چکیده :
بسیاری از گرایش‌ها و جریان‌های فکری معاصر در تلاش‌اند تا فهم حقیقی از دین را منحصر در خود بدانند.
متن دینی بعد از 14 قرن از ظهور اسلام، همچنان موردبحث و بررسی اندیشمندان است؛ برخی متون مذکور را دارای حقیقتی الهی دانسته و برخی دیگر آن‌ها را بسان متون دیگر قلمداد کرده تا بتوانند زمینه خوانش تاریخی آن‌ها را فراهم کنند.
اولین و آخرین و مهم‌ترین هدف متون دینی، هدایت انسان است.
درحالی‌که جریان‌هایی در تلاش‌اند تا با متون دینی با تساهل برخورد کرده و دیدگاه مادی‌گرایانه - که ماده را حاکم بر اندیشه می‌داند - نسبت به متون داشته باشند.
شحرور ازجمله افرادی است که از مارکسیسم که در تقابل با دیدگاه ایده‌آلیستی - که اندیشه را حاکم بر ماده می‌داند - قرار دارد، تأثیر پذیرفته است.
در هر دو دیدگاه، بین اندیشه و ماده ارتباط وجود دارد که نشان‌دهنده نوعی بی‌توجهی و ساده‌انگاری بوده و باعث شده هرکدام بتوانند روشی متفاوت و گاه مخالف یکدیگر را اتخاذ کنند.
میراث، متشکل از ارزش‌های دینی، اخلاقی و اجتماعی است و هویت هر انسان مسلمانی را شکل می‌دهد.
ازجمله مهم‌ترین علل بازگشت به میراث این است که تاکنون تاریخ اسلامی، شاهد واقعیت و حادثه‌ای مؤثر و مهم جز پدیده وحی نبوده است؛ وحی‌ای که به وجود آورنده قرآن، سنت نبوی و اهل‌بیتb بوده و باعث شده جامعه بدوی عصر جاهلیت به تمدن دست یابد و در سایه تعالیم نبوی و به‌واسطه فتح کشورهای دیگر، با ملت‌های دیگر آشنا گردد.
شحرور با اندیشه سلفی سنتی به مبارزه برخاسته و آن را مانع رشد و نوگرایی می‌داند که درنتیجه باعث رکود علم و فنّاوری می‌شود.
وی خود را از میراث سنتی جدا کرده و کل میراث اسلامی را سنتی دانسته و هم‌زمان به تقلید از میراث غربی و استشراقی که در مادی‌گرایی خلاصه می‌شود، روی آورد.
تبعیت از مادی‌گرایی غرب باعث شد که شحرور الهی بودن قرآن را انکار کرده و آن را تاریخی بداند.
در این نوشتار به ریشه‌ها و مبانی اندیشه‌های نوگرایانه شحرور پرداخته‌شده و نشان داده می‌شود که تمام آن‌ها از اندیشه‌های شرق‌شناسانه غربی و مارکسیسم گرفته‌شده است.
در ادامه نیز به نقد مبانی مذکور پرداخته خواهد شد.
many contemporary intellectual trends and movements seek to confine the true understanding of religion within their own frameworks.
religious texts, even after 14 centuries since the emergence of islam, continue to be the subject of debate and scrutiny by scholars.
some scholars consider these texts to possess divine truth, while others label them as mere texts in order to facilitate their historical analysis.
the primary and ultimate goal of religious texts is to guide humanity.
however, certain trends attempt to approach religious texts with leniency and a materialistic perspective that considers matter as the governing force of thought.
shahrur is among those who have been influenced by marxism, which stands in contrast to idealistic perspectives that consider thought as the governing force of matter.
in both views, there is a connection between thought and matter, which shows a kind of disregard and oversimplification, and has caused each of them to adopt a different and sometimes opposing method.
heritage, consisting of religious, moral, and social values, shapes the identity of every muslim individual.
one of the most important reasons for returning to heritage is that throughout islamic history, there has not been a single influential and significant event other than the phenomenon of revelation.
this revelation brought about the quran, the prophetic tradition, and the ahl al-bayt (the prophet’s household), leading the nascent society of the pre-islamic era towards civilization and introducing them to other nations through the teachings of the prophet and the conquest of other lands.
shahrur, with his traditionalist salafi thought, opposes this progress and considers it an obstacle to growth and modernization, resulting in stagnation in science and technology.
he dissociates himself from traditional heritage and regards all islamic heritage as traditional while simultaneously embracing western and orientalist heritage, which is summarized in materialism.
his adherence to western materialism has led him to deny the divine nature of the quran and consider it as a historical text.
this paper delves into the roots and foundations of shahrur’s modernist ideas, demonstrating that they are all derived from western orientalist and marxist thought.
furthermore, it critiques these foundations.
نویسنده :
محمدحسن زمانی ، سلام ساجت ، حمزه علی اسلامی نسب
منبع اصلی :
http://qkh.journals.miu.ac.ir/article_8449_7cd27cef4fc86b41724c809343518a6f.pdf
پایگاه :
پایگاه مجلات 5
(قرآن پژوهی خاورشناسان- سال 1402- دوره 18- شماره 34- از صفحه 293 تا 316)
یادداشت :
کلیدواژه‌ها
قرآن مستشرقان محمد شحرور روش تاریخی اشکال و نقد
کلیدواژه‌ها [English]
Quran Orientalists Muhammad Shahrur Historical Method Objection and Criticism