جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این پایان‌نامه متکفّل بررسی قانون هیوم در پرتو واقع‌گرایی انسان‌مدار هیلاری پاتنم است، از آنجاییکهبخش عمده‌ای از تاریخ فرا‌اخلاق جدالیست بر سر واقع‌نمون بودن و یا نبودن گزاره‌های اخلاقی لذا بررسی قانون هیوم که از یک هست نمی‌توان بایدی استخراج کرد، راهی است برای نگاه نو به فرااخلاق.ادعّا بر اینست که قانون هیوم یک نکته ساده منطقی نیست بلکه بخشی است از یک نظام فلسفیو این متافیزیک امورِ واقعِ هیوم است که مبنای استنتاج ناپذیری هست از باید تلقی می‌شود. با بررسی قانون هیوم و پس از روشن شدن مفهوم واقع در هیوم، سیر تاریخی ناشناخت‌گرایی و تلاش برای زدودن ارزش‌ها از عالم به عنوان اموری که این سنّت آنها را فارغ از عینیت و تحقیق‌ناپذیر، اموری که به خطا واقعیت انگاشته می‌شوند و جزئی از اثاث واقعی عالم نیستند تلقّی می‌کند و بررسی اشکالات فراوان وارد برآنها، درنهایت انگاره پاتنمی درهمتنیدگی که پاسخی است به طرد ارزشها.ارائه می‌شود.به اعتقاد پاتنم واقع‌گرایی به راه خطا رفته است که به امری چنین دور از فهم متعارف رسیده است و یا مانند هر بدیلی باید شرحی قانع‌کننده از این دگردیسی ارائه کند. امری که به اعتقاد پاتنمناممکن است. بدین معنا که رویکرد واقع‌گرایی علمی رویکردی نادرست بوده است و می‌توان نسبت به اخلاق و علم، همچنان واقع‌گرا بود، بدون آنکه به یکی از آنها اصالت بخشید. تبیینی که بر این موارد می‌آید تا بدانجا که تلخیصش ممکن است نشان دادن تناقض در رویکرد واقعگرایی علمی در صور چندگانه‌اش وبدست دادن بدیلی عاری از تناقض، از واقع‌گرایی در مبادی هستی‌شناسانه و معرفت‌شناسانه آنست و نیز تبیینی که رویکرد جایگزین از دوگانه واقعیت ارزش و جایگاه اخلاق ارائه می‌کند و پاسخی که به نسبی‌گرایی اخلاقی می‌دهد.

این پایان‌نامه گزارشی از دو فصل کتاب نظریه‌ی فضیلت رابرت آدامز می‌باشد. کتاب نظریه‌ی فضیلت در واقع یک تشریک مساعی مهم در جهت مطالعه‌ی فضیلت و در دفاع از موجودیت آن است. آدامز با مهارت واستادانه نظرات ودلائلش را به روشنی و بدون ابهام بیان می‌کند.نظریه‌ی فضیلت در واقع یک چهارچوب برای تفکر درباره‌ی ارزیابی منش اخلاقی است. تلاش‌های اخیری که در صدد بوده‌اند تا در فلسفه‌ی اخلاق جایگاهی برای این مسأله مشخص کنند، فضیلت را برحسب منافعش برای شخص فضیلت‌مند یا به صورت کلی‌تر، برای جامعه‌ی انسانی تعریف می‌کنند.در بخش اول آدامز مفهومی از فضیلت به عنوان برتری ومزیت ذاتی منش که به خاطر خودش ونه به خاطر منافعش قابل تمجید است را مطرح واز آن دفاع می‌کند.در دو بخش دیگر او به دو چالش در نظریه‌ی سنتی مزیت وبرتری منش می‌پردازد. یک چالش ناشی از اهمیت دیگرگروی در تفکر اخلاقی مدرن است و این سوال که چه نوع دیگرگروی با مزیت وبرتری ذاتی ارتباط دارد.در بخش دوم استدلال می‌کند که نیکخواهی دیگرگروانه در برتری منش، جایگاهی تعیین‌کننده‌ای دارد.اما این مطلب مورد توقع است که فضیلت اخلاقی علاوه بر سعادت وحقوق دیگران ، مستلزم مزیت وبرتری در توجه وطلب خیرهای دیگر نیز باشد.فضیلت اخلاقی روابط بین خیرهای فرهنگی، روابط شخصی، خیر خود شخص، و خیر دیگران را به عنوان موضوعات انگیزه‌های عالی بررسی می‌کند.چالش دیگر مربوط به بخش سوم این کتاب است که حاکی از تردید درباره‌ی واقعیت فضیلت اخلاقی و برخاسته از تجارب ونتایج در روانشناسی اجتماعی می‌باشد.در این گزارش ، صرفا به دو بخش اول این کتاب، پرداخته شده و سپس بعضی از مطالب آن مورد بحث وبررسی قرار گرفته است.

