جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مفاهیم فلسفی همچون مفهوم عدالت، دارای منشأ انتزاع اند. تحلیل فلسفی منشأ انتزاع مفهوم، در شناخت دقیق آن و احکامش مؤثر است. اصل عدالت در حوزة اجتماع، بیانگر ساختار مناسبی است که در آن هر چیزی در جایگاه مناسبش قرار گیرد. شناخت مؤلفه های ساختار عدالت، نیازمند تحلیل فلسفی است. در این مقاله با روش تحلیلی ـ توصیفی، مؤلفه های عدالت براساس تقسیم ثنایی و در مواردی با ذکر اهم مصادیق، تبیین شده است. چهار مؤلفة اصلی عبارت اند از: خیرات، موانع، اختصاصات و مشترکات. مؤلفة خیرات حاوی اقسامی چون خیرات فردی و عمومی است که براساس دیدگاه انسان شناسانه، منظومة اهداف انسان را بیان می کند. بازشناسی انواع موانع آزادی های مشروع، در شناخت عدالت از بی عدالتی مؤثر است. مؤلفة اختصاص ها نیز متأثر از اموری چون تلاش، نیاز، نسبت، شایستگی و مواردی چون هبه و نفقه است. نهایتاً مشترکات نیز به دو قسم طبیعی و خدمات دولتی تقسیم می شوند که خدمات دولتی براساس نیازمندی و مشارکت های بخشی، جغرافیای خدمات را تعیین می کند. شناخت مؤلفه های عدالت در کنار شناخت معیار ارزش، به تبیین اصل عدالت و قواعد منتزع از آن منتهی می شود.

SUBJECT & OBJECTIVES: The emergent spiritualities have a special and new look at man and his relationship with the Almighty God, leading to humanism in some cases. Deepak Chopra believes man has a lot of ability due to his mind and he can know God without the need for divine religions. He can also behave like God and participate in the creation of the Universe with the Almighty God and control the material world and the universe. On the other hand, Mulla Sadra considers all human abilities to be related to his Nafs (soul), which can possess abilities and dominate existence if connected to God Almighty. METHOD & FINDING: This article is a critical research answering the question of what the position of humans in the universe is. The findings of the research show that Chopra imagined that divine religions were created to nurture and develop human abilities, especially the physical type; While the purpose of divine religions is the spiritual evolution of man. CONCLUSION: Using the qualitative method in the analysis of Chopra's writings based on Mulla Sadra's views, we can draw the following conclusion: Although man is composed of two domains, Nafs (soul) and the body, his most important domain is his soul, for which, although man has abilities, his abilities are due to his connection to the Almighty God.

از موارد مهم در موضوع تعارض‌های اخلاقی، تعارض‌های اخلاقی در مسئله پنهان‌کاری همسران است که در پنهان‌کاری‌ای که امکان مطلوبیت وجود دارد، اغلب موارد در تضاد با وظیفه‌ای برخاسته از هنجار اخلاقی ‌اصل صداقت قرار می گیرد. با بررسی موارد تعارض پنهان‌کاری با هنجارهای اخلاقی دیگر، می‌توان به دو راه‌حل نهایی دست یافت، که راه‌حل اولیه تقدیم جانب اهم بر مهم است؛ که مهم‌ترین راه‌های شناخت آن، اولویت‌بندی اصول اخلاقی، دفع افسد به فاسد، ترجیح دفع مفسده بر جلب منفعت و رتبه‌بندی مصالح است. مورد دوم جست‌وجوی راه‌حل‌های دیگر است که در تعارض‌های حداقلی راه گشا است. در این تحقیق از توریه، سکوت و عدم صداقت به‌عنوان روش‌های پنهان‌کاری مطلوب که می‌تواند در تعارضات پنهان‌کاری با دیگر اصول اخلاقی به کار برده شود، بحث می شود. روش به کاررفته در تحقیق حاضر، توصیفی ـ تحلیلی است و روش گردآوری داده ها، مبتنی بر بررسی اسناد کتابخانه ای است.

ترجمه ماشینی: موضوع و اهداف: معنویت های جدید (عصر جدید) نگاهی خاص و جدید به انسان و جایگاه آن در جهان دارند که به مبانی انسان شناسی خاصی منتهی می شود. از جمله این مبانی کمال گرایی (روحانی و زیستی) است. هم چوپرا و هم ملاصدرا موضوعات مختلفی را در مورد کمال گرایی معنوی مورد بحث قرار داده اند. با توجه به دیدگاه ملاصدرا، این تحقیق به دنبال پاسخ به این سوال است که کمال گرایی معنوی دیپاک چوپرا چه ایرادی دارد؟ روش و یافته‌ها: روش تحقیق نظری و کتابخانه‌ای است. یافته های پژوهش با عناوین ماهیت کمال معنوی، غایت کمال معنوی، راه ها و موانع کمال معنوی ارائه شده است. همه این عناوین با توجه به چوپرا و ملاصدرا به طور جداگانه و در نهایت به صورت تطبیقی توضیح داده شده است. نتیجه‌گیری: نتیجه بررسی و تحلیل آرای چوپرا و ملاصدرا بر اساس آثار آنان این است که اگرچه شباهت‌هایی بین دیدگاه‌های آنان وجود دارد، اما کمال‌گرایی صدرا در جهت نیل به خداوند متعال است. همه راه ها و موانع کمال که از سوی ایشان مطرح شد، سالک را در سیر و سلوک یاری می رساند. در مقابل، کمال چوپرا کاملاً الهی نیست و بیشتر زیستی است و عمدتاً به دنبال آرامش درونی و حل مشکلات دنیوی انسان است.

