جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

موضوع این پژوهش رفتار شناسی مردم کوفه از آغاز تا پایان حکومت امام علی ( علیه السلام) می باشد. در حقیقیت مهم ترین هدف این مجموعه آشنا شدن با جامعه عصر امام علی ( علیه السلام) و بررسی علل قدر نشناسی مردم کوفه نسبت به ایشان ، همچنین جلوگیری از مسائلی که سبب گسترش خط مشی آن ها در سطح جامعه می شود، بوده است. از این رو پژوهش حاضر مشتمل بر چهار بخش می باشد. در بخش اول به جریان جنگ های ردّه که از زمان ابوبکر آغاز شده و در زمان عمر منجر به بنای کوفه در ضمن فتح عراق شد، همچنین به بافت قبیله ای کوفه و افراد و قبایل تشکیل دهنده آن پرداخته شده است. از آن جا که بدعت ها و روش و رفتار خلفای دوم و سوم با مردم جامعه اسلامی بخصوص مردم کوفه آثاری از جمله پدیدار شدن دوباره رسوم قبیله ای ، رکود فکری و عدم تربیت دینی را از خود به جای گذاشت که در شکل گیری رفتاری مردم کوفه نقش بسزایی داشته است، در بخش دوم در مورد سیره عمر و عثمان و آن چه در طی سال ها حکومت بر مردم انجام دادند، مطالبی بیان شده است. در بخش سوم نیز مشکلات به جا مانده از زمان حکومت عمر و عثمان از جمله انحرافات دینی، به فراموشی سپردن امام توسط دستگاه خلافت، تعارض های نژادی و ... در میان مردم کوفه و نحوه برخورد امام با مردم بخصوص کوفیان را بیان کرده ایم. بخش چهارم نیز مربوط به شورش جمل و جنگ صفین و رفتاری که مردم کوفه در طی این جنگ ها و در طول خلافت امام علی ( علیه السلام) در کوفه از خود نشان دادند و همچنین یافتن دلایل نافرمانی و وجود اختلاف و عدم توجه به برنامه های اصلاحی امام با توجه به سخنان ایشان در نهج البلاغه می باشد. در تدوین این تحقیق در زمینه موضوع مورد بحث، چهار دسته کتاب مورد استفاده قرار گرفته است. دسته اول کتاب های تاریخی عمومی مانند تاریخ طبری تألیف محمد بن جریر طبری، تاریخ یعقوبی تألیف ابن واضح یعقوبی و اخبار الطوال از ابن قتیبه دینوری و ... که در ضمن بیان وقایع تاریخ زمان خلفا در مورد کوفه مطالبی در مورد چگونگی بنای آن در زمان عمر و برخی اتفاقات آن در زمان عمر و عثمان و امام علی ( علیه السلام) بدون تحلیل بیان کرده اند. دسته دوم کتاب هایی مانند الفتوح تألیف ابن اعثم کوفی ، وقعه صفین تألیف نصر بن مزاحم منقری، الجمل تألیف شیخ مفید، الغارات تألیف ثقفی و... که در زمینه فتوحات صدر اسلام و جنگ هایی که در زمان خلافت امام در کوفه صورت گرفت، نوشته شده اند. دسته سوم کتاب های معاصر مانند دانش نامه امیرالمومنین ( علیه السلام) و سیاست نامه امام علی ( علیه السلام) تألیف محمدی ری شهری و تاریخ خلفا تألیف رسول جعفریان که در مورد حکومت امام علی ( علیه السلام) و سیاست ایشان و مشکلات فرا روی امام مطالبی بیان کرده اند و بررسی دلایل رفتار مردم کوفه در زمان امام علی ( علیه السلام) نیز در آن ها صورت گرفته است. دسته چهارم کتاب های اختصاصی در