بی تردید ، در میان موضوعات بحث انگیز در جوامع اسلامی ، مبحث دینی بودن حکومت- و نیز دیگر شئون زندگی جمعی و حیات اجتماعی-یا دنیوی ، عرفی ، علمانی و سکولار بودن آن، جایگاهی والا و فرازمند دارد. پیوند عمیق مردم در این کشورها با اسلام و اجتماعی و شریعتمدار بودن این دین از سویی و تجربه خیره کننده غرب در ارائه الگوی نوینی از زندگی که یکی از پایه های اساسی آن ، سکولاریزم است، از سویی دیگر، این مبحث را با اهمیت و به یکی از چالشهای جدی جهان اسلام تبدیل کرده است.

چکیده ندارد.

مکتب شهودگرایی اخلاقی یکی از مکاتب توصیفی و شناخت گرایانه در فلسفه اخلاق به شمار می آید. شهود گرایان اخلاقی مدعی اند که همه یا لااقل برخی از این مفاهیم و گزاره ها بدیهی بوده و از طریق شهود عقلانی قابل ادراک می باشندعمده فیلسوفان این مکتب از فلاسفه تحلیلی می باشند و به همین جهت ، مباحث اخلاقی ایشان نیز در پاره ای از موارد صبغ? تحلیلی به خود می گیرد که این مسأله در تألیفات مور بیشتر نمودار می گردد . فیلسوفانی چون جورج ادوارد مور ، دیوید راس و هارولد آرتور پریچارد از فیلسوفان شاخص این مکتب به شمار می آیند.

"معنای زندگی چیست؟"پرسش مبهمی است که یافتن پاسخ آن، آرزوی دیرینه ی انسان، از گذشته تا کنون بوده است. ذهن و ضمیر انسان ها از دیر باز با پرسش های بنیادینی از هستی مواجه بوده و هست. مجموعه ی سؤالاتی که بر محور وجود و بودن در این جهان متمرکز بوده اند، در اندیشه ی انسان امروز خود را در پرسش از معنای زندگی نشان می دهند. گرت تامسون، فیلسوف معاصر آمریکایی، یکی از کسانی است که سال ها به وجه فلسفی مسئله ی معنای زندگی پرداخته است. آراء اصلی او در این رابطه در کتاب در باب معنای زندگی آمده است. تامسون مجموعه پاسخ هایی که تاکنون به پرسش معنای زندگی داده شده است را به سه دسته تقسیم کرده است. مطابق طرح تامسون در بخش اول به ارتباط معنای زندگی با وجود خدا و غایتمندی جهان در بخش دوم به ارتباط معنای زندگی با ارزش های ابزاری و غیر ابزاری و در بخش سوم به ارتباط معنای زندگی و ارزش های ابرازگر پرداخته می شود. در این رساله با بهره گیری از کتاب در باب معنای زندگی تفسیری روشنگر از آراء تامسون ارائه و نسبت دیدگاه های او با دیگر دیدگاه ها درباره ی خدا، اخلاق و معنای زندگی سنجیده می شود. در این تفسیر، به ویژه در نتیجه رساله، پس از بازبینی نگرش تامسون به معنای زندگی، از منظری انتقادی و تا حدی مقایسه ای، استواری و اعتبار عقلانی این نگرش مورد بررسی قرار می گیرد.

