جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم به عنوان آخرین کتاب آسمانی که بر پیامبر خاتم(ص) نازل شد به زبان عربی است و تعالیم رهایی بخش آن در قالب این زبان ریخته شده است. در باره چرایی نزول قرآن به این زبان، مفسران مسلمان با بهره‌گیری از قرآن, دلایل متعددی ارائه کرده‌اند. هدف این مقاله نقد و بررسی دلایل عربی بودن قرآن با تکیه بر آیات قرآنی است. سوال اصلی تحقیق این است که: با توجه به آیات قرآن که به عربی بودن این کتاب آسمانی تصریح نموده، راز نزول قرآن به این زبان چیست؟ این مقاله به روش تحلیلی کتابخانه‌ای است که با بررسی و تفسیر آیات قرآن، با مراجعه به برخی آثار تفسیری و کتاب‌های مرتبط انجام گرفته است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که واژه عربی و مشتقات آن به معنای آراستگی سخن، رسایی، گویایی، وضوح و دور بودن از نقص و ابهام است. با توجه به آیات قرآن برخی از مهم‌ترین علل نزول قرآن به زبان عربی فصیح و آشکار عبارتند از: تاثیر زبان قرآن در تعقل و تفکر نمودن در آیات آن و نیز حفظ و ضبط معارف الاهی، ارسال رسل به زبان هر قوم، تاثیر در ایجاد ملکه تقوا و تذکر، رسایی در بیان کامل مقصود خداوند به مخاطبان، تاثیرگذاری در جویندگان حقیقت و آگاهی، بهره‌مندی همگان از این کتاب آسمانی، انذار اولیه در میان قوم عرب، و سرانجام دفع اتهام از پیامبر(ص). قرآن آخرین کتاب آسمانی است که با زبان عربی فصیح و آشکار بر بشر نازل شد تا همه بشریت را راهنما باشد.

مساله زبان قرآن از مباحث مهم در حوزه فهم و تفسیر قرآن کریم است و از موضوعات کلیدی چالش‌زا در این عرصه، «زبان دین » و پیوند عمیق آن با زبان قرآن است. «زبان دین » در طول تاریخ برای پژوهشگران و مفسران متون دینی کم و بیش مطرح بوده و اوضاع فکری جهان معاصر نگاهی ویژه بدان دوخته وابهام‌هایی را نیز در دل دین‌پژوهان پدید آورده است. اهتمام به تبیین زوایای زبان قرآن و هم‌چنین تعیین ویژگی‌های گزاره‌های قرآنی می‌تواند تأثیری بنیادین بر حل بسیاری از سوالات و چالش‌های معاصر بر جای نهد. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با شناخت آسیب‌های فرا روی زبان قرآن، عناصر آسیب‌رسان به فهم زبان قرآن را مورد ژرف‌کاوی قرار دهد و به برخی از انحرافات و آسیب‌های وارده که ناشی از عدم مداقّه و تعمق لازم در بررسی ساختارمعنایی قرآن بوده است، پرداخته، پاسخ‌های لازم را ارائه نماید. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قرآن کریم دارای زبان و شیوه‌ای ساده و بی‌پیرایه است ولی در عین حال لازمه دست‌یابی به مفاهیم عالیه و محتوای ناب آن، غواصی در اقیانوس بیکران آیات الهی است؛ قرآن کریم دارای سطوح مختلفی است که لایه رویین آن بسیار ساده و دست‌یافتنی برای هر طالب معرفتی است و رسیدن به لایه‌های درونی آن تابع اسلوب‌ها و قواعد خاص تفسیری است.