زمینه کوفه و پیدایش تحولات اقتصادی، سیاسی آن می باشد مانند « الکوفه و اهلها فی صدر الاسلام» تألیف صالح احمد العلی، « تاریخ کوفه» تألیف براقی نجفی، « خطط الکوفه و شرح خریططها» تألیف لویس ماسینیون که بیشتر به بافت قبیله ای کوفه در زمان های مختلف و همچنین ساخت و ساز آن پرداخته و مقاله « ریشه شناسی جریان های سیاسی کوفه» که توسط مارتین هیندز نوشته شده، گروه های مخالف و حامی امام علی ( علیه السلام) را به خوبی معرفی کرده است و « کوفه و نقش آن در قرون نخستین اسلامی» تألیف محمد حسین رجبی که به تحولات کوفه در محدوده زمانی وسیعی از صدر اسلام تا ظهور امام زمان ( عجل الله تعالی فرجه الشریف) پرداخته اند. فرضیه هایی که در این پژوهش به اثبات رسیده است عبارتنداز: رفاه زدگی پس از محرومیت شدید اقتصادی در بین اعراب، سیاست های قریشی گری و انزوای انصار تحت تأثیر شیوه حکومتی عمر و عثمان و درونی نشدن دین در بین گروههایی از قبایل عرب در عصر خلفای قبل از امام علی(علیه السلام)،سبب پراکندگی کوفیان و حمایت نکردن آن ها از امام علی(علیه السلام) شد. روش : این تحقیق به اعتبار روش جمع آوری اطلاعات کتاب خانه ای و به اعتبار ماهیت و روش، تاریخی توصیفی بوده و در بعضی قسمت ها تحلیل صورت گرفته است. از نتایج به دست آمده در این تحقیق این است که : کسانی که نمی توانستند عدالت امام را تاب بیاورند و آرزوی خلافت و حکومت را در سر می پروراندند، بر ضد امام شورش های پیاپی به راه انداختند و از طریق سوء استفاده و فریب برخی افراد جاهل و مقدس نما چون خوارج با وسوسه های شیطانی خود در تفرقه افکنی و تضعیف روحیه مردم کوفه تلاش نمودند. کوفیان نیز در نتیجه عادت کردن به روش خلفای پیشین همچنین توجه به سنت های قبیله ای به جای توجه به روش امام علی(علیه السلام) و تقوای الهی ، به بهانه های مختلف از زیر بار جهاد در لحظه های سرنوشت ساز شانه خالی کردند تا سرانجام گرفتار فتنه های بنی امیه گردیدند. کلیدواژه ها: کوفه، صفین، نهروان، جمل ، قراء، خوارج.

رساله ی حاضر بنام حضرت زهرا ( س) در دیدگاه اهل سنت می باشد و موضوع آن گزارشی از زندگانی دختر پیغمبر(ص) که در منابع اهل سنت به طور پراکنده به آن اشاره شده است. آنچه در این مجموعه فراهم آمده است زندگی حضرت زهرا(س) از هگام ولادت تا وفات ایشان می باشد که علاوه بر زندگی شخصی ایشان، شامل رویدادهایی است که در زندگی ایشان اتفاق افتاده است. هدف از این پژوهش بررسی زندگانی حضرت زهرا(س) در منابع اهل سنت می باشد که نشانگر دیدگاه های نویسندگان و محدثان اهل سنت است و بیانگر آن است که تا چه اندازه در مورد حضرت فاطمه(س) شناخت دارند و چه اندازه در مورد این الگوی یگانه تاریخ به حق سخن گفته اند و آیا اینکه دیدگاه آنان در مورد دختر پیغمبر(ص) صحیح است؟ یا اینکه حق مطلب را ادا نکرده اند. این رساله در دو بخش تدوین گردیده که هر بخش شامل دو فصل می باشد در ابتدا به بررسی کلیات ازنظر تبیین موضوع تحقیق حضرت زهرا(س) از دیدگاه اهل تسنن می باشد، اهداف و ضرورت موضوع به پیشینه و سؤالاتی که مربوط به موضوع می باشد پرداخته شده، در فصل اول از نخستین بخش زندگانی حضرت زهرا(س) از هنگام تولد و حوادثی که در دوران حیات پیامبر(ص) برای ایشان اتفاق افتاده است مورد بررسی واقع شده است و فصل دوم که اصلی ترین فصل رساله است به رویدادهای پس از درگذست پیامبر ( ص) و حوادث غم انگیزی ( ماجرای سقیفه، خطبه های حضرت زهرا(س) که بر سر دختر پیامبر ( ص) آمده است پرداخته شده است. (فصل دوم فضایل حضرت زهرا(س) از دیدگاه اهل سنت و همچنین احادیثی که پیامبر(ص) در مورد حضرت فاطمه(س) و به این روایت ها در کتب اهل سنت اشاره شده است، در فصل اول از دومین بخش به آیاتی که اهل سنت اعتقاد دارند این آیات در شأن حضرت زهرا(س) یا اهل بیت ( ع) که حضرت زهرا(س) را شامل می شود نازل شده است) موضوع بخش دوم فضائل حضرت زهرا(س) در آیات و روایات می باشد که در فصل اول به آیاتی که اهل سنت اعتقاد دارند این آیات در شأن حضرت زهرا(س) یا اهل بیت(س) که حضرت زهرا(س) را شامل می شود نازل شده است، و فصل دوم مربوط به فضایل حضرت زهرا(س) از دیدگاه اهل سنت و همچنین احادیثی که پیامبر ( ص) در مورد حضرت زهرا(س) بیان کرده اند، که به این روایت ها در کتب اهل سنت اشاره شده است.

موضوع نقش زنان در پیدایش و تداوم نهضت امام حسین(ع) موضوعی است که هشیاری زنان مسلمانرا در هر عرصه و مکان می طلبد.اهداف انتخاب موضوع در چهار بخش متفاوت غیر از بخش اول که کلیات و شامل طرحنامه است، مورد بررسی قرار می گیرد. در بخش اول این مجموعه،حضور بانوان در تاریخ صدر اسلام در عرصه جهاد، شرکت در مسائل سیاسی و اجتماعی و دانش پژوهی و آموزش علوم توسط آنان، وظیفه زن مسلمان و حد و حدود حضور او را در اجتماع، تبیین می کند. در بخش دوم با بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی دوران حسین بن علی ( ع) و مقایسه آن با وضعیت حاکمان و حکومت وقت در هر زمانف می توان نکات ارزنده ای را عبرت گرفت و از تکرار وقایع ناگوار تاریخ جلوگیری نمود.توجه به مفهوم عزت و جلوه های عزتمندی، به عنوان مهمترین عامل پیروزی و تداوم نهضت حسینی، ذلت را که نقطه مقابل عزت است از هرد فرد مسلمان منع می نماید. همچنین خصوصیات حاکمان اسلامی وقت و ترویج قرائت های گوناگون از دین و عوامل دیگری، دلایل قیام امام حسین(ع) را مشخص می کند. به طور کلی عزتمندی در زنان عاشورا، نقش مثبت و منفی آنان به عنوان دلیلی برای قیام عاشورا،همچنین زنان به عنوان یکی از رموز جاودانگی نهضت حسینی، توجه به زندگی حضرت زینب(ع) در قبل و بعد از واقعه عاشورا، دلایل همراهی زنان با کاروان کربلا و نقش های مؤثر آنان در کربلا، چون پرستاری، تبلیغ، سوگواری ، صبر و پایداری، حمایت از ولایت و دفاع از ارزشهای دینی، دامنه ی این تحقیق را تشکیل می دهد. منابع و مآخذ مورد استفاده در این تحقیق کتب