عوض شود و در نتیجه فهم انسان از دین نیز متحول شود. مساله تامین حقوق زنان و اصلاح یا وضع قوانین جدید در این زمینه از مدتها پیش مطرح بوده است. در ایران نیز همانند برخی از کشورهای اسلامی، در زمینه چگونگی سازش میان شرع - که از طریق فقه و استنباط فقها تجلی می‏یابد - با زمان و مکان و نیازها و ضرورتهای متعلق به آن، مباحث زیادی مطرح شده است. زیرا طبق قاعده کلی، در نظام حقوقی ما هرگونه اصلاح و یا وضع قوانین جدید تایید نظر فقها را لازم دارد که این وابستگی، ضرورت توجه به زمان و مکان در فقه و آرا فقها را محسوس‏تر می‏کند. باید توجه داشت که در وضعیت فعلی و با تکیه به آرا موجود فقهی، امکان تغییر و اصلاح بعضی از قوانین مربوط به زنان وجود دارد.

زنان به نحوی از انحا چه در محیط خصوصی (در خانه پدر، شوهر) و چه در محیط عمومی (اجتماع) مورد خشونت قرار می‏گیرند. متاسفانه با توجه به پیامدهای جبران ناپذیر خشونت هم برای جوامع و هم برای زنان، این مساله مورد توجه دولتها چندان که باید واقع نشده است. توجه به بعد خشونت پنهان یعنی خشونتی که در خانواده‏ها وجود دارد ولی بدلایل گوناگون به مراکز قضایی و دولتی گزارش داده نمی‏شود، اولویت پژوهش انجام شده است.

مطالعات انجام شده درمورد پدیده همسر آزاری حاکی ازآن است که خشونت دوران کودکی‏ در مردان همسر آزار زیاد است. در خانواده‏هایی که فرزندان کتک خوردن مادران خود را تجربه کرده‏اند، در بزرگسالی، دختران تمایل به ‏تحمل همسرآزاری دارند و پسران، کتک‏زدن همسر را حق قانونی خود می‏دانند.

این مقاله کوششی است برای نقد عام گرایی در مبانی معرفت شناختی علوم اجتماعی و کاربرد مفهوم عقلانیت در دوران مدرنیته، به گونه‏ای که این نقد به بازسازی این مبانی در فرآیند فهم استدلال و تولید دانش توسط نسل‏ها، جنسیت ها و ... کمک کند.

مراسم حکومت زنان در سه روستای «اسک» و «افوس» و «توچه غاز» در ایران گزارش شده است. این مقاله اهداف و چگونگی برگزاری این مراسم را در روستای اسک که در 90 کیلومتری شمال شرقی تهران واقع شده، با استفاده از اسناد و مدارک موجود و همچنین مشاهده مشارکتی توسط دانشجویان دختر گزارش می‏کند. در گذشته این مراسم دارای کارکردهای اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و حتی نظامی بوده است ولی امروزه بیشتر کارکرد اجتماعی آن به چشم می‏خورد. حکومت زنان در روستا، روزی اواسط بهار اتفاق می‏افتد که همه مردان برای جمع کردن برف و مراسم «برفه چال» به خارج از روستا رفته و زنان زمام حکومت را در دست می‏گیرند. زنی با صفات تسلط در رهبری، جدیت در مدیریت و کاردانی انتخاب می‏شود. در ساختار حکومتی تعدادی وزیر منصوب می‏شود. مردان حق و حضور در روستا را ندارد و تعدادی از زنان نگهبان داوطلبانه از روستا پاسداری می‏کنند، حکومت یک روزه زنان بعد از ظهر با ورود مردان به روستا پایان می‏یابد.

این مقاله نگاهی اجمالی به تجربه کشورهای جهان در زمینه ارائه خدمات مالی به زنان دارد. کشورهای مورد بررسی شامل کشورهای در حال توسعه اسلامی و غیراسلامی و توسعه یافته می‏باشد  در این کشورها سازمانهای دولتی یا غیردولتی برای ارائه خدمات مالی به زنان تاسیس شده‏اند. اهداف تاسیس، روش کار، حوزه فعالیت وچارچوب عملکردی این سازمانها بصورت خلاصه بحث شده است.