جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مهم ترین معیارها برای سنجش درجه توسعه یافتگی یک کشور میزان اهمیت و اعتباری است که زنان جامعه در زمینه های مختلف علمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی دارا هستند. اشتغال زنان به عنوان یکی از مولفه های توسعه اقتصادی همواره ارزیابی و سنجش می شود و قالبی از برنامه ریزی های دورنگرانه کشورها است. رقابت میان کشورهای خاورمیانه در زمینه های مختلف، توسعه اشتغال زنان را هدف می گیرد و جمهوری اسلامی ایران در صدد است که در افق 1404 بالاترین قله اهداف توسعه ای را فتح کند و طبیعتا رشد اشتغال زنان نیز نسبت به سایر کشورهای منطقه مدنظر است. مقاله حاضر که مستخرج از تحقیقی در این زمینه است با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای، طی یک دوره 35 ساله، وضعیت اشتغال زنان را در کشورهای منطقه خاورمیانه مقایسه می کند و با استفاده از تکنیک سری های زمانی، چشم انداز اشتغال زنان منطقه به ویژه ایران را در سال مورد هدف به تصویر می کشد. نتایج تحقیق نشان می دهد که زنان ایران می توانند از امکانات شغلی مناسب تری نسبت به منطقه بهره مند شوند و در رتبه پنجم منطقه قرار گیرند و با توجه به روند رشد شاخص نسبی اشتغال زنان حتی امکان دست یابی ایران به رتبه اول یا دوم خاورمیانه قابل انتظار خواهد بود.

این مقاله تجربه «خود» زنانه در فضای مجازی را تحلیل می کند که به شیوه مطالعه موردی کاربران زن 15 تا 29 ساله اینترنت در شهر سقز انجام شده است. مساله پژوهشی این مقاله به درک چگونگی تجربه «خود» در میان کاربران زن در ارتباطات اینترنتی و تبیین این تجربه مربوط است. برای پرداختن به این مساله از نظریه لاکان در مورد «خود» و دیدگاه های ژیژک در رابطه با «خود» در فضای مجازی استفاده و با رویکردهای درون کاوانه خود، این دیدگاه ها و کاربردشان در ایران را تلفیق کرده ایم تا علاوه بر نتایج تجربی، به لحاظ نظری نیز نوآوری هایی در این زمینه ارایه کنیم (نگاه کنید به لاکان، 1988 و شاور، 1998). مطالعه میدانی تجربه «خود» کاربران زن در شهر سقز، با استفاده از رویکرد روش شناسی کیفی و با استفاده از ابزار مشاهده و مصاحبه عمیق و کتبی ساخت یافته انجام می گیرد. داده ها و اطلاعات به دست آمده از طریق روش کدگذاری موضوعی دسته بندی و با توجه به بنیان نظری مقاله، تفسیر و در آن باره تولید دانش می شود. دستاوردهای این مقاله نشان می دهد که تجربه «خود» زنانه در ارتباطات اینترنتی متاثر از نوعی فقدان اطمینان در فضای اینترنتی و در عین حال ارجاع به مبانی فکری و اعتقادی در دنیای واقعی است.

این مقاله به دلیل اهمیت فراوان و روزافزون موضوع «سلامت زنان» و با هدف تعیین میزان و چگونگی دانش علمی تولید شده در این زمینه، به تحلیل محتوای کمّی مقالات منتشره در ده سال اخیر پنج مجله علمی - پژوهشی فعال در حوزه بهداشت و سلامت پرداخته است. طبق نتایج به دست آمده، در مجلات مورد بررسی و بین سال های 1375 تا 1385 (دهه اخیر)، مجموعا 1069 مقاله فارسی در 102 شماره و در زمینه بهداشت و سلامت به چاپ رسیده است که در این میان 177 مقاله (16.5%) در ارتباط با موضوعات مربوط به «بهداشت زنان» تشخیص داده شده و از این تعداد نیز160 مقاله (14.9%) به موضوعات مرتبط با اولویت های سلامت زنان در جمهوری اسلامی ایران - با توجه به پژوهش انجام گرفته توسط شورای فرهنگی اجتماعی زنان - پرداخته اند. این در حالی است که مجلات علمی مورد تحلیل، تنها به 15 موضوع از 23 موضوع اولویت دار مشخص شده در این پژوهش پرداخته و مابقی 8 موضوع را به هیچ وجه مورد توجه قرار نداده بودند. همچنین در میان این 15 موضوع نیز 51% حجم مطالب اختصاص به 3 موضوع نخست (یعنی «مراقبت های دوران بارداری و پس از آن»، «سو تغذیه» و «سرطان های زنان») داشته است. با توجه به نتایج به دست آمده، مجلات منتخب علمی حوزه بهداشت و سلامت و جامعه محققین علوم پزشکی، در انجام تحقیقات و ارایه مقاله های علمی، سلامت و بهداشت زنان را تا حد نسبتا زیادی مورد غفلت قرار داده اند، به طوری که حدود چهل درصد موضوعات مربوط به اولویت های سلامت زنان مورد نادیده انگاری نسبی و حدود چهل درصد نیز مورد نادیده انگاری مطلق ایشان قرار گرفته اند. در کل به نظر می رسد که بایستی بیش از پیش به موضوع بهداشت و سلامت زنان توجه شده و این حوزه جزو اولویت های پژوهشی قرار گیرد.