روایی نظیر بحار الانوار مرحوم مجلسی و آمالی شیخ صدوق و اصول کافی مرحوم کلینی بوده و دیگر کتب معتبر چون نهج البالاغه، لهوف سید بن طاووس، تحف العقول، الطبقات الکبری، ریاحین الشریعه … و تواریخ چون تاریخ طبری و تاریخ یعقوبی و مروج االذهب می باشد همچنین از مقاتلی چون خوارزمی و مقتل ابو مخنف استفاده گردیده است. روش انجام کار و تحقیق، در این مجموعه روش کتابخانه ای می باشد که اللته با روش تحلیلی و توصیفی موضوع کاربردی شده است. نتایج حاصله از تحقیق، در بخش چهارم آن که تأثیرات نهضت عاشورا بر زنان اعصار دیگر می باشد، بیان گردیده و در نهایت معلوم می گردد همانگونه که بانوان با معرفت و با ایمان می تونند محرک و حمایت کننده انقلابی عاشورایی گردند، زنان شیطانی می توانند مانع این حرکت گردند. زنان عشورایی بعد از شهادت عزیزانشان در انقلاب عاشورا، برای تداوم انقلاب عاشورا و رساندن پیام عاشورا مصادیق جهاد را با سوگواری، تبلیغ و ترویج ارزشهای دینی، رسوایی دشمن و مبارزه با او گفتار و کردار خود به عرصه ظهور نشاندند. کار زنان عاشورایی را، زنان ایرانی در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تکرار نمودند و اکنون برای تداوم انقلاب اسلامی و رسیدن به اهداف شهیدان مسئولیت سنگین رساندن پیام شهدا به گوش جهانیان تا حد بسیار زیادی بردوش زنان امروز می باشد. واژگان کلیدی این تحقیق شامل زن، جهاد، عزت، حضرت زینب(س) و تبلیغ می باشد.

موضوع این رساله ی تحقیقی روش تبلیغی انبیاء می باشد و در فصل اول به توضیحاتی پیرامون مفهوم و اهمیت تبلیغ علت نیاز به تبلیغ ، و همچنین تبلیغ در ادیان مختلف آسمانی پرداخته و سپس به ابزارهای تبلیغی در اسلام مختصراً اشاره شده است . در فصل دوم توضیحی پیرامون اصول مشترکی که در رسالت همه ی پیامبران وجود داشته پرداخته شده یعنی آن اصولی را که تمام انبیاء به عنوان یک پیامبر دارا بودند و توانستند به این مسئولیت خطیر از طرف خداوند بزرگ در میان بشریت نائل شوند و بعد از آن آشنایی با شیوه تبلیغی که پیامبران در طول تبلیغ از آنها استفاده می کردند و چگونگی تبلیغ آنها پرداخته شده است و در پایان به مشکلات و سختیهایی که در طول تبلیغ ، پیامبران با آنها مواجه بودند و مجادله های انبیاء با مخالفانشان در زمان هر پیامبری مختصراً بیان می شود . در این فصل برآن دیدم که توضیحی بیشتر پیرامون پیامبران اولوالعزم که هر کدام صاحب شریعت خاص خود بودند داده که در این بین مشکلات فراروی آنها نیز مشخص و آشکار است و علی رغم مشکلات فراوان توانستند راه خود را به نتیجه برسانند و در این راه موفق شوند و در پایان به نتیجه گیری از بحث پرداخته شده است و روش تحقیق در اینجا کتابخانه ای می باشد . در اینجا سعی براین است که بتوانم مطالب مفید و خوبی که منابع آن نیز معتبر است استفاده نمایم که امیدوارم در این راه موفق بوده و این رساله ی تحقیقی مورد استفاده خوانندگان عزیز قرار بگیرد.

