جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این نوشتار به معرفى روش تفسیر منهج الصادقین مى پردازد. نویسنده نخست مفسر را به صورت فشرده معرفى مى کند. آنگاه تفسیر منهج الصادقین را معرفى و دیدگاه مفسر را راجع به تفسیر قرآن توضیح مى دهد. در ادامه تفسیر منهج الصادقین را از ابعاد روائى و بهره گیرى از فنون ادبى بررسى مى کند.

نویسنده در این نوشتار نخست از انگیزه نگارش تفسیر توسط فیض کاشانى، سخن گفته سپس مبانى تفسیر وى را مطرح کرده است آنگاه از منابع تفسیرى و روائى مفسر یاد نموده است در ادامه از ویژگى هاى لغوى، روائى و روش قرآن به قرآن در تفسیر صافى بحث کرده است و در پایان قواعد به کار رفته در تفسیر را بر شمرده است.

وجود واژه‏هاى چند معنا و همنام در هر زبانى فهم متن را دچار مشکل مى‏کند. از آنجا که قرآن به زبان بشرى نازل شده وجود این نوع واژه‏ها در آن امرى اجتناب‏ناپذیر است. قرآن پژوهان در گذشته با عنوان وجوه و نظایر و مشترک لفظى به بررسى این نوع واژگان قرآنى پرداخته‏اند. در زبان‏شناسى جدید بافت زبانى و فرا زبانى براى تشخیص مفهوم واژه‏هاى هم معنى و چند معنى مورد توجه قرار گرفته است. در این مقاله ابتدا به نقش بافت در معنى بخشى به واژه از دیدگاه زبان‏شناسى جدید پرداخته شده سپس دو واژه همنام «بشارة» و «اغواء» در بیش از ده ترجمه فارسى قرآن مطالعه شده تا از خلال آن دقت مترجمان به نقش بافت در مفهوم واژه ارزیابى شود.

نویسنده پس از طرح مسئله تحریف، دلایل فیض بر عدم تحریف لفظى قرآن را مطرح و مورد ارزیابى قرار مى‏دهد. سپس دیدگاه فیض را راجع به روایات تحریف توضیح داده و بر این باور است که این روایات از نظر فیض ناظر به تحریف معنوى و تفسیر آیات است نه تحریف لفظى. آنگاه به نقد فیض بر دیدگاه کسانى که معتقد به تحریف‏اند، پرداخته و دلایل آنان را از نظر فیض ناتمام مى‏داند.

نویسنده در این نوشتار نخست از انگیزه نگارش تفسیر توسط فیض کاشانى، سخن گفته سپس مبانى تفسیر وى را مطرح کرده است آنگاه از منابع تفسیرى و روائى مفسر یاد نموده است در ادامه از ویژگى هاى لغوى، روائى و روش قرآن به قرآن در تفسیر صافى بحث کرده است و در پایان قواعد به کار رفته در تفسیر را بر شمرده است.

این مقاله به منظور بررسى موضوع «غلو» در قرآن نگاشته شده است. نگارنده در آغاز به بیان مفهوم لغوى «غلوّ» مى‏پردازد. آن گاه براساس مفهوم «غلوّ» مصادیق و نمونه‏هاى آن را در قرآن بررسى مى‏کند. غلوّ شیطان، غلوّ فرعون، غلوّ یهود و نصارى، غلوّ بت‏پرستان، غلوّ نسبت به رهبران دینى و آسمانى موضوعات مورد توجه این مقاله است.

