جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

الک اصلی سرمایه های عالم خداوند است، خداوندی که با آفرینش انسان بر او منت نهاد ونعمتهای بیشماری را به وی ارزانی کرد،که بدون شک این نعمتها وسیله ای هستند برای ارتقای مادی ومعنوی بشر، وبه زبان دیگر وسیله ای هستند برای رسیدن انسان به کمال والای خویش.اما این حاصل نمیگردد مگر از طریق شناخت نعمتهای الهی، واینکه آدمی بداندفلسفه ی نعمتهایی که را خداوند در اختیاراو قرار داده چیست؟و چه مسئولیتهای در قبال اعطایاین همه نعمت دارد؟از این رهگذر این پزوهش جستاری است درباره نعمتهای الهی ومسئولیتی که انسان در قبال این نعمتها دارد. خداوند متعال نیزمکررا در قرآن کریم به شیوه های گوناگون نعمتهای بیشمار خود ونقش آن را در زندگی مادی ومعنوی انسان ها گوشزد کرده،که هدف از یادآوری نعمت و وظایف انسان در قبال آن،توجه به مبداو رساننده نعمت و شناخت او،عشق و محبت به خداوند،و در نهایت اطاعت خداوندو اتصال عبد به خالق وفلاح و رستگاری اوست. ، لذا در این پژوهش که به روش کتابخانه ای و به صورت فیش برداری مطالب از تفاسیر قرآن و کتب معارف قرآنی انجام شده است، آیات واحادیثی که به طور صریح یا ضمنی به موضوع نعمتهای الهی ووظایف انسان در قبال این نعمتها پرداخته اند مورد بررسی قرار خواهد گرفت.نتیجه آنکه اعطای این همه نعمت به انسان بیهوده نبوده و قطعا در قبال آن انسان وظایفی دارد ، که مهمترین وظیفه انسان از میان مسئولیت های دیگر در قبال نعمتهای الهی ،سپاس قلبی زبانی ، عملی می باشد، یعنی اینکه،هیچ نعمتی از یاد انسان نگذرد،مگر آنکه آن نعمت را از جانب خدا بداند،ومتذکر ذات پروردگار شود، دوم اینکه خداوند را به خاطر اعطای این همه نعمت لسانا شکرگزار باشد، واز همه مهمتر اینکه نعمتهای الهی را همسو با خواست منعم و در راه کمال وسعادت خود به کار گیرد

این مقاله به منظور بررسی موضوع «غلو» در قرآن نگاشته شده است. نگارنده در آغاز به بیان مفهوم لغوی «غلو» می پردازد. آن گاه بر اساس مفهوم «غلو» مصادیق ونمونه های آن را در قرآن بررسی می کند. غلو شیطان، غلو فرعون، غلو یهود ونصاری، غلو بت پرستان، غلو نسبت به رهبران دینی و آسمانی موضوعات مورد توجه این مقاله است.

بیش از یک‏ چهارم قرآن داستان است، اغلب این داستان‏ها مربوط به امّت‏های گذشته و بیان آنها بر پایه حکمت‏الهی است یعنی در نقل این داستان‏ها و چگونگی بیان آنها هدفی غیر از سرگرمی نهفته است، گروهی این داستان‏ها را مطابق با واقع نمی‏انگارند و آنها را سمبلیک می‏دانند اما در برابر، روایات نشان می‌دهد که اهل‌بیت(ع) از داستان‌های قرآنی احکام فقهی استنباط کرده‌اند. گروهی ازپژوهشگران فقه قرآنی چه اهل سنت و چه امامیه این داستان‏ها را مطابق با واقع می‏انگارند و معتقدند احکام فقهی را می‌توان از آیات‏ قصص استنباط کرد. بررسی مبانی نظری دیدگاهی که داستان‏ها را واقعی می‏دانند و چگونگی کاربست آیات ‏قصص در استنباط احکام با توجه به رهنمود‏های اهل ‏بیت (ع) موضوع اینتحقیق است. روش انجام تحقیق به-صورت کتابخانه‌ای، توصیفی وتحلیلی است. کاربست آیات قصص در استنباط احکام بر مبانی زیر استوار است: اولاً پاره‌ای از احکام ادیان قبل از اسلام با بعثت پیامبراسلام(ص)نسخ نشده است؛ ثانیاً داستان‌های قرآن واقعی هستند؛ ثالثاً ختم نبوت نافی تداوم احکام ادیان قبل از اسلام نیست؛ رابعاً استصحاب در برخی احکام ادیان قبل از اسلام نافذ است. این‌که قصص قرآن در کنار آیات‌الاحکام منبع استنباط احکام قرار می‌گیرد فقه را در پاره‌ای از موارد از تنگنای منبع خارج می‌کند ویا حداقل تأییداتی قرآنی برای اجتهاد در فقه فراهم می‌آورد.