پژوهش حاضر با عنوان ( جلوه های رحمت پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم)) با هدف بررسی و شرح تجلیات رحمت پیامبر اعظم ( صلی الله علیه و آله و سلم) در اوصاف فردی و در مناسبات اجتماعی آن حضرت می باشد . خداوند متعال ، پیامبر خاتم ( صلی الله علیه و آله و سلم) را « رحمة للعالمین » و « اسوه حسنه » معرفی نموده و اطاعت از ایشان را بر همه واجب دانسته است. از این رو الگو گیری و تبعیت از ایشان ، نیاز به شناخت وصف کمالی ایشان ( رحمت آن حضرت ) دارد. بهترین معرف شخصیت ایشان، آیات قرآن کریم است. زیرا قرآن سندی محکم و موثق و به دور از افراط و تفریط ، در بیان ویژگیهای اخلاقی آن حضرت می باشد. رحمت در لغت به معنای خیر و نعمت ، آمرزش و عفو و گذشت ، مهربانی و شفقت و عطوفت ، رأفت و احسان می باشد و ( رحمة للعالمین) به معنای بخشایشگر می باشد ، رحمت به دو قسم رحمت رحمانیه و رحمت رحیمیه تقسیم می شود ، که رحمت رحمانیه عام بوده و شامل تمامی مخلوقات می گردد و رحمت رحیمیه ، رحمت خاص است و شامل حال مؤمنین می شود. در باب تجلی رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در اوصاف ایشان، در آیات قرآن و روایات ، مواردی از صفات و فضایل آن حضرت مانند ( رحمت ، شرح صدر ، خلق عظیم و رفق و مدارا ) ذکر شده است ، که إعطای این صفات به نحو اکمل ، با عنایت ویژه حق تعالی به آن حضرت ، موجب افضیلت ایشان بر سایر انبیای الهی که این صفات را در مراتب پایین تری دارا هستند، شده است. در باب معنی رحمت در آیات قرآن، پیامبر رحمتی برای عالمیان معرفی شده است که این رحمت، رحمت عام الهی است و به خاطر مرتبه والای ایشان در خلقت، همه چیز در عالم از وجود ایشان بهره می برند. رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در واقعه فتح مکه و در رویارویی و مدارا با مشرکان و منافقان نمود پیدا کرد، آنجا که فرمودند : « الیوم یوم المرحمة» و نمونه هایی از شرح صدر نبوی در مواجهه با افرادی که قبلاً خونشان حلال اعلام شده بود ولی بعد مشمول عفو و گذشت ایشان شدند ، متجلی می گردد. علاوه بر این، رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در مناسبات اجتماعی ایشان در قالب ایجاد مساوات بین طبقات مختلف جامعه ( اعم از عرب و عجم ، سیاه و سفید ، مرد و زن ) در عرصه های مختلف اجتماعی و در باب تکریم ( اعم از مسلمان و غیر مسلمان ، زن و مرد ، ثروتمند و فقیر و کودک و بزرگ ) و همچنین اهتمام رسول خدا ( صلی الله علیه و آله و سلم) به امور مستضعفان و عزت بخشیدن به آنان جلوه گر شده است. در طول تاریخ، بسیاری از محققان به بیان و شرح ویژگیهای پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) پرداخته اند، اما برخی از آنها بیانی تاریخی داشته و برخی دیگر ، صرفاً از روایات استفاده نموده و برخی مطالب را به صورت کلی و در ضمن شرح وقایع تاریخی بیان کرده اند و یا بنا را بر اختصار گذاشته و شرح و توضیح نداده اند. اما در پژوهش حاضر سعی شده به شرح تمام جنبه های رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) در حوزه های اوصاف فردی و مناسبات اجتماعی ایشان پرداخته شود. از آنجا که موضوع این پژوهش ، دینی و تاریخی است، پژوهشگر سعی کرده از طریق منابع قرآنی و روایی و منابع تاریخی در زمینه سیره پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم) و به روش کتابخانه ای به تبیین وصف رحمت پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم) پرداخته و در جهت تحقق اهداف پژوهش گام بردارد . واژگان کلیدی : رحمت ، پیامبر ، شرح صدر ، رفق ، مدارا ، مساوات ، مستضعفان.