شاهنامه فردوسی از ارزنده ترین آثار ادبی ایران و جهان است که از دیدگاه های مختلف قابل نقد و بررسی است. این اثر ارزشمند و افتخارآمیز را می توان از جهت زبان و ادبیات، جامعه شناسی، اسطوره شناسی، داستان پردازی و سایر زمینه ها تحلیل کرد. یکی از زمینه های به نسبت جدید که می تواند بستر پژوهش در شاهنامه باشد و آثار و نتایج مفیدی به دست دهد، روان کاوی و روان شناسی است. از روان کاوان و روان شناسان برجسته و صاحب نظر دوران اخیر که آرا و نظرات او در بررسی آثار ادبی مشرق زمین مفید و قابل استفاده است، کارل گوستاو یونگ است. آنیما (وجود مادینه) از مهم ترین موضوعات نظریه روان شناسی تحلیلی شخصیت اوست که به گفته وی به صورت های دوگانه سازنده و ویران گر نمود پیدا می کند. زنان در شاهنامه در کنار داشتن جلوه های بیرونی و اجتماعی خود می توانند به گونه ای نمودهای دوگانه آنیما باشند که در ناخودآگاه جمعی قوم ایرانی وجود داشته و در اسطوره و پس از آن در حماسه پدیدار شده اند. سودابه و زنان گمراه کننده هفت خوان، آنیمای منفی و فرانک، فرنگیس، رودابه و سیندخت آنیمای مثبت ناخود آگاه اند که در حماسه نقش و کارکرد مهمی ایفا می کنند. خواهران توامانی (پاکیزه رویان جمشید و خواهران اسفندیار) که در شاهنامه به اسارت درمی آیند و سپس آزاد می شوند بیانگر این نکته اند که آنیما در برخورد با خودآگاه می تواند دگرگون شود و از حالت آفرینندگی و پاکی به اسارت و ناپاکی درآید و دوباره در برخورد با یک خودآگاه نیک به حالت اولیه خود باز گردد. در این مقاله به بررسی این موضوع پرداخته شده است.

از اوایل دهه 1970، روی کردهای مشارکتی به ویژه مشارکت زنان روستایی در توسعه در سطوح ملی و بین المللی مورد توجه قرار گرفت. جلب مشارکت زنان روستایی در توسعه نیازمند راه کارهایی مناسب است تا سبب تحرک پذیری، توان مندسازی و تقویت روحیه خودباوری در آنها شود. یکی از این راه کارها، اجرای طرح «تسهیل گری» است که زنانی تحت عنوان «تسهیل گر» که زنانی از بین زنان روستایی جامعه خودشان انتخاب می شوند تا با آموزش هایی که می بینند، زنان روستایی را در امور مختلف اقتصادی – اجتماعی یاری و زمینه های مشارکت بیشتر آنها را فراهم کنند. از آنجایی که در ادبیات توسعه و برنامه ریزی، «ارزش یابی» یکی از ضرورت های فرایند برنامه ریزی محسوب می شود، در این مقاله با روش توصیفی و تحلیلی و انجام پژوهش های میدانی در 18 روستای این دهستان و مصاحبه با 375 زن روستایی حجم نمونه، طرح مذکور مورد ارزش یابی قرار گرفته است. نتایج به دست آمده، حاکی از آن است که گرچه طرح تسهیل گری در ایجاد ارتباط دوسویه بین کارگزاران دولتی و زنان روستایی و نیز در افزایش مشارکت زنان در عرصه های مختلف توسعه روستایی موفق نبوده است، اما در افزایش روحیه اعتماد به نفس تسهیل گران زن و حضور بیشتر آنان در برنامه های توسعه روستایی موثر بوده است.

در سال های اخیر، رویکردهای مشارکتی به توسعه مورد توجهی فزاینده قرار گرفته و بر اهمیت مشارکت، هم به عنوان یک وسیله و هم به عنوان یکی از هدف های توسعه پایدار تاکید شده است. با وجود نقش مهم زنان در فرایند توسعه روستایی، مشارکت آنها در برنامه های آموزشی – ترویجی محدود است. هدف کلی این پژوهش توصیفی – پیمایشی، تبیین میزان مشارکت زنان روستایی در برنامه های آموزشی – ترویجی بر اساس سطوح مختلف نردبان مشارکت شری آرنستین است. جامعه آماری این پژوهش، شامل زنان روستاهای شهرستان سنقر در استان کرمانشاه است. حجم نمونه با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1970) 120 نفر برآورد می شود و نمونه گیری به روش نمونه گیری چند مرحله ای انجام شد. هشت پله نردبان مشارکت به ترتیب از پایین به بالا شامل دگرگون سازی، مرتفع سازی، آگاه سازی، مشاوره، توافق، شراکت، قدرت قانونی و کنترل است. بر اساس یافته ها، بیشترین میزان مشارکت زنان روستایی مربوط به پله دگرگون سازی و کمترین میزان مشارکت مربوط به پله توافق است. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که بین مشارکت زنان روستایی در سطوح مختلف تحصیلی و هم چنین بر حسب وضعیت تاهل تفاوتی معنادار وجود دارد. با توجه به نتایج به دست آمده، انجام نیازسنجی مناسب، تقویت تشکل های زنان و استفاده از رسانه های جمعی به منظور آگاه سازی زنان در ارتباط با توانمندی های آنان به عنوان رهنمود هایی برای مروجان و کارشناسان فعال و مرتبط با زنان روستایی ارایه تا مورد استفاده حرفهای آنان قرار گیرد.