جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 33
چشم‌اندازي از يك رويكرد جديد به زبان ديني
نویسنده:
محمدعلي عباسيان چالشتري
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
ما دربارة خدا چگونه مي‌توانيم سخن بگوييم؟ اين مسئلة اصلي زبان ديني است که خود به چند مسئلة ديگر تحليل مي‌شود. يک دسته از مسائل به نسبت معاني جملات و گزاره‌هاي ديني، با ويژگي‌هايي در عالم واقع مربوط مي‌شوند. آيا شأن جملات يا گزاره‌هاي ديني، مثل «خدايي جز الله نيست» و «خدا عالم است» اين است که اطلاعاتي از واقعيت خداوند به ما بدهند؟ يا آنکه آنها اساساً کارکرد عملي در زندگي ما دارند؟ رويکردهاي رايج به زبان ديني - به‌طور کلي - به دو گروه متمايز تقسيم مي‌شوند: رويکردهاي معرفت‌گرا و رويکردهاي عمل‌گرا. يکي از مشکلات اصلي اين رويکردها يک بعدي بودن آنها است. تصور مي‌شود توصيفي و آگاهي‌بخش بودن گزاره‌هاي ديني با انشايي، انگيزشي و تأثيرگذار بودن آنها در زندگي ما با هم اجتماع ناپذيرند، در حالي‌که اين‌گونه نيست. رويکرد ما به زبان ديني در اين مقاله، دو بعدي است. زبان ديني در رويکرد ما هم بعد معرفت‌گرايانه دارد و هم بعد عمل‌گرايانه. اين رويکرد مدعي است مي‌تواند با شايستگي، هر دو بعد اين زبان را تبيين کرده، توضيح دهد.
صفحات :
از صفحه 93 تا 112
الهیات سلبی در اندیشه ابن‌سینا
نویسنده:
مهناز تبرایی، محمدعلی عباسیان چالشتری، علی علم‌الهدی، ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
در این مقاله الهیات سلبی در ابعاد وجودشناختی، معرفت‌شناختی و زبان‌شناختی در اندیشۀ ابن‌سینا با توجه به دلایلی چون تباین خالق و مخلوق، تأکید بر وحدت و بساطت حقیقی ذات خدای متعال، مثل و شبیه نداشتن، همچنین حد و ماهیت نداشتن او، اطلاق و عدم تناهی، ناتوانی انسان در احاطۀ بر خدای متعال، تعالی و فوق عقل بودن خدا، نقص معرفت معلول نسبت به علت، محدودیت قوای ادراکی بشر بررسی شده است. با بررسی نظام الهیاتی ابن‌سینا به این تبیین می‌رسیم که در وجودشناسی سینوی وجود شکاف عظیمی بین وجود مطلق یعنی خدا و دیگر مخلوقات تأکید می‌شود. او علت مخلوقات است،‌ اما شباهت نوعی با آنها ندارد و در بعد معرفت‌شناختی امکان معرفت ایجابی مطابق با واقع را برای انسان نفی کرده است. در ساحت زبان‌شناختی نیز دلایل الهیات سلبی مبتنی بر بعد وجودی و معرفتی این دیدگاه است .طبیعتاً آنچه ناشناختنی و نایافتنی است، بیان‌شدنی هم نیست.
