جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

فیلسوفان پیش از کانت در مورد موضوع هایی اساسی بحث می کردند: آیا خدایی هست؟ آیا انسان روح مجرد و فناپذیر دارد؟ و آیا جهان موجودات متناهی است یا نامتناهی؟ کانت براساس عقل نظری به این نتیجه رسید که به این گونه موضوعات نمی توان شناخت قطعی یافت. البته این وی این گونه مسائل را مردود نشمرد ؛ کانت بانقد عقل عملی، اثبات کرد که ، حيات اخلاقي، وجودخدا را به عنوان اصل موضوع مي پذيرد. زيرا فعل اخلاقي سرچشمه سعادت است؛ انسان بدون اخلاق قادر به زندَگي نيست و اخلاق بي خدا هم به سوداگري منتهي مي گردد. بنا بر اين اخلاق الزاماً انسان را به طرف خدا و دين هدايت مي کند. کانت در دليل خود بر وجود خدا از واژه « اختيار» بهره مي جويد. به اين صورت که انسان مختار است، اختيار هم اساس اخلاق، يعني انجام فعل نيک و پرهيزاز فعل بد است( = فضيلت). خلاف و عکس اين، رذيلت است و چون در اين جهان پاداش فضيلت و کيفر رذيلت بدست نمي آيد بايد نفس و روح باقي بماند تا پس از مرگ پاداش و يا کيفر خود را دريابد و بايد ذاتي ( = خدايي ) باشد که به فضيلت پاداش مناسب و به رذيلت کيفر فراخور بدهد.روش تحقیق در این مقاله توصیفی تحلیلی و با استفاده از فیش برداری کتابخانه ای می باشد.

اندیشه ­ی پیچیدگی تقلیل­ناپذیر حیات را مایکل بیهی برای نقد نظریه­ی تکامل داروین با تکیه بر یافته­های بیوشیمی بکار برده است. وی آن را سازگانِ یکپارچه­ای تعریف می­کند که اجزای آن لزوماً در عین متعامل و هدفمندبودن، کارکرد ویژه ای دارند. بیهی با تشریح دسته­ای از واکنش­های بیوشیمیایی که در طبیعت رخ می­دهد، انتخاب طبیعی را نقض­پذیر معرفی می­کند. وی با استناد بر روش­شناسی علمی و همچنین پیش­فرض­های موجود در فلسفه­ی علم خود، استدلال پیچیدگی تقلیل­ناپذیر حیات را معرفی کرده است و به پاسخگویی علمی به نقدهای تجربی و روش­شناختی تکامل­گرایان می­پردازد. بیهی حیات را به دو بخش تقلیل­پذیر و تقلیل­ناپذیر تقسیم می­کند. وی بنابر نظریه­ی خود مبنی بر تقلیل­ناپذیربودن حیات در سطح مولکولی و بنیادی، نظریه­ی تکامل را که فرایند تدریجی­ دارد در بخش مولکولی حیات ابطال شده معرفی می­کند. روی هم­رفته، با توجه به گزارش­ها و پژوهش­های علمی گوناگون انجام­گرفته توسط بیهی و پیروان نظریه­ی وی، استدلال پیچیدگی تقلیل­ناپذیر در حال حاضر مصداقِ استدلال از طریق بهترین تبیین است که می­تواند راهکار علمی مناسبی برای تبیین منشأ حیات ارائه داده، و هدایت­ و طراحی­شدگی آن را نشان دهد.

