جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور مجلات > تحقیقات کلامی
  • تعداد رکورد ها : 277
نویسنده:
سیدجمال الدین موسوی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
اندیشه ناب و توحیدی بدا گرچه در جامعه مسلمانان نخستین وجود داشت، اما بنا به دلایلی تنها در جامعه شیعی استمرار یافت. تا پایان عصر حضور ائمه علیهم السلام میان متکلمان شیعه اختلافی در تبیین بدا وجود نداشت. بعد از این دوره و در زمانی که کلام شیعه دوران رکود و فترت را پشت سر می گذاشت، گروهی از معتزلیان شیعه شده و متکلمان عقل گرای شیعه تبیین جدید از بدا را ارایه داده و آن را هم وزن نسخ دانستند. این اندیشه جدید که در ابتدا گروه اندکی طرفدار آن بودند، رفته رفته جایگاه مهمی در میان متکلمان شیعه پیدا کرد، به گونه ای که در اواسط قرن پنجم تقریبا همه گیر شد. تبیین این اندیشه جدید با شیخ مفید ادامه یافت و شاگردان وی نیز ادامه دهنده همین مسیر بودند.
صفحات :
از صفحه 51 تا 68
مشخصات اثر
نویسنده:
محمد جاودان , حسین منصوری راد
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم : انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
ابان ابن تغلب از اصحاب جلیل القدر امام باقر و امام صادق علیهم السلام است که منابع فرقین اورا به نیکویی ستوده اند. برآیند داده های تاریخی نشان می دهد که وی بیش از همه به فقه اهتمام داشته است. با این همه, نوشتار حاضر تلاش نموده با رویکردی تحلیلی نشان دهد که وی علاوه بر تفقه، در دانش کلام نیز تخصص داشته و به خوبی آن را به کار می بسته است؛ این مهم با بررسی اتکای او به منبع وحیانی در تبیین دقیق مبانی فکری شیعه و دفاع از آموزه های آن، توانمندی در پاسخ گویی به پرسش های شیعه و غیر آن، مواجهه صحیح با شبهات ، حجم زیادی از روایت های اعتقادی صورت می گیرد تا در انجام دغدغه های کلامی او را به نظاره بگذارد.
صفحات :
از صفحه 39 تا 54
مشخصات اثر
نویسنده:
سید علی طالقانی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: انجمن کلام اسلامی حوزه,
چکیده :
به ادعای برخی روشن‌فکران معاصر، عقلانیت و معنویت از نیازهای غیرقابل چشم‌پوشی بشر است، در حالی که دین‌داری نه تنها از نیازهای بشر نیست، که خود مانعی است بر سر راه تأمین برخی از آن‌ها. دین‌داری با عقلانیت قابل جمع نیست، و چون نمی‌توان از عقلانیت چشم پوشید، لاجرم باید از معنویتِ دین‌دارانه دست شست. در این مقالۀ کوتاه، تنها به بررسی یک بخش از این ادعا می‌پردازیم: ادعای امتناع جمع دین‌داری و عقلانیت. توضیح خواهیم داد که دین‌داری، به معنی عام کلمه، نسبت به عقلانیت و عدم عقلانیت خنثاست؛ اگرچه دین‌داری، مستلزم اطاعت محض هست، مستلزم اطاعت کورکورانه و بی‌مبنا نیست؛ و آنچه با عقلانیت ناسازگار است، اطاعت کورکورانه و بی‌مبناست و نه اطاعت محض.
صفحات :
از صفحه 7 تا 15
مشخصات اثر
نویسنده:
مهدی باغبان خطیبی، محمدتقی سبحانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
در نوزده آيه از آيات قرآن كريم، از «روح» و اوصاف آن سخن به ميان آمده است. حقيقت و مصاديق روح، كيفيت ارتباط روح با انسان و فرشتگان، كاركردها و آثار و نيز تجرد و ماديت روح از ديرباز در ميان مفسران و متكلمان اسلامي مورد كنكاش بوده است. در ديدگاه رايج، روح در قرآن داراي مصاديق گوناگون، از جمله نفس ناطقة انساني است؛ اما بر اساس ديدگاه آيت االله محمدباقر ملكي ميانجي، هيچ يك از اين آيات بر نفس انساني دلالت ندارند. اين نظريه، تفسير به روح القدس را وحدت بخش تمام آيات روح و استدلال به اين آيات براي تجرد نفس را خالي از دليل ميداند. تبيين شأن علمي روح القدس، كيفيت ارتباط وجودي آن با حاملان اين روح، و تحليل جايگاه آن در نبوت و ولايت، تلاشي ديگر در اين معناشناسي است. گذشته از مدلول ظاهري آيات، روايات اهلبيت مستند مهم اين مفسر براي تفسير روح به روح القدس است.