صفحات :
از صفحه 585 تا 605
ازارض تا عرش گستره نظام تربیتی نفس انسان دردیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
خسرو مرادی کهواده، رضا رسولی شربیانی، مرضیه اخلاقی، محمد علی عباسیان چالشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
انسان وشناخت ابعاد وجودی او از دیر باز مورد توجه اندیشمندان حوزه دین و فلسفه بوده است. این مقاله در صدد بررسی این مسئله است که با توجه به شمول حکمت صدرایی بر تمام جنبه های مختلف هستی وانسان، چگونه می توان مبتنی بر نظریات خاص ملاصدرا، مبنائی فلسفی وعقلانی برای تعلیم وتربیت نفس انسان ترسیم نمود؟ لذا سعی شده است با روش مطالعه ی کتابخانه ای و نظری وبا بررسی اصول ابتکاری ملاصدرا درفلسفه به این سوال پاسخ داده شود. ازنظرملاصدرا وجود اصیل است، ولی وجودانسان ازموجودات دیگرمتفاوت است. براساس حرکت جوهری، نفس به تدریج دردامن بدن به ظهورمی رسدوبه درجات بالاتری ازتجرد نایل می شود. ازاین منظرحقیقت هرفرد با اعتقادات واعمال وی ودرپرتوتعلیم وتربیت ساخته می شودو هویت خودش را کسب می نماید ودرنهایت هرانسانی نوع خاصی است وماهیت همه انسانها یکسان نیست. براساس دستاوردهای این تحقیق، با تبیین خاص ملاصدرا درباره چگونگی تربیت نفس انسان، علاوه براینکه جایگاه رفیع انسان درمجموعه خلقت معرفی می گردد تاثیرونقش برنامه های تربیتی، دررسیدن به درجات شایسته و بایسته فرد انسانی نیز بخوبی ترسیم می گردد. هدف عالی درنظام تربیتی مبتنی بربینش صدرائی، ارتقاء انسان به مقام خلیفه اللهی است. و نتیجه اینکه: براساس انسان شناسی صدرائی، تدوین برنامه های تعلیم وتربیت، بستری عقلانی می یابد ومنطبق بر فطرت انسان خواهد بود.
صفحات :
از صفحه 137 تا 156
بررسی و نقد منطقی بودن مسئله «شرّ»
نویسنده:
محمد علی عباسیان چالشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
فیلسوفان دین عموما بر این باورند که وجود شر در عالم نیرومندترین چالش در برابر اعتقاد به وجود خداست. آن‌ها میان دو وجه از مسئله تفکیک قائل شده‌اند: وجه «فلسفی/دفاعیه‌ای» و وجه «دینی/روان-جامعه‌شناختی». وجه فلسفی/دفاعیه‌ای به نوبه خود به دو «مسئله منطقی) و «مسئله بینه‌ای» تحلیل شده است. «مسئله منطقی شر) بر آن است که میان اعتقاد خداباوران به وجود خدا و این واقعیت که در عالم شروری وجود دارندء ناسازگاری منطقی وجود دارد. راه‌های مختلفی برای پرهیز از این ناسازگاری پیشنهاد داده شده است. ملحدان» اعتقاد به وجود شر را انتخاب کرده‌اند و اعتقاد به خدا را همچون اعتقادی باطل کنار گذاشته‌اند. خداباوران به راه‌هایی دیگر متوسل شده‌اند؛ گروهی از خداباوران تلاش کرده‌اند تا نشان دهندء اعتقاد به وجود خدا با اعتقاد به وجود شر قابل جمع است. این مقاله در پی آن است تا نشان دهد مسئله شر منحصرا منطقی یا حتی فلسفی نیست» بلکه مسئله‌ای روان - جامعه‌شناختی و ایمانی هم هست.
نظریه معرفت گزاره ای صدرالمتالهین
نویسنده:
مجید حسینی، محمدعلی عباسیان، علی علم الهدی، ناصر محمدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
چیستی معرفت گزاره‌ای در معرفت‌شناسی معاصر ازمسائل مهم است. نظریه رایج در میان معرفت شناسان، معرفت گزاره‌ای را «باور صادق موجه» می‌شمرد، اما این نظریه با معضلی به نام «مشکل گتیه» مواجه شد. نقد گتیه بر تحلیل سه‌جزئی معرفت، باعث بازاندیشی بنیادین در مفهوم معرفت و پیدایش رویکردهای گوناگون از سوی معرفت شناسان معاصر گردید. این مقاله می کوشد با بازخوانی مساله «معرفت» در حکمت متعالیه، نظریه معرفت گزاره‌ای صدرالمتالهین را، متناظر با رویکرد‌های معرفت‌شناسی معاصر استخراج نماید. نظریه معرفت گزاره‌ای صدرا نظریه‌ای چند وجهی است؛ هم بعد معرفتی دارد و هم بعد عمل‌شناختی. وی معرفت را تنها به معرفت گزاره‌ای تحویل نمی‌کند، بلکه آن را دارای وجه عمل شناختی هم دانسته است. معرفت به‌اعتبار اخیردرفاعل اثرگذار است. ملاصدرا راه کسب معرفت گزاره‌ای را نیز به یک راه محدود نمی‌کند، بلکه در نگرش او قوای متعدد، فضایل معرفتی و اخلاقی، قوه قدسی، و حتی خداوند متعال، در دستیابی به معرفت مؤثر هستند.