نوشتار حاضر بر آن است تا دیدگاه سهروردی به عنوان نماینده سنت افلاطونی و آکویناس به عنوان نماینده سنت ارسطویی را در باب علم الهی به مخلوقات مورد بررسی و تحلیل قرار داده و نقاط اشتراک و افتراق آن‌ها را بیان کند؛ یافته‌های پژوهش چنین است که در مورد ارتباط صفات الهی با ذات، سهروردی و آکویناس معتقد به عینیت هستند. در مورد علم الهی به مخلوقات هر دو فیلسوف علم خدای متعال را اثبات می‌کنند، اما سهروردی به علم الهی نسبت به ماسوی در پیش از خلقت اشاره ای‌ نمی‌کند و آکویناس نیز تفاوتی میان قبل از خلقت و بعد از خلقت مخلوقات قائل نیست. سهروردی در مورد علم خدای متعال به شرور بحث قابل ذکری ندارد، بلکه بیشتر در مورد جایگاه شر در نظام هستی و ارتباط آن با خیر بودن نظام بحث می‌کند، لیکن آکویناس بیشتر در مورد چگونگی علم الهی به شرور بحث می‌کند و معتقد است که خدای متعال به شرور به تبع نظام هستی علم دارد. درباره علم الهی به متغیرات نیز هیچ‌کدام از دو فیلسوف قائل به تغییر در ذات الهی نمی‌شوند.

بسیاری از گرایش‌ها و جریان‌های فکری معاصر در تلاش‌اند تا فهم حقیقی از دین را منحصر در خود بدانند. متن دینی بعد از 14 قرن از ظهور اسلام، همچنان موردبحث و بررسی اندیشمندان است؛ برخی متون مذکور را دارای حقیقتی الهی دانسته و برخی دیگر آن‌ها را بسان متون دیگر قلمداد کرده تا بتوانند زمینه خوانش تاریخی آن‌ها را فراهم کنند. اولین و آخرین و مهم‌ترین هدف متون دینی، هدایت انسان است. درحالی‌که جریان‌هایی در تلاش‌اند تا با متون دینی با تساهل برخورد کرده و دیدگاه مادی‌گرایانه - که ماده را حاکم بر اندیشه می‌داند - نسبت به متون داشته باشند. شحرور ازجمله افرادی است که از مارکسیسم که در تقابل با دیدگاه ایده‌آلیستی - که اندیشه را حاکم بر ماده می‌داند - قرار دارد، تأثیر پذیرفته است. در هر دو دیدگاه، بین اندیشه و ماده ارتباط وجود دارد که نشان‌دهنده نوعی بی‌توجهی و ساده‌انگاری بوده و باعث شده هرکدام بتوانند روشی متفاوت و گاه مخالف یکدیگر را اتخاذ کنند. میراث، متشکل از ارزش‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی است و هویت هر انسان مسلمانی را شکل می‌دهد. ازجمله مهم‌ترین علل بازگشت به میراث این است که تاکنون تاریخ اسلامی، شاهد واقعیت و حادثه‌ای مؤثر و مهم جز پدیده وحی نبوده است؛ وحی‌ای که به وجود آورنده قرآن، سنت نبوی و اهل‌بیتb بوده و باعث شده جامعه بدوی عصر جاهلیت به تمدن دست یابد و در سایه تعالیم نبوی و به‌واسطه فتح کشورهای دیگر، با ملت‌های دیگر آشنا گردد. شحرور با اندیشه سلفی سنتی به مبارزه برخاسته و آن را مانع رشد و نوگرایی می‌داند که درنتیجه باعث رکود علم و فنّاوری می‌شود. وی خود را از میراث سنتی جدا کرده و کل میراث اسلامی را سنتی دانسته و هم‌زمان به تقلید از میراث غربی و استشراقی که در مادی‌گرایی خلاصه می‌شود، روی آورد. تبعیت از مادی‌گرایی غرب باعث شد که شحرور الهی بودن قرآن را انکار کرده و آن را تاریخی بداند. در این نوشتار به ریشه‌ها و مبانی اندیشه‌های نوگرایانه شحرور پرداخته‌شده و نشان داده می‌شود که تمام آن‌ها از اندیشه‌های شرق‌شناسانه غربی و مارکسیسم گرفته‌شده است. در ادامه نیز به نقد مبانی مذکور پرداخته خواهد شد.

