جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شامل اصول پنجگانه اعتقادی به صورت مفصل در پنج باب، كه باب امامت شرح و بسط بیشتری نسبت به سایر بابها دارد. این اثر در سال 1303ش. در تهران به چاپ رسیده و نسخ خطی آن فراوان است. این اثر مهمترین اثر كلامی و اعتقادی لاهیجی به شمار می رود.

مسئله رجعت را از ديد عقلي و آنچه از احاديث استفاده مي شود، به درخواست يكي از امراء عظام در يك مقدمه و چهار فصل بررسي كرده است بدين تفصيل : مقدمه : درشرح لفظ رجعت فصل اول : در اثبات وقوع اصل رجعت فصل دوم : در اينكه كدام جماعت رجعت ميكنند فصل سوم : در مدت دولت اهل رجعت فصل چهارم : در تحقيق كيفيت رجعت (سيد احمد اشكوري)ساخته نهم شوال 1101 براي بزرگي . اين رساله ضمن «رسائل فارسي»‌ ميرزا حسن لاهيجي به وسيله نشر ميراث مكتوب به چاپ رسيده است . (حافظيان-ابوالفضل) آغاز كتاب: بسمله و به ثقتي . الحمدلله حق حمده كما يستحقه ... اما بعد چون از جانب جناب يكي از اجلاي امراي عظام ...كه مسأله رجعت در زمان دولت حضرت صاحب الامر انجام كتاب: اين بود مقصود از نوشتن اين مسأله در اين رساله و تمت بحمدالله. [نشريه 4/403 ؛ ملك 5/353 ؛ مرعشي 17/221 و 29/139 و36/134؛ الذريعة 12/169؛ سازمان مدارك فرهنگي 130؛ مجلس سنا 18/145 (دانشگاه /3 2495) ؛ دانشگاه تهران 9/1264؛ كتابخانه وزيري 4/1291 ؛‌ كشف الحجب ص 263؛ منزوي 2/954 ؛ آية الله حججي 108 ؛ فهرستواره كتابهاي فارسي 9/345 و 9/68 و 9/345 «سر مخزون»]

در پنج فصل. 1-توحيد 2- عدل 3- نبوت 4- امامت شامل سه مقصد 5- درمعاد شامل چهار مطلب. (فاضل) نويسنده كه ظاهراً شيعي مذهب بوده است درين رساله سرآن دارد كه اصول مذهب شيعه را بتفصيل در پنج فصل بدين شرح بپردازد: فصل اول: در توحيد؛ فصل دوم: در عدل؛ فصل سوم: در نبوت؛ فصل چهارم: در امامت؛ فصل پنجم: در معاد. - البته اين مطلب ناگفته نماند كه نويسنده درين رساله بيشتر تكيه بر مباني عقلي دارد تا نقلي (عبدالله انوار) در پنج فصل: 1ـ توحيد 2ـ عدل 3ـ نبوت 4ـ امامت د رسه مقصد 5ـ‌ معاد در چهار مطلب در ديباچه نامي برساله داده نشده است. در نسخه ما حواشي است بر آن با نشانه «م ح م » از نويسنده نسخه و بي نشان «دانش پژوه» مختصري در اثبات اصول دين است به زبان ساده در پنج فصل: 1- توحيد. 2- عدل. 3- نبوت. 4- امامت (شامل سه مقصد، اول در ذكر تفضيل دوازده امام، دوم در ذكر غيبت و ظهور حضرت صاحب الزمان (ع)، سوم در احوال دجال). 5- معاد (شامل چهار مطلب، اول در ذكر احوال وقت مردن و قبر، دوم در ذكر احوال روز قيامت، سوم در صفت دوزخ، چهارم در صفت بهشت)، كتاب حاضر غير از كتاب تفضيلي مولف در اثبات اصول دين به نام شمع يقين است. رساله اي است در اصول دين با براهين عقلي و دلايل نقلي و اخبار اهل بيت صلوات الله عليهم در پنج فصل؛ فصل اول: در توحيد. دوم: در عدل. سوم: در نبوت. چهارم: در امامت و اين فصل در چند مقصد است. فصل پنجم در معاد. آغاز كتاب: بسمله. حمد له ... اما بعد بدانكه اصول دين يعني چيزهايي كه بناي دين مبين بر آنها است ... و اين مجموع را ... رقم قلم شكسته بسته كمترين ... حسن بن عبدالرزاق بموافقت براهين عقلي و دلايل نقلي و اخبار اهل بيت اخيار ... در پنج فصل مرقوم. . گرداند انجام كتاب: و از حرمان آن مرتبه دلگيري ندارند. اللهم اجعلنا من افضل اهل جنتك ... ... و الحمد لله رب العالمين. [کتابخانه جامع گوهرشاد 3/1365؛ الهيات مشهد 2/32؛ كتابخانه وزيري 4/1291؛ ملي 4/442؛ مجلس شورا 22/49 و 28/16؛ ذريعه 2/187؛ فهرست منزوي 2/880؛ جعفريه زهان ص 81؛ رايانه ملي ص1596؛ مكتبة اميرالمؤمنين 2/551؛ فهرست دانشگاه تهران 10/1511؛ دانشگاه اصفهان 2/3732؛ فهرستواره منزوي 9/102 (5 نسخه) ]

«شمع‌الیقین» کتابی در کلام و دوره‌ای کامل در اصول مذهب شیعه است. هدف اصلی نویسنده، اثبات امامت امامان دوازده‌گانه است. نویسنده کتاب، «میرزا حسن لاهیجی قمی» است که تألیفات بسیاری در اصول دین یا کلام، فقه، فلسفه و کتب ادعیه دارد. نویسنده اثر خود را به فارسی تألیف کرده، اما به دلیل گرایش به زبان عربی، سبک نوشتاری نزدیک به عربی را به کار برده است. مطالب بر اساس پنج اصل دین به پنج باب تقسیم شده و در ابتدا نیز مقدمه‌ای مفصل آمده است. در باب امامت که بخش اصلی کتاب است، نویسنده احادیث بسیاری را از منابع شیعی و اهل سنت جمع‌آوری کرده است.

از مؤلف آثار و رسائلى کلامى و فلسفى به جاى مانده که مهم ترین رسائل فارسى وى در این مجموعه است. آئینه حکمت، اصول دین، تزکیه ­الصحبه، دُرّ مکنون، سرّ مجنون و هدیه المسافر از جمله رسائل فارسى اوست. نثر فارسى متوسط و شیواى او، به دور از تکلّف و مُغلق نویسى است.

کتاب حاضر، کتابی است فلسفی و کلامی که در موضوع آشتی دادن حکمت و شریعت و بیان یگانگی آن دو نوشته شده است. کتاب مذکور سه باب دارد که شامل: تعریف حکمت و بیان فضیلت، بیان اختلاف متشرعین و فلاسفه، مدح و ستایش حکیمان و فضل حکمت می باشد.