راههای رسیدن به خدا فراوان است، چرا که «او» دارای کمالات و جهات بینهایت است. هر کسی هم راه و روشی دارد که از آن بسوی خدا روی میآورد. ربانیین، صدیقین و سالکین از یک حقیقت سخن میگویند، منتها بزبانها، واژگان، براهین و دلایل مختلف. بلحاظ استحکام و اتقان، شریفترین همه براهین اثبات وجود خدا، برهانی است که در آن حد وسط، چیزی جز خود او نباشد و در نتیجه مقصد و مقصود یکی باشد، این همان راه و روش صدیقین است که با خود واجب بر واجب استدلال و استشهاد میکنند. ویژگی منحصر بفرد «برهان صدیقین» در اینست که در آن چیزی برای اثبات ذات واجب الوجود، واسطه قرار نگرفته است. اصطلاح برهان صدیقین را نخستین بار ابنسینا بکار برد، لیکن این صدرالمتالهین (ره) بود که بر اساس مبانی و اصول حکمت متعالیه آنرا بنحو ابتکاری و بمحکمترین صورت تبیین نمود. تقریر و تبیین صدرا از جهاتی بر تقریر ابن سینا و دیگران امتیاز و برتری دارد. این برهان بعد از ملاصدرا بصورتهای گوناگون تقریر و ارائه شده، ولی بنظر نگارنده، بلحاظ مقدمات فلسفی تقریر حیکم سبزواری کوتاهترین طرح، و تقریر علامه طباطبایی بلحاظ نظر به واقعیت عینی و بینیاز بودن از مقدمات فلسفی، مستقیمترین است. تقاریر معروف به براهین اهل معرفت و کلام، دارای اشکالات صوری و محتوایند، و غالب مباحث اینها بازگشت به اصول، مبانی و نتایج بوعلی و شیخ اشراق است. این تقاریر تحولی اساسی در ارائه برهان برای اثبات واجب الوجود ایجاد نکردند. بنابرین، تقریر خود صدرالمتألهین رساترین، محکمترین و بیعیبترین برهان در اثبات وجود خداوند است. در این مقاله دو کار صورت گرفته است: 1ـ مطالعه، تحقیق و بررسی تقاریر مختلف برهان صدیقین. 2ـ مقایسه، تطبیق و نقد و بررسی آنها از جهت استحکام،رسا بودن و اثبات ذات و اجب الوجود و صفات او.

دستاورد این پایان‌نامه، دست‌یابی به شیوه‌های احتجاج انبیا در قرآن می‌باشد، اینکه پیامبران الهی با چه شیوه‌هایی قوم خود را به راه حق راهنمایی می‌کردند و در مواجهه با گروه‌های مختلف از اقوام خود، چگونه برخورد می‌کردند و برای اثبات معارف حقه‌ی الهی و مبانی دین آسمانی چه احتجاجاتی می‌آوردند و افکار و عقاید فاسد مخالفان را چگونه باطل می‌کردند. در این پژوهش، در ابتدا به مسائل تئوری نظیر تعریف لغوی و اصطلاحی احتجاج و اینکه کلمه‌ی "حجت" در قرآن به چه معنا می‌باشد و چه کاربردهایی دارد، پرداخته شده و سپس به ترتیب زمانی بعثت پیامبران، شیوه‌های احتجاج هر پیامبر با قوم خود بررسی گردیده، البته سعی شده شرایط زمانی و مکانی آن بزرگواران در نظر گرفته شود و به این مهم که ایشان به چه ترتیب و تحت چه شرایطی از کدام شیوه‌ها استفاده می‌کردند اشاره گردد. پیامبران الهی به اقتضای شرایط زمانی خود و اینکه اقوام ایشان گرفتار چه خطایی بودند، از شیوه‌های متفاوتی جهت احتجاج با آنها بهره می‌بردند، آن بزرگواران ابتدا از طریق برهان و استدلال وارد می‌شدند، پس سعی می‌کردند که معارف حقه‌ی الهی را به صورت منطقی و عقلانی برای مردم تبیین نمایند، پس زمانی که عقل و منطق کارساز نبود، از در معجزه وارد می‌شدند تا از این طریق اتصال خود را به منبع الهی به اثبات برسانند. انبیاء الهی در بسیاری موارد به موعظه و نصیحت مردم می‌پرداختند و گاهی ایشان را انذار داده و تهدید به عذاب‌های اخروی می‌کردند و گاهی بشارت به پاداش‌های الهی می‌دادند. به طورکلی شیوه‌های احتجاج آن بزرگواران بنا به شرایط متفاوت فرق می‌کرد.