صفحات :
از صفحه 41 تا 67
نسبت مفهوم واجب‌الوجود فارابی با احد افلوطین
نویسنده:
مهناز تبرایی، محمد علی عباسیان چالشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
چکیده در تفکر افلوطین بر اساس دلایلی چون اطلاق و عدم تناهی احد، عدم پذیرش حلول و اتحاد، مافوق وجود بودن تفسیر علیت به فیضان، خدا چیزی به‌کلی دیگر است، به‌گونه‌ای که نه می‌توان نامی بر او نهاد و نه می‌توان او را با هیچ زبانی توصیف کرد. احد افلوطین فوق علم و عقل است که برای همگان غیرقابل شناخت حصولی است و تنها راه رسیدن به او را در فراتر رفتن از شهودی که حاکی از دوگانگی شاهد و مشهود است، معرفی می‌کند. فارابی مفهومی از واجب‌الوجود ارائه می‌دهد که با وجود برخی اشتراک‌ها با احد افلوطین تحت تأثیر تعالیم اسلامی و نظریۀ تمایز متافیزیکی وجود و ماهیت با مفهوم احد نزد افلوطین تفاوت‌های بسیاری دارد. لذا واجب‌الوجود را موجودی می‌داند که ذات و ماهیتش، اقتضای وجود دارد و فرض نبودش محال است. وجود او به‌واسطۀ غیر پدید نمی‌آید و او در وجود خود به موجود دیگری محتاج نیست، بلکه خودش علت وجود همۀ اشیاست، بنابراین وجود او بسیط و نامرکب محسوب می‌شود و اساس عالم را بر خلقت ابداعی قرار داد.
صفحات :
از صفحه 545 تا 569
رابطه علیت
عنوان :
نویسنده:
محمدعلی عباسیان چالشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
چکیده :
یکی از اصلی ترین مسائل فلسفه اسلامی، که از نظر سبقت و قدمت نیز از اولین آنهاست، مسأله علیت است. این مسأله دارای شعب و فروعاتی است، که از جمله مهمترین آنها می توان به مسأله رابطه علیت اشاره کرد. مسأله رابطه علیت نیز در جای خود با مسایل بسیار مهم و اساسی دیگری، نظیر «کیفیت صدور ممکنات از واجب تعالی» و «تناهی سلسله علل و معلولات»، درگیر و مرتبط می باشد. با توجه به سخنان فیلسوفان مسلمان، می توان «رابطه علیت» را رابطه ای دوتایی میان زوجهایی معین و مرتب از اشیا دانست که یکی از آنها (علت) هستی بخش است و دیگری (معلول) هستی یافته، مانند رابطه میان واجب و ممکن. بازخوانی اقوال حکیمان مسلمان از نوع رابطه علیت و خواص آن، هم از دیدگاه متافیزیکی و فلسفی و هم از منظر «نظریه روابط» منطق صوری جدید، ما را به نتایجی متقابل و غیر قابل جمع می کشاند. این مقال در پی آن است که ضمن توضیح رابطه علیت، با تکیه بر اصطلاحات و اصول مورد قبول فیلسوفان مسلمان، به آشکار سازی این نتایج متقابل و غیر قابل جمع بپردازد. در پایان نیز برای رهایی از این نتایج متقابل و متضاد سه راه حل، بویژه راه حل ملاصدرا با تکیه بر نظریه وحدت شخصی وجود، پیشنهاد شده است.