رساله حاضر نوشتاری است در زمینه واقع گرایی اخلاقی و معنای زندگی؛ و وجهه نظر آن پرسش از ارتباط میان این دو، و به بیان دقیق تر لوازم و نتایج واقع گرایی اخلاقی برای معنای زندگی، است. واقع گرایی و ناواقع گرایی اخلاقی دو گرایش یا نظریه مهم در حوزه فرااخلاق اند (که البته هریکروایت های مختلفی را -ضمن حفظ جوهره مشترک- شامل می شوند). واقع گرایی اخلاقی مؤدی به کشف ارزش ها، و ناواقع گرایی اخلاقی مؤدی به جعل ارزش ها است. از سوی دیگر، «معنای زندگی» همان ارزشی است که ما زندگی خویش را در پیوند با آن، معنادار و واجد ارزش زیستن می یابیم. بنابراین اگر از این منظر به معنای زندگی نظر کنیم، پرسش اساسی این خواهد بود که «آیا معنای زندگی چیزی است که کشف می شود؛ یا باید توسط هر شخص جعل یا خلق شود؟» ایده مرکزی این تحقیق، این است که دوگانه جعل و کشف معنای زندگی را می توان در قالب مناقشه میان واقع گرایی و ناواقع گرایی ارزشی مطرح نمود. اگر (چنان که ناواقع گرایان معتقدند) هیچ ارزش عینی ای وجود نداشته باشد، آنگاه هر شخص باید ارزش های خویش را جعل کند. در این صورت، هیچ مرجع و مابازاءِ واقعی وجود نخواهد داشت تا دیدگاه های ارزشی خود را در ارتباط با آن صادق بدانیم، توجیه نماییم و احیاناً برتری آنها را بر دیدگاه های دیگر نشان دهیم؛ زیرا این دیدگاه ها کاشف از هیچ واقعیتی نیستند تا بتوانند صادق یا کاذب باشند. هریک از ما نظام ارزشی خود را دارد و ممکن است این نظام ها به صورت مجموعه هایی متعارض در برابر ما نمودار شوند؛ اما در این میان، پرسش از اینکه نظام ارزشی درست کدام است، پرسشی نابجا و نامعقول به نظر می رسد. اما اگر (چنان که واقع گرایان معتقدند) ارزش ها از نوعی عینیت برخوردار باشند و تجربه ما از ارزش ها بخشی از تجارب ما از عالم واقع باشد، آنگاه می توان با دسترسی معرفتی به این ارزشهای عینی، باورهای ارزشیِ صادق و موجّهی داشت. فصل سوم این رساله به این موضوع می پردازد که آیا ارزش ها (یا خاصه های ارزشی) در عالم واقع، و به طور مستقل از آنچه ما درباره آنها می اندیشیم، وجود دارند یا نه. - یا، به تعبیر دیگر، آیا ارزش ها عینی هستند یا ذهنی. این موضوع محور نزاع واقع گرایان و ناواقع گرایان اخلاقی است. فصل چهارم نیز به این موضوع اختصاص دارد که آیا احکام و گزاره¬های ناظر به معنای زندگی (که از سنخ احکام ارزشی اند) می-توانند احکامی معرفتی، دارای ارزش صدق و قابل توجیه باشند؛ یا این نوع از احکام و گزاره ها صرفاً اظهار طرز تلقی های غیرمعرفتی (نظیر امیال، عواطف و احساسات) ما نسبت به اموراند و، درنتیجه، اساساً صدق و کذب پذیر نیستند. موضوع اخیر در قالب مناقشه میان شناخت گرایی و ناشناخت گرایی اخلاقی مطرح خواهد شد.

