جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در طول یک قرن اخیر تلاش های بسیاری برای کاهش مرگ و میر مادران و کودکان انجام گرفته است که از جمله آن ها می توان به بهره مندسازی زنان از مراقبت های سلامت دوران بارداری و حین زایمان اشاره کرد. این مراقبت ها تاثیری عمده در کاهش مرگ و میر مادر و کودک و بهبود زندگی سالم نوزاد داشته اند. بر اهمیت این مراقبت ها در کنفرانس های متعدد از جمله کنفرانس جمعیت و توسعه 1994 قاهره تاکید شده است. با وجود تلاش های به کار گرفته شده برای توسعه استفاده از مراقبت های سلامت باروری، هنوز عده زیادی از زنان از این مراقبت ها استفاده نکرده یا استفاده کافی نداشته اند. در این مطالعه نیز با طرح این سوال که چرا تعداد زیادی از زنان از مراقبت های دوران بارداری استفاده نمی کنند سعی می کنیم میزان و عوامل موثر بر استفاده از این مراقبت ها در کشور را مورد مطالعه قرار دهیم. نتایج مطالعه نشان می دهد که به طور کلی 8.6 درصد زنان در دوران بارداری خود برای استفاده از این خدمات به هیچ مرکز بهداشتی مراجعه نکرده و 7 درصد زنان نیز استفاده مناسب نداشته اند که با توجه به میزان های اخیر باروری در کشور به طور معمول بیش از صدهزار نفر از زنان حامله را در بر می گیرد. تحصیلات و وضعیت اقتصادی از بین متغیرهای اقتصادی - اجتماعی و رتبه تولد از بین متغیرهای جمعیتی، مهم ترین عوامل در تبیین استفاده از مراقبت های سلامت باروری در دوره حاملگی است.

کتاب های درسی در کنار آموزشِ دانش آموزان، آنها را برای پذیرش نقش های متناسب با ویژگی های جنسیتی شان، آن گونه که مدنظر مولفین این کتب می باشد، آماده می کنند. پژوهش حاضر درصدد است به چگونگی بازنمایی جنسیت در کتاب های فارسی دوره راهنمایی و پایه های اول، دوم و سوم دبیرستان در رشته های غیر انسانی در سال تحصیلی 89-1388 بپردازد. روش تحقیق، تحلیل محتوای کمی بر اساس شاخص جنسیت در بین تصاویر، اسامی، مولفان کتاب ها، نویسندگان متون درسی و شخصیت های حاضر در متن دروس می باشد. همچنین از روش تحلیل محتوای کیفی برای تحلیل کیفیت بازنمایی ها در تصاویر و متون درسی استفاده شده است. این تحقیق با مبنا قرار دادن نظریه های آلتوسر و بوردیو در این زمینه، سعی در کشف چگونگی بازنمایی های جنسیتی در این کتاب ها نموده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد در بخش کمی، به مردان، بسیار بیش از زنان پرداخته شده است و زنان با معیار این شاخص ها حضور چندانی در کتاب های مورد بررسی ندارند. از نظر کیفی زنان در اندک موارد حضور، موجوداتی ضعیف، عاطفی، نیازمند کمک و مطیع مردان بازنمایی می شوند. در مقابل، مردان در موارد بسیاری، حاضر در اجتماع، صاحب قدرت، دانا و عاقل، مدیر و کاردان، شجاع و جنگنده تصویر شده اند. به نظر می رسد کلیشه های جنسیتی رایج در اجتماع، در کتاب های مورد بررسی نیز بازتولید شده اند.

پژوهش حاضر بر آن است تا با سنجش رضایت مندی مورد نظر (انگیزه ها) و نیز رضایت مندی کسب شده از تماشای سریال های تلویزیونی در بین مخاطبان زن، رابطه احتمالی بین انگیزه ها و رضایت مندی را شناسایی نماید. این پژوهش به شیوه پیمایش انجام و داده ها از طریق پرسش نامه هم راه با مصاحبه جمع آوری شده است. پاسخ گویان پژوهش 383 نفر از زنان متاهل 54-20 ساله ساکن شهر اصفهان هستند. نتایج تحقیق نشان می دهد که قوی ترین انگیزه زنان برای تماشای سریال های تلویزیونی، کسب هویت شخصی است، در حالی که رضایت مندی حاصل از برقراری کنش متقابل اجتماعی، به عنوان قوی ترین میزان رضایت مندی کسب شده از تماشا را به خود اختصاص داده است. به نظر می رسد که زنان تمایل دارند تا از طریق تماشای سریال ها به تقویت ارزش های فرهنگی و مذهبی، کسب ارزش های مورد پسند جامعه، شناسایی و ارتقای جای گاه خود در عرصه های اجتماعی و خانوادگی و کشف واقعیت ها (معیارهای کسب هویت شخصی) بپردازند. گرچه قوی ترین انگیزه زنان برای تماشای سریال ها کسب هویت شخصی است، اما آن ها رضایت مندی اندکی از این بابت دارند. از این رو شاید بتوان چنین نتیجه گیری نمود که سریال های تلویزیونی برای زنان بیش از آنکه آگاهی دهنده و هویت بخش باشند، سرگرم کننده و ابزاری برای برقراری کنش متقابل اجتماعی با دیگران هستند.

