جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عدالت قضایی از شاخصه های مهم عدالت اجتماعی است که اجرای آن طبق آموزه های قرآن از مهم ترین اهداف بعثت انبیای الهی معرفی شده، و مراد از آن رعایت قانون و احقاق حق در مقام قضاوت و داوری است. بدیهی است هر عملی که به قصد اخلال در روند اجرای عدالت قضایی صورت گیرد و این قابلیت را داشته باشد که تحقق عدالت قضایی را ناممکن سازد و یا موجب انحراف دادرسی گردد، جرم علیه عدالت قضایی محسوب می شود. در قرآن، آیات متعددی بر اجرای عدالت قضایی تاکید دارد، تاجایی که اقداماتی که باعث اخلال در روند اجرای عدالت می شوند، صراحتا مورد نهی قرار گرفته است. این در حالی است که قانون گذار ایران صرفا به پیش بینی کلی برخی از این جرایم، به طور پراکنده و بدون لحاظ سیاست جنایی واحد و یکپارچه اکتفا کرده است.در این مقاله که به روش توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، ضمن بررسی مفهوم جرایم علیه عدالت قضایی، مصادیق این جرایم از دیدگاه قرآن و حقوق کیفری ایران شناسایی شده و در پایان، عملکرد قانون گذار در برخورد با این دسته از جرایم مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

در ترسیم رابطه قرآن کریم با روایات از نظر منبعیت و حجیت چهار نگرش وجود دارد: 1. قرآن محوری، که بر اساس آن تنها منبع شناخت دین به قرآن انحصار می یابد. 2. سنت محوری، که به استناد آن برای شناخت دین تنها باید به سنت معصومین (ع) مراجعه کرد. 3. قرآن محوری و سنت مداری، که بر اساس آن سنت در طول قرآن قرار می گیرد، 4. دوگانه محوری، که بر اساس آن سنت در عرض قرآن دارای جایگاه خواهد بود. فرقه قرآنیون جزو مدافعان دیدگاه نخست به شمار می روند. اخباریان در دسته سنت محوری قرار دارند و علامه طباطبایی و شاطبی را باید جزو مدافعان نظریه سوم دانست. دیدگاه مورد نظر نگارنده که در این مقاله دلایل آن را مورد بررسی قرار داده، دیدگاه چهارم است. بر اساس این دیدگاه سنت در حجیت و منبعیت دارای استقلال می باشد.

زبان قرآن و زبان حدیث از مسائل مهمی محسوب می شوند که عدم توجه به آنها موجب پدید آمدن کژفهمی در این دو متن مقدس خواهد گردید. در این راستا نکته ای که توجه بدان شایسته به نظر می رسد فهم تمایز و بیان تمایزات این دو زبان است. چرا که عدم توجه به این تمایزات و یکسان انگاشتن زبان این دو متن متفاوت، موجب ابهام و ایهام در فهم آنها و داشتن انتظاراتی از آن متون خواهد شد که رسیدن به مراد آیه و روایت را سخت و گاها ناممکن می سازد. لذا ما در این مقاله بر آن شده ایم تا با بیان این تمایزات، تصویر پیراسته تری از زبان قرآن و حدیث را برای طالبین فهم قرآن به نمایش بگذاریم.

مقاله حاضر برای مقایسه معیارهای جامعه شناسی با معیارهای قرآنی در دسته بندی گروه ها، تعیین انواع گروه های موافق و مخالف با معیارهای قرآنی و ارائه راهکارهایی در جهت الگوبرداری نسل جوان از رفتارهای گروه های موافق با معیارهای قرآن، به مطالعه تطبیقی معیارهای گروه بندی در جامعه شناسی و قرآن کریم می پردازد.روش بررسی، توصیفی با رو کیرد تحلیل محتوا و نمونه مورد مطالعه، 3 جزء اول قرآن کریم است. نتایج بررسی نشان داد که معیار جامعه شناسی در دسته بندی گروه ها، بر عوامل اجتماعی تاکید دارد، در حالی که گروه بندی در قرآن کریم بر اعتقادات دینی و انتخاب راه و مسیر زندگی استوار است.براساس معیارهای قرآنی، گروه ها در یک دسته بندی کلی به دو گروه موافق و مخالف با اعتقادات دینی و راه الهی قرار می گیرند؛ همچنین هر یک از این دو گروه، به چند زیرگروه دسته بندی می شوند.نتیجه آ نکه آموزش ویژگی های رفتاری گروه های موافق با ارزش ها و معیارهای قرآنی به نسل جوان مهمترین راهکار الگوبرداری برای آنهاست.