آیا نظریه کثرت گرایی جان هیک در تبیین تنوع دینی سازگاری و کفایت دارد؟ در برابر مساله تنوع ادیان تبیینهای متفاوتی با تقریرهای مختلف مطرح شده است (انحصارگرایی، شمول‌گرایی، پلورالیسم). در این میان پلورالیسم به روایت جان هیک از نظریات پرمناقشه چند دهه اخیر بوده است. ادعای اصلی هیک آن است که همه ادیان از ارزش معرفتی برابری برخوردار هستند و در همه آنها تحول وجود انسانی از خود محوری به حقیقت محوری بوقوع می‌پیوندد. اصلی ترین چالش پیش روی جان هیک، دعاوی متعارض ادیان در باب الوهیت است، به این ترتیب که او باید چاره‌ای بیاندیشد تا تصورات متفاوت، وحتی متعارض از الوهایت -به‌ویژه تصور الوهیت متشخص و نامتشخص- را با یکدیگر سازگار نماید. او برای حل این مسئله به پیروی از کانت، با رهیافتی معرفت شناسانه، حقیقت دینی را به دو سطح نومنی و فنومنی تفکیک می کند و سپس با انتقال معرفت شناسی کانت از ساحت امور حسی به تجربه دینی بین حقیقت فی نفسه ‏‎و حقیقت آنگونه که در ادیان مختلف جهان به تجربه درمیآید و پرستیده می‌شود، تمایز قائل می‌شود. طبق این مدل نوکانتی، حقیقت فی‌نفسه فراتر از گسترده مفاهیم انسانی بوده و نمی‌تواند فراچنگ سنت‌های دینی درآید و برهمین اساس تعارضی نیز در آن راه نمی‌بابد . پال ادی یکی از متفکرین و متالهین معاصر مسیحی است که مطالعات گسترده‌ای را در زمینه پلورالیسم دینی جان هیک انجام داده است. او ازجمله منتقدینی است که براین باورند مدل پلورالیستی هیک از تعارض درونی رنج می‌برد. ادی در کتاب « فلسفه پلورالیسم دینی جان هیک» ضمن توصیف و تحلیل دقیق این مدل، سه دسته انتقاد را برآن وارد می‌داند. نخست انتقاداتی که به غیر کثرت‌گرایانه بودن این مدل اشاره دارند. دوم انتقاداتی که به عدم پذیرش این مدل در سنت مسیحی می‌پردازند و سوم انتقاداتی که از ناکارآمدی این مدل در دستیابی به اهداف از پیش مشخص شده پرده‌ برمی‌دارند. درهرصورت به‌نظر می‌رسد مدل پلورالیستی جان هیک در خواستگاه اصلی خود، یعنی سنت مسحیت و تفکرات فلسفی غرب نیز از کفایت و کارآمدی لازم برخوردار نمی‌باشد.