این مقاله درصدد است تبیین نماید چرا زنان به موضوع سیاست گذاری های رسمی در دوره‌ رضاخان بدل شدند؟ پاسخ این پرسش در منطق گفتمان خاص این دوره یعنی «ملت گرایی باستان گرا» است. این گفتمان متکی بر یک نظریه‌ نژادی است و به ویژه، مسایل و موضوعات اجتماعی و فرهنگی بر همین اساس فهم می شود. در فاصله‌ انقلاب مشروطه و شکست حکومت برآمده از آن تا روی کار آمدن رضاخان، بر مبنای راهبرد «استبداد منور»، این باور در میان نخبگان سیاسی و نیروهای اجتماعی ملت گرا تقویت شد که راهبرد پیشرفت و نوسازی جامعه‌ ایران، اصلاح «طبیعت فاسد» مردم ایران است. روشن است که در چارچوب گفتمان ملت گرایی باستان گرا، اصلاح طبیعت ایرانیان، جز از طریق اصلاح نژادی آنها ممکن نیست. «ازدواج»، اصلی ترین نقطه‌ تمرکز در این راهبرد است و زنان، به عنوان یکی از طرفین ازدواج، هم در مقام متولدکننده‌ فرزندان و هم در مقام مادر و مربی نسل جدید ایرانی، جایگاه ویژه و ممتازی نزد ملت گرایان باستان گرا پیدا کردند. از این رو مخاطب بخش عمده ای از سیاست گذاری های اجتماعی حکومت و نخبگان ملت گرا، «زنان» بودند که شاخص ترینِ آنها قانون «کشف حجاب» است.

پژوهش حاضر با هدف بررسی وضعیت اشتغال زنان فارغ التحصیل آموزش عالی و عوامل جمعیتی اجتماعی موثر بر آن صورت گرفته است. در این مطالعه از روش تحلیل ثانویه داده های نمونه 2 درصدی سرشماری 1385 استفاده شده است. جامعه آماری، کلیه فارغ التحصیلان (آموزش عالی) زن و فعال 20 سال و بیش تر شهر تهران می باشد. یافته های تحقیق حاکی از آن است که زنان بیش تر در رشته علوم اجتماعی، بازرگانی و حقوق فارغ التحصیل شده اند. بیش از 90 درصد زنان شاغل، مزد و حقوق بگیر بخش عمومی و خصوصی هستند و کم تر از 10 درصد زنان فارغ التحصیل صاحب پست های مدیریتی می باشند. زنان بیش تر در بخش آموزش و بعد از آن در بخش بهداشت و مددکاری اجتماعی حضور دارند. نتایج تحلیل دومتغیره نشان داد که به جز متغیر مهاجرت اخیر، بین تمامی متغیرهای مستقل (سن، وضعیت تاهل، داشتن فرزند، تعداد فرزندان، سطح تحصیلات، رشته تحصیلی و مهاجرت طول عمر) و میزان اشتغال زنان فارغ التحصیل آموزش عالی رابطه معنی دار وجود دارد. نتایج تحلیل چندمتغیره نشان داد که احتمال اشتغال برای زنان فارغ التحصیل 49-35 ساله بیش از سایر گروه های سنی است. هم چنین زنان فارغ التحصیلی که طی ده سال گذشته (85-1375) مهاجرت به شهر تهران نداشته اند، از اشتغال بیشتری برخودار هستند. از نظر رشته تحصیلی، زنان فارغ التحصیل رشته علوم تربیتی در مقایسه با زنان فارغ التحصیل رشته های علوم انسانی و هنر اشتغال بالاتری دارند.