اســلام بــه مثابــه یــك دیــن الهــی در گســتره تاریــخ همــواره بــا تهاجــم در عرصــه هــای گوناگــون مواجــه بــوده اســت. مهاجمــان اســلام بــرای حــذف، اســتحاله و دگرگونــی آن، بــه شــگردهای متنوعــی متوســل شــده انــد کــه بــه مــرور ایــن مقابلــه هــا از ســخت افــزاری بــه ســوی نــرم افــزاری متحــول گشــته اســت . در دو و ســه دهــه گذشــته بــا گســترش ابــزار رســانه ای و ظهــور تکنولــوژی هــای صوتــی و تصویــری، وارد مرحلــه ی جدیــدی از نمــاد ســازی منفــی از اســلام و آمــوزه هــای آن بــر آمــده انــد. اســلام هراســی وارد ادبیــات گردیــده اســت. ســوال اصلــی تحقیــق ایــن اســت کــه پــروژه اســلام هراســی چیســت و چــه عواملــی موجــب شــکل گیــری ایــن پدیــده شــده اســت؟ در ایــن نوشــتار ضمــن بیــان مفهــوم شناســی، بــه برخــی از زمینــه هــای شــکل گیــری اســلام هراســی پرداختــه و عواملــی همچــون : ایجــاد تقابــل ســاختگی میــان مســیحیت بــا اســلام، تعــارض منافــع و اختــلاف خاســتگاه هــای ارزشــی، ایجــاد تصویرهــای پیــش ســاخته منفــی از مســلمانان، ایدئولــوژی اســلام سیاســی، جهــل نســبت بــه اســلام، برداشــت افــراط گرایانــه از اســلام و نقــش رســانه هــای غربــی مــورد بررســی قــرار گرفتــه اســت. بــا بررســی آیــات قــرآن و روایــات ثابــت شــده اســت کــه اســلام اصیــل، دیــن صلــح و آشــتی بــوده و بــا تصویــری کــه غــرب از آن ســاخته، بــه کلــی متفــاوت اســت.

همــه مســلمانان اعــم از شــیعه و ســنی معتقدنــد کــه قــرآن موجــود، همــان قرآنــی اســت کــه بــر پیامبــر اعظــم (ص)، بــه عنــوان کامــل تریــن و آخریــن کتــاب آســمانی نــازل شــد و توســط آن حضــرت در اختیــار بشــر قــرار گرفــت تــا راه ســعادت دنیــا و آخــرت را بپیمایــد. بــا توجــه بــه اهمیــت و جایــگاه قــرآن بــه عنــوان قانــون اساســی اســلام و ارتبــاط وثیــق اعجــاز قــرآن و اعتبــار روایــات بــه مصونیــت ایــن کتــاب آســمانی از تحریــف، توجــه و تبییــن دلایــل نزاهــت قــرآن از هــر گونــه تغییــر و تحریــف یــك ضــرورت اســت. ســوال تحقیــق ایــن اســت چگونــه مــی تــوان بــا اســتناد بــه دلایــل عقلــی و نقلــی مصونیت قــرآن از تحریــف را بــه اثبات رســاند؟ در نوشــتار حاضــر بــا روش توصیفــی- تحلیلــی ، بــه تبییــن دلایــل عقلــی و نقلــی پرداختــه شــده اســت. در دلایــل عقلــی بــر دو برهــان ضــرورت اتمــام حجــت و منــوط بــودن ضــرورت اعجــاز قــرآن بــه مصونیــت آن از تحریــف اســتفاده شــده، و در دلایــل نقلــی بــر ادلــه ای همچــون: آیــات قــرآن، ســنت و شــواهد تاریخــی اســتناد شــده اســت و مصونیــت ایــن کتــاب آســمانی و هدایــت گــر بشــر بــه اســتوارترین راه، از هــر گونــه تغییــر مخــل بــه معنــا، بــه اثبــات رســیده اســت