چکیده تعارضات اخلاقی یکی از مهم¬ترین مسائل اخلاقی پزشکان است که در طی فعالیت حرفه‌ای آنان، به کرات رخ میدهد و در صورتی که پزشک، توانایی و مهارت کافی برای مواجهه با آن را کسب نکرده باشد، ممکن است به سمت رفتارهای غیراخلاقی سوق داده شود. روشن شدن ابعاد مختلف این معضل اخلاقی، از یک سو پزشکان را در رفع بلاتکلیفی حاصل از مواجهه با یک تعارض اخلاقی یاری می¬دهد و از سوی دیگر، زمینه را برای پژوهش¬های بیشتر و سیاست گذاری¬های علمی¬تر فراهم می¬آورد. مکاتب اخلاقی مختلف، به شیوه¬های گوناگونی با تعارضات اخلاقی مواجه شده‌اند. ساختار برخی از نظریه‌‌‌‌های اخلاقی به گونه‌ای است که با مشکل تعارض اخلاقی مواجه نمی-شوند و یا به سادگی آن را رفع می¬کنند، ولی نظریه‌هایی که قائل به اصول اخلاقی متعدد هستند، بطور جدی با مشکل تعارض اخلاقی روبرو هستند. این نظریه ها که اکثریت مکاتب اخلاقی را شامل می¬شوند، از راه¬های گوناگونی مانند رتبه¬بندی اصول، قائل شدن به استثنا، تکیه بر شهود و حتی انکار امکان وجود تعارض، در صدد توجیه مسئله برآمده¬اند. متخصصان اخلاق زیستی، درپی ارائه یا دفاع از یک نظری? خاص نیستند، بلکه دغدغ? اصلی آنان، حل تعارضات اخلاقی، در عرصه¬ی فعالیت¬های حرفه¬ای پزشکان و تسهیل در امر تصمیم‌گیری¬های اخلاقی آنهاست. از این رو آنان در اغلب موارد، تلاش کرده‌اند تا با تلفیق مناسبی از مکاتب اخلاقی گوناگون، به یک راه حل کاربردی و مفید دست یابند و بدین منظور، مدل¬های تصمیم¬گیری متعددی را ارائه کرده¬اند که هیچ¬یک پاسخگوی همه¬ی مشکلات اخلاقی پزشکان نیست. بر خلاف تعارضات اخلاقی‌ای که در فلسف? اخلاق مورد بحث قرار می¬گیرند، بیشتر تعارضاتی که در حوزه¬ی اخلاق کاربردی، مطرح می¬شوند، تعارضات واقعی نبوده و در واقع، تعارض‌نما هستند و بلاتکلیفی فرد تصمیم‌گیرنده، پس از لحاظ کردن همه¬ی جوانب یک موقعیت خاص، برطرف می¬گردد. توجه کردن به جزئیات موثر در حل مسئله، خود راهکار مهمی است که مهارت پزشک را می¬طلبد و از مهم¬ترین مراحل حل یک تعارض به شمار می‌آید. حل تعارضات اخلاقی پزشکان، بدون کسب مهارت در حل این تعارضات، امکان¬پذیر نیست و تسلط در بکارگیری یک مدل تصمیم‌گیری، می تواند جزئی از این مهارت‌آموزی باشد. بعلاوه، تلاش های فردی پزشکان، به تنهایی برای کسب این مهارت کافی نیست، بلکه اولا به پژوهش-های فلسفی و روا

در این مقاله سعی شده است با روش توصیفی ـ تحلیلی دیدگاه قاضی عبدالجبار در مورد مناقشه معرفتی ذهنیت‎گرایی در سه حیطه متافیزیکی (هویات‌ خارجی)، ارزش‌های اخلاقی و ارزش‌های زیباشناختی بیان شود. هرچند تا کنون پژوهش‎‏هایی درباره عینیت یا ذهنیت ارزش‎های اخلاقی از دیدگاه عبدالجبار انجام شده، اما کار مستقلی که به بررسی ذهنیت‎گرایی در هر سه حیطه پرداخته باشد، صورت نگرفته است. از دیدگاه عبدالجبار پذیرش ذهنیت‎گرایی متافیزیکی مستلزم تناقض است و او با دلایل متعدد سعی در ابطال این دیدگاه دارد. در حیطه اخلاق نیز عبدالجبار با ارائه نظریه‏ای به نام وجوه، ارزش‏های اخلاقی را عینی دانسته و در رد ذهنیت‎گرایی و همچنین قراردادگرایی در اخلاق دلایلی اقامه می‏کند؛ اما در ارزش‏های زیباشناختی عبدالجبار جانب ذهنیت‎گرایی را گرفته و این ارزش‏ها را وابسته به فاعل شناسا می‌داند؛ البته در این قسمت وی بیشتر به توصیف دیدگاهش پرداخته و دلایل چندانی برای دیدگاهش اقامه نمی‏کند.