مشخصات اثر
نویسنده:
احمد کریمی، محمدصالح مازنی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
وجود شرور در عالم، اين پرسش را در ذهن انسان به وجود ميآورد كه چه نسبتي ميان مسئله شرّ و وجود خداوندي با صفات «عالم»، «قادر» و «خير» مطلق، وجود دارد؟ اين مسئله همواره يكي از مباحث چالشبرانگيز در حوزة دينپژوهي و فلسفة دين بوده است. پژوهش پيشرو، با بررسي و پاسخ به اين پرسش از منظري نو، به دنبال كشف و بازخواني رهيافت نيايشهاي شيعي به مسئله شرور است. تحقيق حاضر، در عين توجه به سازندگي برخي رنجها و نقششان در كمال اخلاقي انسان، از شرور ديگري ياد ميكند كه نقش بسيار مخربي براي انسان دارد و اضطراب و نگراني حاصل از آن، منجر به سستي و ضعف در انجام امور ديني و دنيوي ميگردد. از گروه دوم، به روشني تحت عنوان «شرّ» ياد شده و در نيايشها به مصاديق متعددي از آن اشاره شده است. گفتني است، نيايشهاي شيعي به رغم ديدگاههاي برخي فلاسفه در رد وجود شرور در عالم، اين مسئله را از نظر وجودشناختي ثابت ميدانند.
مشخصات اثر
نویسنده:
شهربانو حاجی‌ امیری ، ابراهیم نصرالله‌ پور علمداری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
معتزلی , خلود , اشعری
چکیده :
مسئله «خلود» در آية 107 سورة «هود» با استثناي مشيت الهي همراه شده است كه ذيل آن مفسران مسلمان دربارة خلود كافران در عذاب، اتفاق نظر داشته و خلود اهل كبائر از مؤمنين، نزد آنها محل اختلاف است. پرسش مقالة پيشرو اين است كه آيا مفسران اشعري، معتزلي و امامي در تفسير آية خلود (هود: 107 (متأثر از مذاهب كلامي خويش بودهاند يا آنكه در مواردي، از اصول مذهب كلامي خويش عدول كردهاند؟ تحقيق حاضر بيانگرِ اين نكته است كه مفسران معتزلي و امامي در سدههاي مختلف تاريخي از گذشته تا به امروز متأثر از انديشه هاي كلامي خويش بودهاند. مفسران اشعري متقدم تا قرن دهم نيز كاملاً متأثر از مذهب كلامي خويش به تفسير آيه پرداختهاند، اما مفسران متأخر اشعري در قرن سيزدهم و چهاردهم در كتب خويش از تفسير رايج ميان اشاعره عدول كرده و در چارچوب جديدي به تفسير آيه پرداختهاند
مشخصات اثر
نویسنده:
رضا ملازاده یامچی، حمید ایماندار
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
فحص در مكتوبات سيد قطب، تضادهاي عميق وي با قاطبة سلفية سنتي در تبيين مباحثي چون توحيد صفاتي را آشكار ميسازد؛ بهويژه اينكه او در تقابل تام با بنيانهاي توحيدي سلفيها، قائل به جزئيت توحيد حاكميت و تشريع در مفهوم توحيد الوهي است. در اين ميان، نقطة عطف مدعيات سيد قطب به تأكيد وي بر مدخليت عمل در تكفير حاكم بغير ما انزل االله و محكومين وي بازميگردد؛ به گونهاي كه وي بر خلاف قريب به اتفاق انديشمندان فريقين، عدم التزام عملي به احكام الهي را قائم مقام استحلال حكم بغير ما انزل االله پنداشته و به واقع رويكردي تكفيري را رقم زده است. اين نوشتار در راستاي تعليل بيانات تكفيرگرايانة سيد قطب به ناظر بودن بيانات وي بر كفر باطني اشاره كرده؛ به اين معنا كه سيد به اذعان خود، از صدور حكم فقهي براي كفر اعتقادي در بيانات خود ابا داشته و در عين تحفظ بر حقوق اجتماعي و دينيِ فرد ناقض توحيد حاكميت منبعث از اسلام ظاهري وي، او را همچون اهل نفاق باطناً كافر و مستحق عذاب اخروي ميداند. به عبارتي، غايت مورد توجه سيد از طرح مسئله كفر در تشريع صرفاً انذار جوامع اسلامي و غير آنها، از پيامدهاي التزام به كفر حاكميتي بوده و سيد با طرح كفر باطني در عين خطير جلوه دادن عدم التزامبه اين مفهوم، خود را از تكفير معين و ظاهري ناقضان توحيد حاكميتي معاف كرده است.
