جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قرآن کریم به منزله قانون اساسی اسلام است. ساده‌ترین مسیر جهت ارتباط پیروان با محتوای این کتاب آسمانی، ترجمه آن است. بررسی روش‌های ترجمه قرآن با هدف دستیابی به ترجمه دقیق‌تر و روان‌تر، از دیرباز همواره مورد توجه مترجمان و صاحب‌نظران و در کانون تفکر آنان بوده است، این مقاله افزون بر واکاوی روش تفسیری اسفراینی، به بررسی روش وی در ترجمه قرآن کریم پرداخته و از نقد و کنکاش در ترجمه وی و بیان خطاهای ایشان در حوزه صرف، نحو و واژگان خودداری کرده است. دستاورد حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که اسفراینی با نگاهی تفسیری در دایره سنتی ترجمه قرآن آن روزگار، دست به ابتکاراتی زده است که نقطه عطفی در فرآیند تکاملی ترجمه قرآن است، ازجمله ابداع روش ترجمه تفسیری و ارائه واژه‌های بی‌نظیر در ترجمه که از احادیث تفسیری برگرفته شده است. هر چند انگیزه اصلی او در این نوآوری‌ها، نشانگر دغدغه ایشان نسبت به معنا و بیان مذهب او در لابلای واژه‌ها است.

بیشتر فقیهان و مفسران امامیه در مورد دلالت آیه «وَ لَنْ یَجْعَلَ اللَّهُ لِلْکافِرِینَ عَلَی الْمُؤْمِنِینَ سَبِیلا» بر این باورند که آیه شریفه، ناظر بر مقام تشریع است که نتیجه آن، نفی هر گونه احکامی است که به هر شکلی می‌تواند بستر تسلط کفار بر مسلمانان را فراهم آورد و گروه اندکی از مفسران اهل سنت پیرو مبنای دلالت انشائی آیه شریفه نفی سبیل هستند اما دیدگاه‌های دیگری نیز وجود دارد که برخی از آنها دلالت آیه شریفه را به قرینه بخش پیشین آن: «فَاللَّهُ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ یَوْمَ الْقِیامَه بالحقّ» تنها ناظر بر اِخبار از نفی غلبه کافران بر مسلمانان در زمینه احتجاج و برهان می‌دانند، از نظر مفسران فریقین امکان جمع میان دو مبنای دلالت انشائی و اِخباری آیه شریفه نفی سبیل مبتنی بر آن است که مفهوم نفی غلبه به‌معنای عام و «سبیلا» به‌عنوان نکره در سیاق نفی که افاده عموم دارد، در نظر گرفته شود.