دوستی خداوند، صادقانه ترین، خالصانه ترین و برترین دوستی هاست. به گونه ای که آن را (ذاتی) خوانده اند. دوستی ای که قبل از آفرینش انسان بوده است و پس از او نیز ادامه خواهد داشت. خداوند رحمان و رحیم هم بندگان شایسته دارد و هم ناشایست. ولی همگان را بایسته رحمت عام خود می داند و روزی رسان همگان است. این دوستی و دوست داشتن موضوعی است که در قرآن در طی آیات بسیاری بدان پرداخته شده که موضوع این رساله نیز بر این پایه استوار است. روش این پژوهش، کتابخانه ای و جستجو در منابع قرآنی و حدیثی، کلامی، فلسفی و عرفانی است که پس از جمع آوری داده ها به تحلیل و بررسی آنها پرداخته ایم.یکی از ستون های دین الهی بر پایه حب و عشق بنا شده است. مومنان واقعی تمام محبت خود را نثار حق تعالی نموده و فقط او را محبوب خود قرار می دهند «??????????? ??????????? ?????? ????? ??». پس لازمه ایمان، تحقق این دوستی و محبت است که اگر به حقیقت پیوست ایمان نیز کامل می شود. چرا که محبت، اخلاص و توحید را سبب می شود و همین محبت بستر دل و جان آدمی را برای پذیرش تمام خواسته ها و دستورات محبوب آماده می سازد، او را به همه چیز و در همه جا می بیند وناله عاشقانه سر می دهد: « ????? ?? ???????? ???????? ??????????». حب و محبت در قرآن به کار رفته است ولی واژه «عشق» نه، اما بسیاری از بزرگان و دانشمندان اسلامی واژه عشق را در مورد خداوند متعال به کار برده اند. هرچند که مخالفانی هم در این زمینه وجود دارند. آنچه خداوند دوست دارد در قرآن با فعل «یُحِبُّ» و آنچه را دوست ندارد با فعل «لا یُحِبُّ» بیان شده است. از طریق بررسی این آیات محبوب های خداوند استخراج شده و بنا به قاعده «یعرف الاشیاء باضدادها» غیر محبوب های الهی نیز شناخته می شود.کلمات کلیدی : قرآن، محبّ، رابطه ی انسان با خدا، صفات خدا، تفسیر قرآن.

