جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این کتاب یک کتاب نقد می باشد بر کتاب تطور الفکر السیاسی الشیعی و در این کتاب نقد فصل اول آن کتاب می باشد که درباره نظریه رهبری شورایی و جریانات و اتفاقات بعد از مرگ خلیفه اول را ذکر می کند که منجر به انتخاب عمر از طریق شورای شش نفره شد.

محمدبن‌خلیل مقدسی، از علمای شافعی قرن نهم هجری، در کتاب« الرد علی الرافضه»، با ردّ افضلیت حضرت علی(ع) نسبت به دیگر صحابه، اشکالاتی بر«حدیث منزلت» وارد کرده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی صحت گفتار او با تاکید بر کتب اهل سنت می‌باشد. بررسی منابع مختلف نشان می‌دهد، مقدسی نتوانسته صحت سندی «حدیث منزلت» را انکار کند؛ او به احادیثی مشابه این روایت، جهت فضیلت‌تراشی برای خلیفه اول و دوم استناد کرده که جعلی‌بودن آنها قابل اثبات است. با توجه به بیان مطلق منزلت هارون نسبت به موسی(ع)، حضرت علی(ع) تمام شئون هارون نسبت به حضرت موسی(ع) - به غیر از نبوت- را نسبت به پیامبر(ص) دارد. هم­چنین از حدیث منزلت، افضلیت حضرت علی(ع) بر سایر صحابه اثبات می‌شود؛ زیرا هارون برترین شخص در امت حضرت موسی(ع) بود؛ بنابراین واجب است که حضرت علی(ع) در امت پیامبر(ص) برترین باشد.

درآخرین لحظات عمر شریف پیامبر(ص) و در داستان آوردن کاغذ و قلم و بیان مطلبی برای گمراه¬نشدن امت، خلیفه دوم جمله¬ (حسبنا کتاب¬الله) را به زبان آورد که سبب جدایی کتاب از سنّت شد و تاثیر عمیقی در فهم از قرآن و مرادات آن به جا گذاشت و نحله¬ها و مشرب¬های مختلفی در رابطه با فهم کتاب ایجاد کرد. اگرچه نظریه کفایت کتاب در ابتدا بیشتر جنبه سیاسی داشت، اما در زمان خلفای سه¬گانه و تا سال¬ها پس از ایشان، نقل و استناد به سنت در تمامی زمینه¬ها و از جمله فهم کتاب کنار گذاشته شد. این اعمال اولاً، سبب مطرود¬ شدن سنّت شد و ثانیاً، جریان فهم قرآن را از مسیر اصلی خارج و راه را برای ورود مسلک¬های گوناگون در فهم کتاب هموار کرد . این نحله فکری، در قرن اخیر نیز توسط طرفداران آن، احیا شده و در تفسیر قرآن، یا به کلی سنت را کنار گذاشته¬اند و یا تاثیر آن در بیان مرادات کتاب را بسیار ناچیز شمرده¬اند. در این رساله، ضمن بررسی ریشه¬های تاریخی مساله کفایت کتاب از غیر آن و عدم احتیاج به سنت، رابطه کتاب و سنت مورد بحث قرارگرفته است و پس از رد دو نظریه حجیت سنت بدون کتاب و حجیت کتاب بدون سنت و پذیرش حجیت برای هردو منبع قرآن و سنت، چهار نظریه رابطه طولی با تقدم کتاب بر سنت، رابطه طولی با تقدم کتاب و رابطه عرضی در بقاء، رابطه عرضی میان کتاب و سنت، رابطه عرضی در مقام ثبوت و رابطه طولی با تقدم کتاب در مقام اثبات و دلایل هر کدام بررسی شده است و در نهایت، نظریه سوم، پذیرفته و بیان شده است که برداشت از ظواهر قرآن بدون در نظر گرفتن سنّت، برداشتی که حجیت و معذّریت داشته باشد، نخواهد بود. در واقع تبیینات سنّت پیرامون کتاب در حکم قرینه منفصل سخن خداوند است که بدون آن، نیل به مراد جدّی و مراد واقعی کتاب محال بوده و چاره¬ای جز مراجعه به سنت نخواهیم داشت.

فاقد چکیده

نگاه ایران، سرزمین اشراق، به‌آرامی، به سمت سهروردی دوخته می‌شود. این امر را می‌توان از اقبال مخاطبان به اثری از استاد دکتر کریم مجتهدی، که در این‌جا مورد معرفی و نقد قرار می‌گیرد، و نیز به ترجمۀ مجلد دوم از مجموعۀ «اسلام در سرزمین ایران»، اثر هانری کربن، با عنوان سهروردی و افلاطونیان ایران که بنده ترجمه کرده‌ام، به‌گونه‌ای ملموس درک کرد. نکات برجستۀ اثر دکتر کریم مجتهدی، به‌لحاظ روشی، بهره‌گیری از قوۀ خیال در بازسازی اندیشه و تاریخ، به‌لحاظ انسان‌شناختی، معرفی «انسان سالک» به‌مثابۀ انسان اشراقی، به‌لحاظ کلیت ساختار نظری، توجه به قصص رمزی، و به‌لحاظ تاریخی، تأمل در باب منابع حکمت اشراق است. با این حال، نقدهایی هم از زوایای مختلف بر اثر دکتر مجتهدی وارد است، که کوشیده‌ایم تصوری اجمالی از برخی از آن‌ها به دست دهیم.