دلبستگی و جدایی-تفرد دو فرایند مهم رشدی هستند که در نوجوانی مجددا فراخوانده شده و اهمیت فراوانی می یابند. پژوهش حاضر درصدد پاسخ گویی به این سوالات است که آیا فرایند دلبستگی و جدایی-تفرد در دختران و پسران به شیوه های متفاوتی طی می شوند و آیا جنسیت می تواند بر روابط این دو فرایند بر یکدیگر تاثیرگذار باشد. بدین منظور 300 نفر از دانشجویان دانشگاه اصفهان به صورت تصادفی و بر اساس جنسیت به دو گروه 150 نفری تقسیم شدند و به پرسشنامه های جدایی-تفرد نوجوانی و دلبستگی به والدین و همتاها پاسخ دادند. نتایج حاصل از تحلیل t مستقل نشان داد که دو گروه دختران و پسران از لحاظ دلبستگی به والدین و جدایی-تفرد متفاوتند. همچنین رابطه معنادار بین دلبستگی به والدین و جدایی تفرد در هر دو گروه مورد تایید قرار گرفت. اما نتایج حاصل از تحلیل زیرگروه (Z فیشر) نقش تعدیلی جنسیت را در رابطه بین دلبستگی به والدین و جدایی-تفرد تایید نکرد. تبیین یافته های فوق نشان داد که فرایند جدایی-تفرد در دختران و پسران به صورت متفاوتی طی می شود. همچنین بر اساس نتایج پژوهش حاضر دختران نسبت به حمایت والدین و دسترس پذیری آنها در مواقع نیاز اطمینان کمتری دارند، این مساله می تواند به شکل گیری سبک های دلبستگی ناایمن منجر شده و به دنبال آن مانع از طی شدن موفقیت آمیز روند جدایی و فردیت یابی در دختران شود.

هدف این پژوهش؛ تعیین نیازها، انگیزه ها و شناخت مشاغل مناسب زنان است. روش پژوهش، ارزش یابی است. بدین منظور از دو جامعه آماری 762 نفر به صورت تصادفی از میان زنان شاغل در بخش های دولتی و 200 نفر از میان صاحب نظران در دست رس استفاده می شود. ابزارهای پژوهش، دو پرسش نامه محقق ساخته است. یافته ها نشان می دهد که از دید زنان شاغل این پژوهش، برای ایجاد شرایط مطلوب و بالا بردن انگیزه مشارکت زنان باید به نیازهای زیستی، روانی و اجتماعی آن ها توجه جدی شود. از دید صاحب نظران این پژوهش، برای اشتغال زنان هفت رسته شغلی کاملا مناسب، یازده رسته شغلی نسبتا مناسب و شش رسته شغلی نامناسب هستند. 95.92 درصد از صاحب نظران به دلایلی مانند استفاده از نیروی عظیم زنان در توسعه کشور، با اشتغال زنان موافق و 4.08 درصد آن ها -آن هم فقط مردان- به دلایلی نظیر محروم شدن فرزندان از حمایت عاطفی مادر، مخالف اشتغال زنان هستند.نتیجه گیری: توجه به نیازها و خواسته های منطقی زنان و تخصیص مشاغل مناسب با طبیعت و روحیات زنان باعث افزایش انگیزه و ارتقای کمی و کیفی اشتغال آن ها می شود.

کشورهای منطقه آسیا در طول پنجاه سال گذشته سطوح و روندهای باروری متفاوتی تجربه کرد ه اند. با وجود تنوع در سطح باروری، کاهش باروری قابل توجهی در منطقه طی سه دهه گذشته صورت گرفته است. هدف این مقاله مطالعه سطوح و روندهای باروری 24 کشور آسیای شرقی، جنوب شرقی و آسیای جنوب مرکزی در طول سال های 2010-1970، مطالعه هم گرایی باروری با سطوح و روندهای جهانی باروری، زمان بندی و شدت کاهش باروری و تغییرات سرمایه انسانی زنان و نقش آن در هم گرایی باروری با کنترل اثر استفاده از وسایل مدرن پیش گیری از حاملگی است. نتایج نشان می دهد که بیش از 70 درصد کشورها در نیمه نخست دهه 1970 در شرایط باروری طبیعی بوده اند. در طول زمان، به تدریج از اختلاف سطح باروری کشورها با باروری جهانی کاسته شد. این مطالعه هم چنین نشان داد که در سال های 1970 و 2007 تفاوت های آشکاری در شاخص سرمایه انسانی زنان وجود داشته است. بر اساس نتایج تحلیل همبستگی، شدت همبستگی شاخص سرمایه انسانی زنان و باروری در سال 2007 بیشتر از سال 1970 است. با وجود این، در سال 2007 نوعی هم گرایی در باروری کشورهای آسیایی به وجود آمده است. یافته ها نتایج تحقیقات پیشین مبنی بر هم گرایی باروری در بسترهای مختلف اقتصادی - اجتماعی و فرهنگی را تایید می کند.