صفحات :
از صفحه 219 تا 241
معرفت‌شناسی متداول و محدودیت‌های ذاتی آن برای تحلیل و تبیین اندیشه‌های معرفتی دینی، مثل «ایمان»، «کفر»، «شرک»، و «نفاق»
نویسنده:
محمد علی عباسیان چالشتری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
«اعتقاد» به‌عنوان گرایشی روان‌شناختی به صدق یک قضیه، به اعتباری، دارای دو وجه است: (1) از یک‌سو اعتقاد به یک قضیه با خود پیامدها و لوازمی عملی را به‌همراه می‌آورد. هنگامی که ما واجد یک اعتقاد می‌شویم مقارن با آن گرایش‌های روان‌شناختی دیگری هم در ما پیدا می‌شوند. یک اعتقاد نه تنها می‌تواند رفتاری از ما را تغییر دهد، بلکه بیش از آن زندگی ما را تحت‌تأثیر خود قرار دهد. ما این وجه از اعتقاد را وجه «عمل شناختی» آن می‌نامیم؛ (2) از سوی‌دیگر یک اعتقاد می‌تواند ما را به صدق و کذب قضیه‌ای رسانده یا دست‌کم به آن نزدیک سازد. فیلسوفان معرفت‌شناس با جدا ساختن وجه اخیر اعتقاد که ما آن را وجه «معرفت‌شناختی»، خواهیم نامید، از لوازم و پیامدهای عملی آن اعتقاد، منحصراً خود را به صدق و کذب و دلیل یا فرآیند، موصل به صدق و کذب محدود ساخته‌اند. از نگاه معرفت‌شناسان آن‌چه به یک اعتقاد ارزش و شأن معرفتی می‌دهد صدق و کذب، دلالت او بر واقعیات موجود در عالم، و موجًه و ناموجًه، یا موثق و ناموثق، بودن است، و نه پیامدها و لوازم عملی آن. معرفت‌شناسی با محدود ساختن خود به این وجه از اعتقاد در قلمرو اندیشه‌های بنیادی اسلام، مثل «ایمان»، «کفر»، «شرک»، و «نفاق» به چیزی خنثی و بی‌خاصیت تبدیل می‌شود. اصطلاحات و اندیشه‌های بنیادی قرآن، مثل «ایمان»، «کفر»، «شرک»، و «نفاق» که ترکیب و تلفیقی از وجوه معرفتی و عمل‌شناختی هستند، دیگر نمی‌توانند مورد تحلیل و مطالعه این نوع معرفت‌شناسی قرار بگیرند؛ مگر آن‌که برخلافِ نگاه قرآنی به آن‌ها، مرزبندی هویتی میان آن‌ها برداشته شود و آن‌ها به مفاهیمی با هویت معرفتی یکسان و واحد تبدیل شوند.
صفحات :
از صفحه 115 تا 136
مقایسه‌ی رویکرد چندوجهی به دین با رویکرد غیردینی‌سازی و بررسی پیامدهای آن
نویسنده:
حمیده حاجی‌محمدحسین طهرانی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , کتابخانه عمومی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
غیردینی‌سازی یا «سکولاریزاسیون» به معنای جدا کردن حوزه‌ی دین از تمام حوزه ها می باشد. این رویکرد به دین ادعا دارد که دین فاقد تأثیر بر امور دنیوی است و باید از حوزه هایی نظیر جامعه، سیاست، اقتصاد، روانشناسی، اخلاق و...، جدا گردد. به عبارتی به طور طبیعی با رشد و توسعه‌ی جامعه و مدرنیته و روشنفکری، دین اعتبار خود را برای حضور در همه‌ی صحنه ها از دست خواهد داد. این نظریه از زمان قدیم و مخصوصاً در جهان مسیحیت نیز پیروان بسیاری داشته است. از طرفی از حدود یک قرن پیش، مطالعات علمی متعددی دین را از زوایا و جنبه های مختلف نظیر ابعاد جامعه شناختی،روان شناختی، اقتصادی، سیاسی، اخلاق، و مثل آن‌ها مورد بررسی قرار داده است.چنین مطالعاتی، این امکان را تقویت می کند که دین دارای گستره‌ای بسیار فراخ در ابعاد و وجوه مختلف است، و قابل تحدید و جداسازی از سایر جنبه های زندگی انسان، آن‌گونه که رویکرد غیردینی‌سازی می‌ اندیشید، نیست. نتایج این مطالعات نشان می‌دهد که نه تنها دین در عصر جدید رنگ نباخته است؛ بلکه می‌توان به نحو معنادار از حضور و نقش دین و کارکرد آن در حوزه‌های گوناگون سخن گفت. به عبارت دیگر مطالعات اخیر در مورد دین تردیدی جدی در اعتبار و مبانی نظریه غیردینی‌سازی ایجاد کرده و حاکی از آن است که این جداسازی تصنعی و غیرواقعی است.
  • تعداد رکورد ها : 33