نوشتار پیش‌رو نقدی بر جلد نخست از کتاب تاریخ اندیشه‌های دین اثر میرچا الیاده است که نسخه اصلی آن در سه جلد و به زبان فرانسوی در طول سال‌های 1976 تا 1983 نوشته شده‌است. الیاده در جلد نخست کتابش به بررسی تاریخ اندیشه‌های دینی از عصر حجرتا اسرار الئوسیس پرداخته، در جلد دوم این تاریخ را از گوتمه بودا تا پیروزی مسیحیت ادامه داده و در جلد سوم از حضرت محمد(ص) تا عصر اصلاحات را مورد مداقه قرار داده‌است. ترجمه انگلیسی کتاب در حدود دو سال پس از چاپ هر جلد از کتاب به پایان رسیده‌است. جلدهای اول و دوم آن توسط مترجم نام آشنای آثار الیاده، «ویلارد آر. تراسک» به زبان انگلیسی برگشته و جلد سوم کتاب با همکاری«اَلف هیلتابایتل» و «دیانا اپوستولوس ـ کاپادونا» ترجمه شده‌است. گفتنی است که پروفسور «اَلف هیلتابایتل» استاد مطالعات دینی، تاریخی و علوم انسانی در دانشگاه جورج واشنگنتن است. ترجمه این کتاب به‌تازگی توسط استاد بهزاد سالکی در بنگاه ترجمه و نشر کتاب پارسه به‌طبع رسیده‌است. کتابی که به‌قطع از منابع مهم اهالی دین‌پژوهی و اسطوره‌شناسی است و جا دارد که آن‌را مورد توجه جدی‌تری قرار دهیم لذا اگر این بازنگری بخواهد حق مطلب را به‌جای آورد، باید دست‌کم به سه بخش تقسیم شود. نخست، دربارۀ شخص میرچا الیاده و نظریاتش در دین‌‌پژوهی و اسطوره‌شناسی؛ دوم، دربارۀ این کتاب خاص و تمرکز بر جلد نخست از این سه‌گانه و سوم، درباره نحوه ترجمه فارسی کتاب.

تصوف در نگاهی کلی و از دیدگاه بسیاری از دانشمندان، ژرفکاری در دین و توجه به باطن شریعت را مدّنظر دارد. در واقع با این دیدگاه، تصوف نه تنها از بدنه ی دین بیرون نیست که جوهرهی اصلی دین محسوب میشود، اگر چه عالمان علوم ظاهری از دیرباز با این ادعا مخالفت داشته اند.اشرف علی تهانوی، از دانشمندان معاصر، شخصیتی است که همه به علوم ظاهری شریعت تسلط داشته و هم نظر مساعدی نسبت به گرایشهای اصیل و راستین عرفانی داشته است، دیدگاه این عالم بزرگ هندی و پیروان او بسیار قابل تأمل است. اندیشههای او که متأسفانه، کمتر در میان دانشوران ایرانی شناخته شده، برای فرهیختگان عرب و هند - با توجّه به ترجمه و نشر آثار او به این دو زبان - کاملاً شناخته شده است.از این رو ترجمه، نقد و معرفی یکی از مهمترین آثار در این زمینه یعنی کتاب «بین التصوف و الحیاه» هر چه بیشتر ضرورت یافت. این اثر در واقع برداشتهای استاد عبدالباری الندوی- یکی از شاگردان برجستهی تهانوی- از درسها و سیرهی عملی شیخ تهانوی است که در صدد ارائهی الگویی مناسب برای بهرهمندی از مضامین عرفانی موجود در سنت اسلامی بوده است؛ بدین معنا که تهانوی، جمع میان شریعت و طریقت را در دنیای معاصر امری ممکن و بلکه لازم میشمرد و البته از نقد برخی خرافهها و گزافه های موجود در ادبیات صوفیانه نیز پروا نداشته است.

شاید مهم ترین علت انتخاب این کتاب ، بکر بودن موضوع آن در کشور و خالی بودن آن در مباحث و دیالوگ های فلسفه اخلاق در کشور بوده است . یعنی از یک سو بحث اخلاق فضیلت محوردر غرب که از نیمه قرن بیستم تاکنون یکی از مطرح ترین نحله های مطرح در اخلاق هنجاری در غرب است ، از ضرورت معرفی به جوامع فلسفی ایران برخوردار است ، و از دیگر سو اهمیت نویسنده این کتاب و اثرگذاری این کتاب در مجامع علمی - دانشگاهی مغرب زمین این ضرورت را افزون می سازد.