معنویت‌های نوظهور، نگاهی ویژه و نو به انسان و جایگاه او در هستی دارند که در بسیاری از موارد، منجر به اومانیسم می‌گردد. از جمله آن‌ها، عرفانی است که توسط دیپاک چوپرا تبلیغ می‌شود و معتقد است که انسان به واسطه ذهن خود دارای توانایی مطلق است که می‌تواند هم‌سطح خدای متعال شده و هم در جهان مادی و کائنات تصرف کند و هم باعث مریضی یا بهبودی جسم خود شود. از آن طرف، صدرا نیز ضمن تأکید بر توانایی‌های بالقوه نفس و ذهن انسان، معتقد است که در صورت تکامل آن‌ها و تقرب به خدای متعال می‌توانند موجب خلاقیت در خود و غیر خود شوند و به عنوان خلیفةاللّٰه و با اذن الهی در هستی امکانی دخل و تصرف کند. این پژوهش، پژوهشی انتقادی است که در نظر دارد به بررسی انتقادی دیدگاه چوپرا در مورد انسان ذهن‌گرا بر اساس آراء صدرا بپردازد. یافته‌های پژوهش این است که از نگاه صدرا، ذهن انسان نمی‌تواند در کنار نفس و بدن به عنوان ساحت سوم وجود انسان به حساب بیاید؛ بلکه از شئون نفس بوده و عمل به دستورات دینی باعث تقویت و افزایش توانایی‌های نفس و سعادت دنیا و آخرت می‌شود.

در پژوهش حاضر با عنوان (سنت‌های الهی و سرنوشت جامعه اخلاقی از دیدگاه قرآن)، به بررسی سنت‌های الهی و موضوعاتی می‌پردازیم که ما را در محقق کردن اهداف یاری می‌رساند. موضوع سنت الهی موضوعی عام است و جهات گوناگون دارد؛ اما در اینجا بررسی موضوعات مربوط به سرنوشت جامعه آنهم به طور خاص از منظر آیات قرآن مورد نظر است. در فصل اول، تعریف مفاهیم عام موضوع و موضوعات مرتبط با آن مطرح شده، زیرا آنها اصول مفهومی موضوع را شکل می‌دهند و سپس معنای مطابق با اهداف و پژوهش حاضر شناسایی شد. در فصل دوم، ویژگی‌های سنت الهی بررسی و سپس خصوصیات مرتبط با واقع و هماهنگی با قانون علیت تام ، جامعیت و تداوم آن و همچنین تاثیر و تأثر آن، ظهور فاعلیت تامه خداوند در آن، و امکان بررسی و تحلیل آن به عنوان منبعی الهی، مشخص شد. در فصل سوم نیز اقسام سنن الهی و نیز رابطه آن با اخلاقیات فردی و اجتماعی بررسی شد. در نهایت نتایج به دست آمده از این پژوهش عبارت است از اینکه: با وجود ثبات و تداوم توصیف شده در هنجارهای اجتماعی، همچنان اموری نسبی و متغییر به شمار می‌روند؛ چون رفتار انسان همچون جهان مادی منظم نیست و وابسته به علت‌های گوناگون بوده و مدام در حال نوسان است. مطابق نص صریح قرآن هم انسان در این زندگی مسئول بوده و ترکیبی از غرایز و خواهش‌هاست و همین امر باعث قوت و ضعف او در انجام مسولیت‌ها می‌شود، از این رو، ظاهراً این هنجارهای اجتماعی برای آمادگی اجتماع و احراز صلاحیت برای فعالیت‌های آینده است و دانش و کلام وحی بسیاری از این قوانین و هنجارهای اجتماعی را در طول زندگی و جامعه بشری برای هدایت انسان‌ها عرضه کرده است.

یکی از مهم‌ترین مباحث بزرخ و قیامت مسئله تجسم اعمال است که مورد بحث فلاسفه، متکلمین و مفسران قرار گرفته است. مساله تحقیق این است که آیا تجسم اعمال به معنای این است که تمام پاداش‌ها و کیفرهای برزخی و اخروی همان اعمال دنیوی انسان است که در آخرت به صورت‌های مختلف برای وی متمثل و متجسم می‌شود یا اینکه بین جزای عمل و خود عمل سنخیتی وجود ندارد بلکه انسان به ازای عملی که در دنیا انجام می‌دهد در آخرت مستحق پاداش یا عذاب می‌شود؟ شیخ بهایی و علامه دو دیدگاه متفاوت و متضاد در مورد تجسم اعمال دارند. در این مقاله با بررسی و تبیین دید گاه این دو عالم برجسته در مورد آیات، روایات و استدلال‌های عقلی مربوط به تجسم اعمال به نتایج ذیل دست یافتیم: شیخ بهایی به عینیت میان اعمال دنیوی و جزای اخروی معتقد است در مقابل، علامه مجلسی نه تنها قائلان به تجسم اعمال را خارج از دین و دایره اسلام می‌داند، بلکه با ارائه دلایل متعددی وقوع آن را مستلزم محال می‌داند.