کاوش در زندگی امام علی ( علیه السلام ) به عنوان اسوه بزرگ اسلامی و درکمبانی بهشت و دوزخ از دیدگاه آن بزرگوار اهمیت بسزایی دارد . این پایان نامه که پژوهشی است در نهج البلاغه مولای متقیان علی ( علیه السلام ) و دیگر کتب مرتبط از برخی از ویژگی های بهشتیان و دوزخیان در این دنیا در سیره امام علی ( علیه السلام ) سخن می گوید . هدف از این پژوهش تعیین و بررسی برخی از ویژگی هایی است که در نگاه امام انسان با دارا بودن آن بهشتی و با دارا بودن و یا نبودن آن ، دوزخی است . این پژوهش عنوان های زیر را در بر می گیرد : توضیح برخی ازلغات و مفاهیم اولیه که در اثنای پایان نامه از آنها به دفعات استفاده شده ، توضیح بهشت و دوزخ و تصویر آنها با استمداد از قرآن و نهج البلاغه و کتب حدیثی ، بیان برخی از ویژگی های بهشتیان از جمله : تقوای الهی ، امر به معروف و نهی از منکر ، یاد معاد و ترس از آن ، و نیز بیان برخی از ویژگی های دوزخیان از جمله : شرک به خدا ، بی اعتنایی به نماز ، غیبت و مواردی از این دست در پایان نیز جمع بندی و نتیجه گیری در مورد مطالب گفته شده آمده است.

فلسفه لایب نیتس و تصور وی درباره خدا از حوزه های فلسفی و الهیات مسیحی، فلسفه اسپینوزا و فلسفه دکارت متاثر است. همچنین لایب نیتس از بعضی مکالمات افلاطون هم تاثیر پذیرفته است. در عین حال، شان کلامی آثار لایب نیتس از آثار دکارت و اسپینوزا بیش تر است و فلسفه او مانند فلسفه مالبرانش خدامحور است. به نظر لایب نیتس، علت فاعلی و علت غایی در جهان طبیعت توسعه و تداوم علیت خداوند است. لایب نیتس با این تفکر به قاعده «لا موثر فی الوجود الا الله» نزدیک می شود. لایب نیتس در نظریه هماهنگی پیشین بنیاد علیت ماشینی را تحت علیت غایی قرار می دهد. لایب نیتس برداشت دکارت از خدا را مورد حمله شدید قرار می دهد و آن را به خدای اسپینوزا تشبیه می کند که اصل چیزهاست و نوعی قادر مطلق است که با طبیعت اولیه نامیده می شود و فاقد اراده و فاهمه است. موجود کامل دکارت آن خدایی نیست که ما تصور می کنیم و به او امیدواریم، یعنی خدای عادل و عاقل که هر ممکنی را برای خیر مخلوقاتش انجام می دهد. خدایی ساختگی مثل خدای دکارت برای ما هیچ تسلای دیگری جز تسلای صبر از روی جبر باقی نمی گذارد. اسپینوزا هر تصور یا تعریفی از خدا را به عنوان موجودی عاقل و صاحب اراده رد می کند. به باور وی، خدا از طریق اراده آزاد عمل نمی کند. اراده و عقل با طبیعت خدا همان نسبت را دارند که حرکت و سکون. از این رو، جهان یک نظم و نظام مکانیکی و ریاضی است و به هیچ معنا انسانی، هدفمند و اخلاقی نیست. هر چیز مطابق با قانون عینی و انعطاف ناپذیر علت و معلول رخ می دهد. لایب نیتس با انتقاد شدید از نگرش اسپینوزا به خدا می گوید: خدا یک ذهن، یک شخص و یک جوهر معین است، اما در عین حال کامل ترین جوهرهاست، خدا، مناد منادهاست که با نظم ریاضی دقیق خود، اعمال و تاثیرات ظاهری منادها را هماهنگ می سازد. لایب نیتس بعد از فراز و فرودها، سرانجام یک طبیعت، یعنی جوهر منفرد یا «مناد منادها» را به عنوان موجود کاملا متعالی یا خدا معرفی می کند که به حکم ضرورت اخلاقی مجبور است بهترین جهان ممکن را بیافریند. آیا لایب نیتس در نهایت به فلسفه اسپینوزا – که آن را به شدت رد می کرد- نزدیک نشده است؟ جبر و ضرورت اخلاقی لایب نیتس با ضرورت و جبر طبیعی اسپینوزا چه تفاوتی دارد؟ در این مقاله تلاش کرده ایم: 1- الهیات لایب نیتس را تبیین کنیم. در الهیات لایب نیتس نکات بدیعی وجود دارد که توجه بیش تر به دکارت در مراکز فلسفی ایران مانع دریافت آنها شده است.2- برخی از آراء لایب نیتس را در الهیات با نظران افلاطون، ارسطو، دکارت، مالبرانش و اسپینوزا تطبیق و مقایسه کنیم.3- الهیات لایب نیتس را از برخی جهات و در حد گنجایش مقاله مورد نقد و داوری قرار دهیم.

