جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بر اساس ديدگاه امام خمیني صحت و علوّ مضامین، محكِ درستي يا نادرستي احاديث تفسیری شمرده ميشود، نه صحّت سند يا ذکر آن در منابع حديثي معتبر. بر اين اساس، امام خمیني در نقل روايات تفسیری تأکیدی بر نقل از منابع اصلي و دست اول ندارند. هرچند بخش اعظم احاديث موجود در آثار ايشان، در منابع حديثي معتبر امامیه آمده است، اما در عین حال بخشي از احاديث منقول در آثار ايشان در دورههای پسین شهرت يافتهاند و در منابع اولیه امامیه يافت نميشود و بايد آنها را در کتابهای عرفاني و اخالقي شیعه جستوجو کرد. دستهای ديگر از روايات تفسیری موجود در آثار امام را بايد در منابع روايي اهلسنت جستوجو کرد و بخش ديگر، احاديثي است که غالباً دارای مضامین عرفاني است و نميتوان در منابع دست اول حديثي شیعه و حتي اهلسنت، اثری از آن يافت. اين دسته از روايات غالباً در آثار عرفاني، اخالقي و تفسیری اهلسنت يافت ميشود؛ هر چند بعضي از اين احاديث، بعداً به کتب شیعه نیز راه پیدا کرده است. بررسي و دستهبندی منابع حديثي امام در نقل روايات تفسیری، موضوع اين نوشتار است

شناخت سبكهاى نگارشى، شيوة جديدى است كه در عصر حاضر ابتدا در عرصة ادبيات فارسى رخ نمود و سپس به ديگر دانشها نيز راه يافت. محمد جعفر الكَتّانى - دانشمند معاصر اهلسنت - نخستين كسى است كه به سبكشناسي كتب حديثى پرداخت و كتاب الرسالة المستطرفه رهآورد اين پژوهشِ ماندگار اوست. دانشيان شيعى نيز چند صباحى است كه به اين شيوه رو كردهاند. از فوايد سبكشناسى آن است كه پژوهشگران با سبك نگارشى نويسندگان آشنا شده و پژوهشهاى خود را هدفمند دنبال مىكنند. ضمن آنكه در احيای برخى از سبكهاى پيشينيان نيز مىتوانند گام بردارند. پژوهشِ حاضر تالشى است كوچك در شناساندن سه سبك نگارشى مؤلفى بزرگ. آثار حديثى شيخ بهايى نشان از جايگاهِ بلندِ او در عرصة حديثپژوهى دارد. اين نوشتار بر آن است تا سبك حديثنگارى وی را در سه كتاب أالربعون حديثا، الحبل المتين و مفتاح الفالح بررسى كند.

رنگ یکی از نشانههاى خدا در جهان هستى است که تجلّى آن بر پیکر موجودات، جلوهای خاص به طبیعت بخشیده است. رنگها نقش ویژهاى در حیات بشری دارند و انسانها از رنگهای مختلف تأثیر می- پذیرند. رابطۀ میان انسان و رنگ نیازمند شناسایی است تا بتوان از آن برای بهبود زندگی و کاهش خطرات بهره گرفت. این پژوهش در صدد است با تکیه بر آیات قرآن و روایات معصومان ، به این پرسش پاسخ گوید که اثرات روانی رنگها بر جانِ آدمی چیست. هدف این نگاشته، تهیۀ اولین بخش الگوی بهرهبرداری درست از رنگها، و فرضیۀ آن وجود رابطه میان رنگ و انسان است. ویژگی تحقیق حاضر این است که بر اساس متون قرآن و حدیث به موضوعی طبیعی و کاربردی پرداخته، فرضیه و دیدگاههای خود را بر اساس آن سامان داده و در دستهبندی مناسبی ارائه کرده است