در دوره های مختلف، متناسب با زمینه های فکری و معرفتی رایج، نوع نگاه مفسران و مخاطبان به متون عرفانی دیگرگون و متفاوت بوده است. تعالیم و زبان سیال متون عرفانی همواره بر اساس نیازها و زمینه های روحی و تمایلات درونی پژوهشگران و مخاطبان، مورد تاویل و رمزگشایی قرار گرفته اند. برخی مفسران و پژوهشگران متون عرفانی، این متون را از منظر یک حقیقت یا زبان رمزی برتر نگاه کرده، تفاسیری مبتنی بر تحلیل رمزها یا به عبارتی، رمزگشایی مفاهیم بنیادین زبان عرفانی ارائه کرده اند. پروفسور هانری کربن از جمله این افراد است؛ وی همواره سعی می نمود که علاوه بر بازنمایی و تفسیر مفاهیم کلیدی حکمت اسلامی ایرانی، با اتخاذ شیوه تحلیل مبتنی بر فلسفه پدیدارشناسانه، با گرایش به تاویل رایج در حکمت اسلامی، زبان رمزاندیشانه متون حکمی را کشف و تبیین نماید.در این مقاله، تلاش می شود با رویکردی توصیفی، تحلیلی، دیدگاه های کربن درباره رمز و رمزپردازی در متون حکمی ایرانی اسلامی، به شکل منسجمی صورت بندی گردد. از نظر کربن، متن وقتی به حقیقت اش بازگردانده می شود که نفس نیز در سیری صعودی به حقیقت خود که انتقال از سطح نمودها و مجازهاست بازگردد؛ نتیجه اینکه بر اساس فهم رمزاندیشانه از متون حکمی، تاویل نه فقط درک معنای نهفته متن در سطح افقی، بلکه صعود شخص موول به سطح وجودی جدید و دریافت آگاهی از نوع این مرتبه وجودی جدید خواهد بود، که کربن از آن با اصطلاح «تاویل نفس» یاد کرده است.

قرآن حاوی گفتار های ارزنده ای است که برخی در قالب قصه و سرگذشت بیان شده است. موضوع ها و داستان های قرآن مجید از وجوه گوناگون، همواره مورد توجه پژوهشگران در عرصه های مختلف قرار گرفته است.این مقاله به بررسی حکمت و زیبایی در قرآن، بر اساس وی‍ژگی های حکمت محور بودن قصه یوسف و جایگاه زیبایی شناسی قرآنی در این قصه می پردازد.این پژ‍وهش با روش توصیفی تحلیلی، به بررسی قواعد حاکم بر حکمت و زیبایی در قرآن کریم پرداخته، این قواعد را با شخصیت یوسف (ع) در قرآن مقایسه می کند. نتیجه تحقیق حکایت از آن دارد که قصه حضرت یوسف (ع) یک قصه حکمت محور شناخته شده و با قواعد حکمت در قرآن مطابقت دارد.