در قرآن کریم به علومی اشاره شده که صاحب آن مسجود ملائک، شاهد بر رسالت، قادر به انجام امور خارق العاده، و تعلیم آن به عموم انسان‌ها، هدف رسالت نبی اکرم(ص) می‌باشد. ماهیت، ابزار، آثار، و تفاوت این علوم با سایر معارف بشری چیست؟ آیا یاران حضرت حجت(عج) از این علوم بهره‌مند و از توانمندی‌های حاصله، در ظهور استفاده می‌کنند؟ معرفت شهودی، مشاهده حضوری بلاواسطه حقایق در عالمِ علمِ ربوبی است که صاحبان آن، باطن اشیاء و حقایق عالم را بی­واسطه صورت علمی شهود می­نمایند. معارف شهودی اعم است از وحیِ نبوت که مختص به انبیا است، و وحی غیر نبوت که شامل: الهام، مکاشفه، رؤیای صادقه، علم به اسماء و کتاب است. در این مقاله با رویکرد معرفت‌شناسیِ اسلامی ،پس از تبیین علم، اقسام ، ابزار روش‌های معرفتی و تفاوت آن‌ها با یکدیگر، به اقسام معارف شهودی و مواهب آن پرداخته‌ایم. عدم انحصار آن به معصومین(س) را اثبات و با ذکر نمونه‌ای از روایاتِ ظهور مدعی شده‌ایم که صلحاء با تسلط بر برخی از مراتب معرفت شهودی و قدرت‌های حاصله، در ظهور و پیروزی حضرت حجه(عج) نقش آفرینی و تحت ولایت امام، زمین را به ارث می‌برند. «ان الارض یرثها عبادی الصالحون»

هرچند منابع دینی ما اعم از قرآن و سنت معصومان علیهم السلام مخاطبان خود را به تعقل و تفکر دعوت نموده، و اندیشه ورزان مسلمان نیز عقل را به عنوان ابزاری مطمئن برای دستیابی انسان به معرفت لحاظ نموده اند، اما درباره حدود و گستره توانایی های عقل و نیز نقش و جایگاهی که عقل در منظومه معرفت دینی می تواند ایفا نماید، اختلاف نظر جدی میان متفکران اسلامی مشاهده می شود. علامه طباطبائی با پرهیز از هرگونه افراط و تفریط در این مسئله، ضمن اینکه برای عقل در منظومه معرفت دینی نقش و جایگاهی رفیع قایل شده، و حتی حقانیت احکام قطعی عقل را مبنای حقانیت دین معرفی نموده اند، در عین حال، نسبت به محدودیت های ادراکی عقل در برخی از حوزه های معرفتی دین نیز بی توجه نبوده، و در آثار و نوشته های خود به ویژه تفسیر المیزان آن محدودیت ها را مورد تذکر قرار داده اند.