واژه اخــلاص از نظــر قــرآن کاربردهــای گوناگونــی دارد و مــی تــوان آن را از منظــر فقهــی، اخلاقــی، عرفانــی و کلامــی مــورد بررســی قــرار داد. از نظــر کلامــی ارتبــاط بیــن اخــلاص و مســاله عصمــت بســیار حائــز اهمیــت بــوده و کمتــر مــورد توجــه قــرار گرفتــه اســت. بــر اســاس اعتقــادات شــیعه، پیامبــران و امامــان شــیعه (ع)، عصمــت مطلــق دارنــد و در تمــام عمــر هیــچ صیــن»، رابطــه َ گنــاه، اشــتباه و ســهوي مرتکــب نمي شــوند و باریافتــن آنــان بــه «مقــام مخل وثیقــی بــا مقــام عصمــت آنــان دارد. صیــن (بــه فتــح َ هــدف ایــن پژوهــش، بررســی رابطــه میــان مقــام عصمــت و مقــام مخل صیــن و َلام) بــا محوریــت تفســیر المیــزان اســت. در ایــن راســتا بعــد از مفهــوم شناســی مخل ــص (حضــرت یوســف، َکاربــرد آن در قــرآن روشــن شــد کــه در قــرآن بــه شــش شــخصیت مخل حضــرت موســی، حضــرت ابراهیــم، حضــرت یعقــوب، حضــرت اســحاق و حضــرت محمــد ص ) صیــن عبــارت اســت َتصریــح شــده اســت. بررســی هــا نشــان داد کــه چهــار ویژگــی اصلــی مخل از: نجــات از عــذاب دنیایــی و آخرتــی، ایمنــی از اغــوای ابلیــس، ســتایش شایســته، برخــورداری صیــن محــور دیگــر ایــن َاز رزق معلــوم.راه هــای تحصیــل عصمــت و وصــول بــه مقــام مخل پژوهــش اســت کــه در ایــن عرصــه نیــز چهــار عامــل تاثیرگــذار در رســیدن بــه مقــام عصمــت ــص پرداختــه َمــورد بررســی قــرار گرفــت. در بخــش پایانــی بــه دو فلســفه وجــودی انســان مخل شــد کــه عبارتنــد از: الگــو و اســوه قــرار گرفتــن آنــان در جوامــع بشــری؛ و اســتمرار و فراگیــر شــدن آییــن توحیــدی در جهــان.

بنیــاد دیــن الهــی بــر اعتقــاد بــه وجــود خــدا، یگانگــي و صفــات کمــال او اســتوار شــده اســت. یکــی از مســائل اساســی بــرای بشــر، مســاله وجــود خــدا اســت. بحــث در بــاره اعتقــاد و یــا عــدم اعتقــاد بــه خــدا، نــه یــك بحــث صرفــا نظــری، بلکــه در چگونگــی رفتــار انســان بســیار تاثیــر گــذار خواهــد بــود. اگــر کســی بــه دلیلــی، بــه وجــود خــدا اعتقــاد پیــدا کنــد، اعمــال و رفتــار و ســبك زندگــی او بســیار متفــاوت خواهــد بــود از کســی چنیــن اعتقــادی نــدارد. از ایــن رو ایــن اعتقــاد بنیــادی همــواره مــورد توجــه فیلســوفان اســلامی بــوده اســت. هــدف ایــن نوشــتار بررســی برهــان حیــات در اثبــات وجــود خــدا بــا تأکیــد بــر آثــار شــهید مطهــری اســت. یافتــه هــا بیــان گــر آن اســت کــه برخــی الهیــون در اثبــات خداونــد فقــط بــه مســأله آغــاز حیــات اشــاره کــرده و از آن جــا کــه توجیهــی بــرای آن نیافتنــد بــه قــدرت و اراده الهــی متوســل شــده انــد. مطالعــه در آثــار اســتاد مطهــری نشــان مــی دهــد کــه از نظــر وی، حیــات بــه معنــای علــت و مبــدء ادراک و فعــل بــه کار بــرده شــده اســت. حیــات نتیجــه مســتقیم اراده خــدا اســت بــدون آن کــه فرقــی بیــن آغــاز حیــات و ادامــه حیــات وجــود داشــته باشــد. چنــان کــه از نــگاه وی، قــرآن نیــز بــر همیــن معنــا تأکیــد دارد