جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

علامه اقبال لاهوری، از سرآمدان احیای اندیشه ی دینی، به عنوان آسیب شناس حوزه ی اسلامی در تاریخ معرفت سیاسی از اهمیت برخوردار است.معمولا بنابه دلایلی نام او را در کنار سید جمال الدین اسدآبادی می آورند.از آنجا که اندیشه های سیاسی و اجتماعی بسیاری از متأخران، بازتاب آرای علامه است اهمیت او در تاریخ معرفت سیاسی دو چندان می شود.اندیشه ی علامه نیز به سان همردیفان دیگرش، متأثر از تعامل شرق و غرب و در مسیر پی جویی هویتی اسلامی در مقابله با غرب است.عصر علامه، از هجوم سیاسی، اقتصادی و فرهنگی غرب علیه بلاد اسلامی حکایت دارد؛لذا بدیهی است که در چنین فضایی، واکنش ها و عکس العمل هایی از سوی روشنفکران جهان اسلام، و از جمله او صورت گیرد.علامه اقبال از جمله آشنایان با غرب و اسلام است که در پی شناخت درد جامعه ی اسلامی و از سوی دیگر داروی آن درد است.با این همه فرهنگ و ماهیت غرب، اثرهای دو سویه یی بر دل و دماغ او داشته، آن چنان که آرای سیاسی او به طور عمده ملهم از این شناخت است.بنا بر این، نظریات علامه در ارتباط با غرب شکل گرفته و به طور مجزا قابل بررسی است.این مجموعه نظرها به طور کل شاکله ی اندیشه ی سیاسی وی را فراهم می سازد. ازهمین رو در مقاله ی حاضر، به بازشناسی تأثیرهای شناخت غرب بر علامه اقبال اشاره شده است.

فرخ مشهدی در مقاله ی حاضر، راجع به اندیشه ی سیاسی یکی از متفکران بزرگ اسلامی در قرن هفتم یعنی-خواجه نصرالدین طوسی-بحث شده و در این بحث، به طور عام و تخصصی از واژه های تخصصی منطق و کلام و فلسفه ی اسلامی در ارتباط با موضوعات و مباحث سیاسی استفاده شده است چرا که خواجه نصیرالدین طوسی نیز در تبیین اندیشه ی سیاسی خود همان ها را به کار می گرفته است.این واژه ها مفاهیم و اصطلاحات تخصصی زیر را شامل می شود: صلاح حال، شرایع عام غیر مکتوب و مکتوب، مشورت و حکمت عملی، شریعت عام، خاص، اخص و... بحث های دیکر مقاله در باره ی اصناف، مردم، حکومتگران و اقسام و انواع و ماهیت و اهداف و اغراض هر یک است.