بررسی و کاوش در زمین? روش‌شناسی سیر? نبوی به ویژه در عصر حاضر اهمیّتی ویژه یافته است و می‌تواند راهنمای برخورد با افکار و گروه‌های معارض اندیش? توحیدی و اسلامی باشد. تحقیق حاضر تلاشی علمی است که به منظور دستیابی به روش‌های متنوع پیامبر (ص) در برخورد و مواجهه با مخالفان سامان یافته، و سعی دارد زوایای ناشناخت? تبلیغ نبوی را به خصوص با توجه به مخاطب شناسی عمیق پیامبر (ص) و وسعت و تنوع جبه? مخالفان روشن سازد. بر اساس یافته‌های این پژوهش مهمترین روش‌های برخورد پیامبر (ص) با مشرکان صراحت در ابراز عقاید توحیدی، برهان فطری، مدارا و نرمش در برخورد و معاشرت شخصی، حقیقت گرایی و پرهیز از مصلحت گرایی، قاطعیت در اصول اعتقادی است؛ همچنین از مهمترین روش‌های برخورد پیامبر (ص) با اهل کتاب، دعوت به مشترکات، پاسخ به پرسش‌ها و شبهات اهل کتاب، مدارا و گذشت، سازش ناپذیری در اصول و دفاع در صورت تهاجم است؛از مهمترین روش‌های برخورد پیامبر (ص) با منافقان پاسخ به شبهات منافقین، مدارا همراه با موعظه، افشاگری فعالیت‌های منافقین و مبارز? مسلّحانه با منافقین مکّه را می توان ذکر کرد.همچنین با توجه به اهمیّت شناخت محور‌ها و اصول و مبانی برخورد پیامبر (ص) به عنوان رابط میان عقاید اسلامی و سیر? نبوی، این موضوع در بحثی تحت عنوان اصول حاکم بر برخورد‌های پیامبر (ص) به تفصیل تبیین شده و آگاهی، حق محوری، محبّت و رحمت، متانت و سع? صدر و سازش‌ناپذیری از جمل? آنها قلمداد شده است.از مجموع مطالب این پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله با تکیه بر وحی الهی و آگاهی خود بهترین روش ها و موثرترین را برای برخورد یا تعامل با مخالفان و کاهش مخالفت و جذب آنها به آغوش توحید و ایمان اتخاذ نموده است.

کم و بیش در همه‌ زمان‌ها و همه جوامع باورها و رفتارهای خرافی وجود داشته و دارد، به‌طوری‌که ممکن است این باور تقویت شود که خرافه از عناصر فرهنگی جدا نشدنی جوامع انسانیست؛ اما با نگاهی عمیق می‌یابیم که عوامل شناختی و روانی از جمله علل خرافه گرایی در حوزه باورها و رفتارهاست.در پژوهش حاضر بر اساس روش توصیفی-تحلیلی مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای به بازشناسی عوامل شناختی خرافه همچون ناآگاهی از ذات و صفات خدا، حقیقت فرشتگان، حقیقت جن، حقیقت روح و نفس و حقیقت مرگ و آینده هستی، روابط پدیده‌های عالم ماده، جایگاه انسان در خلقت، جایگاه سفیران و اولیای الهی و جهل به فلسفه بلا و مصیبت پرداخته‌ شده است.در ادامه عوامل روانی خرافه از جمله: بیماری، فقر، جنگ، ناامنی و ترس از مرگ بررسی گردیده است. یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد امیرالمومنین7 در مقابله با عوامل شناختی خرافه به معرفی خداوند و صفات او، تبیین جایگاه انسان و به بیان جایگاه فرشتگان و جن پرداخته‌اند، و تلاش کرده‌اند باورهای انسان نسبت به مرگ، باورهای انسان در ارتباط با سفیران الهی را تصحیح کنند و روابط پدیده‌های هستی مادی را به درستیبیان کنند. برای مقابله با عوامل روانی خرافه ضمن تشویق به دعا و توکل به خدا، انسان را دعوت به صبر و پایداری نموده و در نهایت به معرفی الگوهای خرافه ستیز پرداخته‌اند.

یکی از عناصر مهم فرهنگ ، اعتقادات و باورهاست. بعضی از این اعتقادات، خرافات استکه عبارت است از عقاید باطل و بی اساس که به کلی خلاف منطق و واقعیات است. به تعبیردیگرخرافات همان معتقدات، باورها یا انجام کارهایست که هیچ گونه ریشه ی عقلانی ندارند. اینمعتقدات، مجموعهای از اخبار، عقاید، اندیشهها، عادات و اعمال غیر علمی و خلاف منطق هستندکه در رابطه با موضوعات و پدیده های طبیعی و بعضاً عینی به وجود می آیند. از آنجایی کهخرافات از عناصر فرهنگی جدانشدنی جوامع انسانی است و قرآن کریم از همان ابتدای نزول خود،باورها و رفتارهای خرافی را برنتافته است، لذا، هدف پژوهش حاضر محور قرار دادن روششناسی مبارزه با خرافه از منظر قرآن است و روش تحقیق، کتابخانه ای و پردازش آنها از طریقتحلیل منطقی می باشد. در این تحقیق ضمن تعریف خرافات، انواع آن مورد بررسی قرار گرفته وبه بحث پیرامون علل شیوع و زمینه های پیدایی آن و همچنین زمینه های روان شناختی وجامعه شناختی آن و درپایان به نقش پیامبران در زدودن خرافات و معرفی الگوهای عملیپرداخته شده است.نتایج حاصل از این کار کتابخانه ای گویای آن است که خرافات نزد افراد عمومیت دارد، اماشدت و ضعف آن متفاوت است. به همین ترتیب به لحاظ کارکرد های آشکار و پنهان و مثبت ومنفی ای که این دسته از عقاید در جوامع امروزی دارند، بحث و بررسی پیرامون آنها اهمیتویزهای می یابد.