جان هیک (1922م) نماینده برجسته فرضیه کثرت گرایی دینی بر این باور است که حقیقیت و رستگاری منحصر به دین خاصی نیست و پیروی ازهمه ادیان باعث رستگاری دینداران خواهد شد. فضای دینی، فکری و اجتماعی نقش چشمگیری در شکل گیری این فرضیه داشته اند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی درصدد است پس از بیان و بررسی دیدگاه هیک در مورد ادیان دیگر، چشم انداز قرآن کریم را درباره ماهیت پدیده وحی و مساله سایر ادیان ترسیم کند.از نگاه این پژوهش کثرت گرایی دینی دارای زمینه های مخصوص به خود و مبانی آن محل مناقشه است. از منظر قرآن کریم وحی تشریعی نوع خاصی از معرفت است که به صورت علم حضوری مقرون به حفظ وصیانت الهی برای انسان های خاص وبا شرایط ویژه حاصل می شود و رمز و راز آن برای دیگران پنهان است اما علائم و شواهد لازم برای اثبات آن وجود دارد. از دیدگاه قرآن کریم کثرت گرایی دینی مردود ورویکرد قرآن کریم به مساله سایر ادیان ناظر به جنبه های گوناگون آن است: از جنبه حقانیت، سایر ادیان منسوخ و آمیزه ای از حق و باطل اند و تنها اسلام حق مطلق است، از جهت نجات کسانی که آگاهانه از اسلام پیروی نکنند عذاب خواهند شد و مسلمانان نسبت به پیروان سایر ادیان توحیدی و کفار غیر معارض، با مدارا، احترام و سعه صدر رفتار خواهندکرد و رعایت حقوق آن ها را وظیفه خود می دانند.

از خودبیگانگى«alienation»  یکى از مهمترین مسائل انسان شناختى است که در رشته هاى گوناگون علوم انسانى از جمله جامعه شناسى، روان شناسى، فلسفه و حتى روان پزشکى مورد توجه قرار گرفته است. اگر چه این موضوع در جهان با نام تئوری انتقادی شناخته شده ولی در تعالیم اسلامی نیز از ابعاد مختلفی به آن پرداخته شده است. این واژه با نظریات مارکس در توصیف طبقه کارگر وارد سازمان ها شد و اگر چه از آن زمان تاکنون شکل های متعددی از «از خودبیگانگی» مورد نظر اندیشمندان چپ گرا بوده است ولی اصل موضوع همیشه بوده و به آن توجه ویژه ای شده است. در مقاله حاضر علاوه بر بیان مقدمه ای بر «از خودبیگانگی» به مقایسه بین قرآن و اندیشمندان پیشرو تئوری انتقادی از جمله هگل، مارکس و ... پرداخته شده است. در این پژوهش ابتدا با توجه به شباهت این موضوع در اندیشه صاحب نظران مسلمان و اندیشمندان پیرو مکتب هگلیان جوان پرداخته شده است. سپس ضمن بررسی این موضوع از دیدگاه قرآن نگرش های مختلف با همدیگر مقایسه شده اند. این مقایسه در قسمت نتیجه گیری ارائه شده است.

در این پژوهش معنای دقیقی از واژه یقطین، موقعیت جغرافیایی یونس نبی (ع)، بیماری ‌های عارض شده بر وی و تاثیرات دارویی گیاه یقطین بر این امراض بررسی شده است. کلمه یقطین نام خانواده ‌ای از گیاهان به نام کدوبن است که خواص دارویی قابل توجهی دارد و با توجه به بیماری ‌های عارض شده بر یونس نبی (ع) که عبارتند از: تحلیل عضلات، ریزش مو و از بین رفتن پوست، تاثیرات آن گیاه بر روی چنین امراضی مورد توجه قرار گرفته است.از میان خانواده این گیاه، کدوی قلیانی بیشترین تاثیر همخوانی را با این امراض دارد. علاوه بر این موقعیت جغرافیایی یونس نبی (ع)؛ یعنی ساحل یافا در دریای مدیترانه نیز موید تاثیرات دارویی همین گیاه است.

توجه به سیاق حالیه با هدف دستیابی به فهمی جامع تر از عبارات قرآن، شباهت بسیار زیادی به مفهوم بافت برون زبانی (موقعیت) در زبان شناسی دارد از همین رو نگارنده سعی نموده، ابعاد مختلف سیاق حالیه با توجه به شباهت هدف با بافت برون زبانی و موقعیتی با نظر به دیدگاه های سه زبانشناس مطرح در این زمینه فرث، هایمز و لوئیس به صورت تطبیقی واکاوی کند. آنچه بیشتر در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته، بررسی تطبیقی سیاق حالیه با مختصاتی است که هایمز و لویس به عنوان مختصات بافت برون زبانی یا بافت موقعیت مطرح کرده اند. این مختصات به شرح زیر است: جهان ممکن، زمان، مکان، گوینده، مخاطب، مورد اشاره، مطالب گذشته، تخصیص.