جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر، رابطه دعا با اصل علیت را بررسی می­کند. هدف از مسئله این است که تبیینی فلسفی-کلامی از دعا صورت گیرد و تاحدودی ابهامات مربوط به شیوه تأثیرگذاری دعا در نظام هستی رفع و فرهنگ دعا که آموزه­ای دینی است شفاف­سازی شود؛ زیرا درمیان حکما، نخستین­بار ابن سینا به­طور جدی و مدون برای تبیین دعا و شیوه تأثیرگذاری آن در نظام هستی تلاش کرد. پژوهش حاضر از منابع دست اول کتابخانه‏ای استفاده کرده است و با روشی تبیینی-تحلیلی، مسئله دعا و اصل علیت را یررسی می­کند. با تبیین رابطه دعا با اصل علیت این نتیجه حاصل شد که دعا با اصل علیت منافات ندارد، بلکه خود، علتى فراطبیعی در سلسله علت‌ها و معلول‌هاست که نقش مقتضی یا جزء علت را در تحقق پدیده‌ها ایفا می‏کند. بنابراین، دعا از بعد عقلی نیز قابل پذیرش است.

رابطه دین و دنیا از مباحث مورد علاقه میان همه ادیان است. این رابطه در دین اسلام به­صورت ارتباطی دوسویه و هماهنگ با یکدیگر تعبیر شده است. بدین معنا که دین، زمینه رستگاری انسان را فراهم می‌کند و ازطرف­دیگر دنیا محل ابتلا و بستر کمال و ساخته شدن انسان معرفی شده است یا به­عبارتی، دنیا در خدمت متحول ساختن انسان است. ازاین­رو دین، برنامه­ای جامع برای تمام مراحل زندگی انسان دارد، اما این رابطه در ادیانی مانند بودیسم به‌شکل دیگری ظهور و تجلی کرده است به‌طوری‌که بسیاری از آیین‌های دینی و مذهبی در تنش جدی با دنیا هستند. مکتب بودیسم با ندای تارکان دنیا پای به عرصه وجود گذاشت. ارتباط دین و دنیا در این­دو آیین باعث به‌وجود آمدن نوع خاصی از زندگی شده است. علاوه­بر آنکه این­دو آیین با انکار آن جهان، رستگاری را این جهانی می‌دانند.

قانون جهاد یکی از مهمترین احکام و آموزه‌های اسلام است که برای دفاع از توحید، رفع موانع و عوامل مزاحم از مسیر حرکت تکاملی انسان وضع و تشریع شده است. جهاد همان تلاش و مبارزه است و انواع و اقسامی دارد. برای مثال مبارزه علمی، اقتصادی، سیاسی، نظامی، فکری و... در هر برهه‌ای از زمان، جهاد خاص خودش را می‌طلبد. یکی از مصادیق مبارزه فکری، جهاد تبیین است. در پژوهش حاضر با روش تحلیلی-توصیفی مسئله جهاد تبیین بررسی و مصادیق عملی آن در سیره اهل بیت (ع) بیان شده می­شود. بررسی سیره اهل بیت (ع) روشن می­کند که آنها برای دعوت و هدایت مردم و تبیین دین تلاش می‌کردند و از همه ابزارهای مفید و جذاب بهره می‌گرفتند. گاه مناظره، تدریس و پرسش‌ و پاسخ داشتند، گاه موعظه داشتند، گاه خطابه می‌خواندند و گاه شعر می‌سرودند. سیره آنها کامل‌ترین الگوی جهاد تبیین است و انگیزه است برای اینکه افراد جامعه اسلامی دربرابر امواج عقاید منحرف دشمنان، ایستادگی و مبارزه کنند.

شاه عبدالعزیز دهلوی یکی از علمای سلفی هند دشمنی آشکاری با شیعه داشته و با نوشتن کتاب تحفه اثنی عشریه علیه شیعه به اختلافات شیعه و سنی دامن زده است. وی در کتاب تحفه اثنی عشریه اعتقادات شیعیان را رد کرده در دوازده باب، اتهامات مختلفی را علیه شیعه مطرح کرده که باب هفتم آن درباره امامت، جنجالی­ترین باب آن است. هدف از نوشتار حاضر نقد و بررسی دیدگاه شاه عبدالعزیزدر مورد امامت است. در نوشتار حاضر نظر وی درباره دو مبحث مهم امامت یعنی، شرایط امامت شامل انتخاب امام توسط مردم، حضور امام، عدم عصمت، عدم افضلیت و آیات دال بر امامت بلافصل امیرالمؤمنین (ع) یعنی، آیه ولایت، تطهیر و سابقون با رویکرد کلامی و روش عقلی و نقلی بررسی شده است.

مقاله حاضر با بررسی جایگاه عقل در الهیات مسیحی و دین اسلام، کارکردهای عقل در حوزه الهیات مسیحی را تبیین کرده و موافقان و مخالفان عقل‌گرایی را شرح می­دهد. نتیجه این بررسی این است که این دیدگاه‏‌ها در الهیات مسیحی سبب شکل‌گیری سه جریان ایمان­گرایی، عقل­گرایی حداکثری و عقل‌گرایی انتقادی شده است. در اسلام نیز به­بیان جریان‏های عقلی پرداخته و سپس تبیین عقل را از نگاه امامیه مطرح می­کند. تعامل عقل با بخش‏های دین و چگونگی کارکرد عقل در دین (مصباح، مفتاح یا میزان بودن عقل) از مباحثی است که در مقاله حاضر بحث شده و این نتیجه به­دست آمده که براساس متون دینی، عقل جایگاه ویژه‏ای دارد و در تمام بخش‏های دین، کارکرد‌هایی مانند فهم گزاره دینی، تحلیل و داوری آن­را به‌عهده دارد.