جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

1. در معرفت‌شناسی معاصر، تمایزگذاشتن میان معانی یا مفاهیم مختلف توجیه معرفتی امری متداول است. برابر نهشت‌های پیشنهادشده از جمله عبارت¬اند از: مفاهیم توجیه عینی/ ذهنی (objective/subjective)، درونی‌گرا/ بیرونی‌گرا (internalist/externalist)، آراینده/ غیر آراینده (regulative/nonregulative)، وابسته به منابع/ مستقل از منابع (resource-relative/resource-independent)، شخصی/ تحقیقی (personal/verific)، و تکلیف شناختی / ارزشگذارانه (deontological/evaluative). در پاره‌ای از این موارد، نویسندگان، هر دو طرفِ زوج متقابل را درست و مقبول می‌پندارند و در سایر موارد، تنها یکی از طرفین را قابل پذیرش به حساب می‌آورند. در این مقاله من قصد دارم زوج متقابلِ دیگری پیشنهاد کنم و محرز نمایم که در این زوج، هر دو مفهوم توجیه معرفتی، قابل دفاع و منطقی هستند. سپس تقابل موجود را مورد استفاده قرار خواهم داد تا صورتِ اصلاح‌شده‌ای از اعتمادگرایی (reliabilism) ایجاد کنم، صورتی از اعتمادگرایی که در مقایسه با گونه‌هایی از اعتمادگرایی که پیش‌تر ارائه داده‌ام، بتواند به شکل طبیعی‌تری از عهدة برخی از موارد مسئله‌سازِ بخصوص برآید.

در قالب پی دی اف

در این مقاله کوشش شده تا بر اساس مبانی فلسفة اسلامی، الگویی برای ارجاع گزاره‌های غیر بدیهی به گزاره‌های بدیهی ارائه شود. نویسنده نخست به دیدگاه مبناگرایی در باب توجیه معرفت اشاره می‌کند سپس با اشاره به تردیدهایی که دربارۀ امکان دستیابی به معرفت صادق مطرح شده در ضمن ده مرحله، الگویی از ارجاع گزاره‌های غیر بدیهی به گزاره‌های بدیهی ارائه می‌کند که از گزند تردیدهای مذکور در امان باشد.

در نظریه‎های انسجام‎گرایانه و بیرونی‎گرایانه، که تقریباً بر معرفت‎شناسی معاصر غرب سیطره دارند، نقش توجیهی دادة تجربی مورد انکار قرار گرفته و حتی گاهی دادة تجربی اسطوره خوانده شده است. در این نوشتار نخست به پاره‎ای از مشکلات و بن‎بست‎هایی که این نظریه‎ها با آن روبرو هستند اشاره خواهد شد و سپس با تکیه بر جایگاه وجودشناختیِ دادة تجربی بر نقش مبنایی آن در توجیه باورهای تجربی تأکید خواهد شد.