شناخت میزان اعتبار کتابی که مشتمل بر اخبار معصومان است، تأثیر مستقیمی در توجه به روایات آن دارد. محمد بن همام اسکافی، از بزرگان محدثان شیعه است. وی عالمی قابل اعتماد بود. کتاب التمحیص منسوب به اوست. این کتاب تا پیش از عالمه مجلسی شناختهشده نبود، اما در سند آغازین آن نام ابنهمام به چشم میخورد. برخی هم این کتاب را به ابنشعبه حرانی نسبت دادهاند. آیا التمحیص کتابی معتبر است؟ نوشتار حاضر میخواهد، شناسنامهای تحلیلی از التمحیص ارائه کرده و زمینه را برای اعتبارسنجی آن فراهم کند. این مقاله دربردارندة نویافتههایی دربارة ابنهمام اسکافی و کتابش است. یافتههای جدید در مباحثی چون انتساب کتاب به مؤلف، جایگاه مؤلف و کاربردی بودن روایات التمحیص قابل پیگیری است.

بعد از اختراع صنعت چاپ، شبهقاره- بهخصوص هند- يكي از كانونهای مهم نشر آثار مكتوب در آسيا بوده كه منشورات آن، نواحي همجوار، به ويژه ايران را تحت تأثير قرار ميداد. بخش مهمي از اين كتابها، آثار شيعة اماميه است كه در ميان آنها آثار مربوط به حديث و علوم حديث شيعه، جايگاه ويژهای دارد. جايگاه اين آثار و كميت و كيفيت آنها، آنچنانكه بايد، تا كنون مورد ارزيابي و مداقه قرار نگرفته است. در اين نوشتار، هفده اثر از منشورات حديثي شيعه در شبهقاره، به صورت اجمالي طرح و مشخصات آنها ذكر ميگردد. نگارنده به تك تك اين كتابها مراجعه نموده و نسخهها را بررسي و اطالعات را از آنها يادداشت كرده است. مالحظة عنوان اين آثار و تاريخ چاپ آنها، مشخص ميسازد كه شبهقاره چه نقشي در گسترش فرهنگ و علوم شيعه داشته است. و نياز دارد كه منشورات ديگر شيعي در اين منطقه، بررسي و كاوش شود.

در شماری از منابع اهلسنت، در ارتباط با حفاظت از جان رسول گرامی اسی رواییا گونیاگون وارد شید است. این روایا با تکیه بر فراز: »واهلل یعصمک من الناس« از آیة »اب غ«، بدون توجه به شأن نزول و ارتباط آن با دیگر فرازها، در صدد القای داستانهای هستند که گویا تا قبل از نزول آیة مزبور، نگهبانیان پییامبر را حفاظیت م کردند و پس از ضمانت مستقیم اله مبن بر حفظ جان پیامبر، نیاز به نگهبانان برطرف شد ، پیامبر آنیان را آزاد ساخت. بررس این روایا ، گویای حقایق مهم از مظلومیت امیرمؤمنان عل است، در این نوشتار، ضمن تبیین فرازهای آیه »اب غ« و بیان مشترکا آن بین فریقین، روایا مزبور در چهار گرو طبقهبندی شد و بیا اسیتفاد از منابع تاریخ و عرضة این گرو ها بر آیه، نادرست آنها مورد تأکید قرار گرفت

یکی از سؤاالت مهم دربارۀ با کتاب من الیحضره الفقیه این است که: آیا احادیثی که در این کتاب به نقل از رسول خدا به شکل مرسل آمده، همگی از اسناد و طرق شیعی اخذ شده یا تمام یا برخی از آن- ها از طرق اهلسنت نقل شدهاند؟ پاسخ به این مسئله نیازمند بررسی تک تک این روایات است. برای نظام- مند شدن پژوهش و به دست آوردن نتیجة دقیقتر، ابتدا این احادیث را بر اساس سه معیار: نقل حدیث در سایر کتب شیخ صدوق به طور مسند )سند شیعی یا غیرشیعی(، نقل آن در سایر کتب شیعی با اسانید شیعی و نقل آن در کتب اهلسنت به هفت دسته تقسیم کردهایم. سپس داللت هر یک از اقسام را بر این که شیخ صدوق آن حدیث را از روایات و طرق شیعی اخذ کرده یا سنّی، سنجیده و سپس احادیث مربوط به هر قسم را جمعآوری کردهایم. گفتنی است، در این پژوهش تنها جلد اول کتاب به عنوان نمونه بررسی شده است.