بی تردیداخلاق راه حقیقی سیر انسان به سوی خدا وخمیر مایه تمدن و ستون فقرات ی زندگی اجتماعی سالم است. هنگامی که سخن از مباحث اخلاقی به میان می‌آید بسیاری ، حتی برخی از اهل فضل و دانش، آن را امـری مستحبی و در حـاشیه زندگی می بینند .در حالیکه غالب مشکلات فردی و اجتماعی ناشی از نارسایی ها ی رفتاری وضعفهای اخلاقی است.ازجمله موضوعات مهم و مبتلا به اخلاقیفرد و جامعه اسلامی،آرزوهای دراز و کیفیت برخورد و کنترلآنهاست که در متون دینی اعم از قرآن و حدیث توجهویژه ای به آن شده و رهنمودهایی گسترده و هماهنگ برای کنترل و هدایت آن مطرح گردیده است.از منظر قرآن و روایات أمل و آرزودر زندگی انسانامری اجتناب ناپذیر است اما مهم این است که چه نوع آرزو هایی باتوجه بهظرفیت و توانایی بشر، محدودیت عمر او و ناپایداری دنیا برای او سودمند استتا او را در رسیدن به اهداف زندگی مادی ومعنوی به شکل مطلوب یاری نماید.از طرفی طول أمل همیشه مذموم و نکوهیده نیست، بلکه در مواردی نیکو و پسندیده است مانند آرزوی لقاء الهی، آرزوی زندگی کردن در حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) .همچنین یکی از مهمترین جلوه های مثبت أمل و طول أمل ،آینده نگری و نگاه راهبردی بهزندگانی جمعیو اجتماعی و برنامه ریزی آینده نگر است که در آموزه های روایی بارها بر آن تأکید گردیده است.بر اساس آنچه در این تحقیق آمده است ،نادانی و جهل، غفلت، حب دنیا، ضعف تقوا و توکل، مقایسه های نابجا، طمع،ثروت و قدرت،تجمل گرایی و شهرت،غرور،حرص،بی ایمانی،نفس أماره،و القائات شیطان از جمله مهمترین خاستگاه ها و عوامل پیدایش طول أمل‌ به شمار میروند.در این تحقیق همچنین این نتایج حاصل شد،آثار و پیامد های طول أمل در بعدفردی عبارتند از:تقابل با عمل، قساوت قلب، سقوط در بدی ها، از بین رفتن فرصتها، کوچک شمردن داشته ها ،ترک حیاءدر برابر خداوند،فراموشی،هدر رفتن انرژی،زندگی پر رنج و ذلت بار،محرومیت از نعمتها،افزاینده غم و اندوه،محروم بودن از درک حقایق،فساد عقل،تلف شدن عمر و تأخیر در توبه.در بعداجتماعی: تباهی و عقب افتادگی اجتماع ، فقر و ایجاد حسادت و دربعد اخروی:سختی در هنگام مرگ، حسرت در قیامت و دوری از بهشت و اهل آن. همچنین راهبردهای اخلاقی و عملی برای هدایت آرزوهای انسان در دو جنبه‌ی پیشگیری و معالجه و در مان ارئه گردید که این راهبردها از جهت پیشگیری عبارتند از، مطالعه پیرامون پیامد های شوم آرزو های طولانی و عبرت گیری، توجه به ناپایداری و محدویت دنیا، دوری از محیط آرزو برانگیز، مدیریت آرزو ها و یاد مرگ وراهبردهای هدایت آرزوها از جنبه‌ی معالجه و درمانعبارتند از: برخورد با آرزو های طولانی، تقویت ایمان ، کسب معرفت، توبه و بازگشت به ولایت الهی، قصر و کوتاهی أمل، قرین ساختن أمل با عمل و انجام تکالیف و استفاده بهینه از عمر اشاره شد. و در پایان پس از نتیجه گیری به مولفان و محققان، رسانه ها، خانواده ها و جوانان توصیه ها و پیشنهاداتی نیز ارائه گردید.