مشخصات اثر
نویسنده:
عبدالرحمان باقرزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
عدالت صحابه , صحیح بخاری
چکیده :
كتاب «صحيح بخاري» از اسناد دست اولِ اهلسنت و بلكه مهمترين سند روايي آنان به حساب ميآيد، به گونهاي كه روايات موجود در آن بدون بررسي، مورد قبول واقع ميگردد. با عنايت به اين جايگاه و از آنجايي كه پديدة «تحريف» عليرغم داشتن پيامدهاي منفي در رويكردهاي كلامي، فقهي و... به تعداد زيادي از منابع ديني رخنه كرده، اين سؤال مطرح است كه آيا اين كتاب از تيغ تحريف در امان ماند تا بتوان به صورت كامل بر آن اعتماد كرد؟ مقالة حاضر جهت پاسخ به اين پرسش تدوين شده و مهمترين يافتة آن، كه با روش توصيفي ـ تحليلي و با تكيه بر منابع مختلف عامه صورت پذيرفته، اثبات نفوذ پديدة تحريف در اين كتاب است.
مشخصات اثر
نویسنده:
مهدی غلامعلیی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
مکتوبات , شبهات کلامی
چکیده :
از امام رضا مكتوبات بسياري باقي مانده است. اين پژوهش در پاسخ به اين پرسش سامان يافته است كه مكاتبات كلامي امام رضا در ميان نگاشتههاي آن حضرت از چه جايگاهي برخوردار بوده و كدام معضلات كلامي بيشتر در اين نگاشتهها مورد توجه بوده است؟ پس از بررسي موردي و تحليلي مجموعة مكتوبات امام هشتم، مشخص شد كه نزديك به يكچهارم كل مكتوبات ايشان به موضوعات كلامي رايج در آن دوران اختصاص دارد. پژوهش حاضر با بررسي نامههاي كلامي رضوي، به اين نتيجه دست يافته كه مهمترين معضلات اعتقادي اماميه در نيمة دوم سده دوم هجري در دو كلانموضوع «توحيد» و «امامت» بوده است. تشبيه، تجسيم و رؤيت خدا مهمترين شبهات توحيدي، و صفات و علامات امام معصوم و شبهات واقفه نيز مهمترين معضلات شيعه در مسئله امامت بوده است. از سوي ديگر، امام هشتم در نامههاي ارسالي به عالمان شيعه با چهار شيوة ارشاد، اعجاز، نكوهش و بحث به مصاف حل معضلات اماميه رفتهاند.
مشخصات اثر
نویسنده:
امیر احمدنژاد، عاطفه محمدزاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اعجاز قرآن , صرفه , رویکرد
چکیده :
سيد مرتضي، اديب و متكلم نامدار شيعه، از قائلان به نظرية «صرفه» است. او به اقتضاي شرايط محيطي و با آگاهي از ويژگيهاي صرفه، آن را برگزيد. برخورد با بحران اشكالگيري يهوديان و مسيحيان غيرعرب در بحث اعجاز قرآن، مباحثات كلامي مكاتب اسلامي در تبيين وجوه اعجاز و ايجاد فضاي آزاد در اين نوع مجادلات، از مهمترين عوامل تاريخي گزينش اين نظريه از سوي او به شمار ميرود. تأملات ادبي و كلامي سيد، اعم از لزوم تكيه بر معيارهاي غيرذوقي در سنجش بلاغت قرآن، پيچيدگي تفهيم امتناع هماوردي با قرآن در تقريرهاي اعجاز بياني و عموميت فهمپذيري صرفه نيز، در انتخاب اين نظريه از سوي او تأثير بسزايي داشته است. نوشتار حاضر ميكوشد تا ضمن بررسي منشأ طرح اين نظريه در عصر سيد مرتضي، زمينههاي تاريخي و علمي رويكرد وي را مورد تحليل قرار دهد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 277