چکیده

انسان موجودی، اجتماعیست و ارتباطات بین‌فردی، که از آن به مهارت‌های اجتماعی یاد می‌شود، بخش عمده‌ای از زندگی اجتماعی اوست. مهارت‌های اجتماعی، مهارت‌هایی است که انسان را یاری می‌کند تا با بهره‌گیری از مهارت‌های کلامی و غیرکلامی با دیگران، به گونه‌ای رفتار کند که بتواند به حقوق، الزامات، رضایت‌خاطر و یا انجام وظایف خود در حد معقولی دست یابد، بدون آن که حقوق، الزامات، رضایت‌خاطر و یا وظایف دیگران را نادیده بگیرد. بهره‌گیری از کلام و رفتار امیرالمؤمنین  که هم از علم الهی برخوردار و به حقیقت آدمی آشنا بودند و هم کلام و رفتارشان حجت است، در یادگیری و تقویت این مهارت‌ها، راهگشا است. این که امیرالمؤمنین  کدام مهارت‌ها را تقویت کرده‌اند و برای تقویت آن‌ها، چه راه‌کارهای عملی ارائه فرموده‌اند، موضوع این پژوهش است. پژوهش‌گر تلاش کرده است، پاسخ این پرسش‌ها را با جستجو در نهج‌البلاغه و تحلیلو توصیف کلام امیرالمؤمنین  پیدا کند و نشان دهد که امیرالمؤمنین  مهارت‌هایی هم چون سخن‌گفتن، گوش‌دادن، ابراز وجود، هم‌دلی، دوست‌یابی، مهرورزی، افشای خود، نفوذ، رازداری، آراستگی ظاهر، تقویت و پاداش را تبیین‌کرده‌‌اند و برای عملی کردن آن‌ها از روش معرفت افزایی، انذار، تبشیر، عبرت آموزی، الگویی و محبت استفاده کرده اند.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی مساله اسارت از دیدگاه اسلام است وسعی می شود به سوالاتی از این قبیل که از چه زمانی اسارت و به گروگان گرفتن افراد دشمن در جنگها معمول شده است؟ آیا تنها عامل بوجود آمدن بردگی در اجتماع بشری، جنگ بوده است؟ آیابرخورد با اسیر تحت ضابطه و یا ضوابطی انجام می شده؟ و در نهایت اسلام به عنوان یک نظامی که مدتها درگیر جنگ بوده است، به مساله اسیر و اسارت و بالاخص بردگی چگونه می نگرد؟ پاسخ داده شود. روش تحقیق در رساله حاضر، روش کتابخانه ای است و اطلاعات مورد نیاز از طریق فیش برداری گردآوری شده است. تحقیق حاضر به طور کلی در سه فصل تنظیم شده است . فصل اول با عنوان " اسیر در تاریخ" به اسیر و اسارت در میان اقوام مختلف می پردازد. دراین قسمت با نگاهی به تاریخ باستان، گوشه ای از آنچه که مورخان در خلال نقل وقایع جنگها آورده اند، نقل می شود. همچنین قسمتی از این فصل به اسرا در تاریخ جنگهای دوره اسلامی اختصاص دارد. " اسیر در کتاب و سنت" عنوان فصل دوم است که روایات و اقوال فقهای شیعه را دررابطه با اسیر و اسارت بیان می کند. محور مطالب این بخش را کتاب " جواهر الکلام" به عنوان یک منبع عمده فقهی شیعی تشکیل می دهد.از آنجا که مساله بردگی و استرقاق، یکی از فروعات و نتایج اسیر و اسارت در فقه اسلامی تلقی می شود، از این رو فصل سوم به مساله بردگی از دیدگاه اسلامی می پردازد. منشا بردگی، بردگی و اسلام، اسلام و مبارزه با فرهنگ بردگی، جواز ازدواج با بردگان، بردگان و منصبهای اجتماعی، احسان به بردگان و نهایتا" آزادی بردگان مهمترین مباحث این فصل را تشکیل می دهند.

تفسیر نورالثقلین که توسط شیخ عبد عیل بن جمعه عروسی حویزی فقیه و محدث امامی مذهب در نیمه دوم قرن یازدهم هجری و یا نیمه اول قرن دوازدهم نوشته شده است، تفسیری روایی به شمار می آید و حاوی بیش از سیزده هزار روایت است. حویزی این روایات را به عنوان روایات تفسیری ذیل آیات قرار داده است، به همین جهت این تفسیر در نگاهی گذرا، تفسیری روایی است ولی نگارنده در این پژوهش نشان داده است که این تفسیر به رغم اینکه به تفسیری روایی مشهور است، از اجتهاد خالی نیست. هر چند مفسر از اظهار نظر صریح برای تبیین آیات پرهیز کرده، تفکیک و گزینش روایات و چیدمان آنها مبتنی بر یک نوع تلاش فکری با شیوه ای هدفمند صورت گرفته است. در این مقاله از این تلاش فکری به اجتهاد تعییر کرده ایم و نشان داده ایم که اجتهاد حویزی بر مبانی و عوامل معرفتی و غیرمعرفتی او استوار است.

بخش زیادی از قرآن روایت داستان امت های پیشین و انبیاء الهی است. جایگاه و نقش این داستان ها به عنوان یک منبع فقهی از جمله مباحث نظری آیات احکام است. از آنجایی که زبان داستان زبان اخبار است این پرسش در بین فقیهان و مفسران همواره مطرح بوده است که آیا آیات قصص می تواند مفهوم انشایی داشته باشد؟ آیا می توان از قصص قرآن احکام فقهی را استنباط کرد؟ در بخش اول این مقاله روایاتی ذکر کرده ایم که در آنها اهل بیت علیهم السلام از آیات داستانی برای استنباط احکام استفاده کرده اند. در بخش دوم به رهیافت های مستخرج از روش اهل بیت علیهم السلام در تفسیر فقیهانه از قصص قرآنی پرداخته ایم و نشان داده ایم آیات داستانی از جمله منابع قرآنی برای احکام فقهی است.