این پایان نامه با موضوع بررسی تاریخی زنان محبوب و منفور صدر اسلام و با هدف شناسایی و معرفی زنان نمونه و الگوگیری از آنان و همچنین معرفی زنان منفور و عبرت گرفتن از آنها و جایگزینی الگوهای اسلامی به جای الگوهای غربی و ضد اسلامی، آغاز شد. از آنجا که در عصر حاضر زنان مسلمان دچار آسیبهایی شده اند که علت اصلی آن را می توان در دور شدن از معارف اسلامی دانست، لذا محقق بررسی این موضوع را ضروری دانسته و به بررسی زندگی زنانی پرداخته که جاهلیت عرب را پشت سرگذاشته و در شرایطی سخت، ایمان خود را حفظ نموده اند. این تحقیق در پنج فصل ارائه شده است. فصل اول به بررسی جاهلیت عرب و تحولات جامعه عربستان بعد از اسلام و تغییر ملاکهای محبوبیت و منفوریت پرداخته است. در فصل دوم محقق، نام چند تن از زنان محبوب را ذکر و به ویژگیها و اقدامات آنها اشاره نموده و نیز نام زنان محبوب را در آیات و روایات بررسی کرده است. فصل سوم نیز مانند فصل دوم، به بررسی زنان منفور پرداخته است. فصل چهارم به زنان بلاتکلیف صدر اسلام تعلق گرفته و انتخاب محبوب یا منفوربودن آنها را به عهده خوانندگان گذارده است. در فصل پایانی، نیز محقق به چاره اندیشی و ارائه راهکار برای رفع آسیب های قشر زنان در عصر حاضر از راه الگوگیری و عبرت آموزی پرداخته است. منابعی که در این تحقیق استفاده شده اند اغلب به زبان فارسی بوده، اما کتابهای اصلی و مرجع به زبان عربی و بدون ترجمه موجودند و همین موضوع موجب مشکل شدن استفاده از این منابع بوده است، کتابهایی مانند اعلام النساء المؤمنات و الطبقات الکبری و ... . روش جمع آوری اطلاعات در این تحقیق ، کتابخانه ای بوده و پس از شناسایی منابع معتبر، به فیش برداری از آنها پرداخته و سپس محقق، تألیف مطالب گردآوری شده را آغاز نموده است. بهترین نتیجه ای که از این تحقیق بدست آمد، می توان معرفی زنان ناشناخته ای دانست که در شرایط سختی از نظر اجتماعی می زیسته اند و الگوگیری از زنان محبوب، عبرت اموزی از زنان منفور و نیز شناسایی آسیب های قشر زنان و ارائه راهکارهای مناسب ، نتایج دیگری از که از این تحقیق حاصل شده است. واژگان کلیدی: زن، محبوب، منفور، صدر، اسلام، الگو، اسوه، نمونه، سعادت، شقاوت، تاریخ، ارتداد.

موضوع این تحقیق « اخلاق فاطمه زهرا سلام الله علیها با رویکرد خانوادگی، تربیتی و اجتماعی» است. در این تحقیق سعی شده که به رفتار و منش آن بزرگوار در زندگی خانوادگی در برخورد با همسر و پدر، در تربیت فرزندان و ترویج علم و دانش، در برخورد با نامحرمان، در ایثار دیگران بر خود توجه شود و بدین وسیله، الگویی مناسب برای زندگی فردی و اجتماعی همگان ارائه دهد. این پژوهش شامل دو بخش است: بخش اول « فاطمه زهراسلام الله علیها از تکوین تا ازدواج » که شامل سه فصل است: فصل1. مقام و منزلت فاطمه زهراسلام الله علیها؛ فصل 2. اسامی و القاب فاطمه زهرا سلام الله علیها؛ فصل 3. شمه ای از کودکی و عوامل تربیت فاطمه زهرا سلام الله علیها . بخش دوم« الگو سازی و اخلاقیات فاطمه زهرا سلام الله علیها » که شامل یک مقدمه و سه فصل می باشد و هر فصل دارای چند قسمت است: مقدمه: الگو و ضرورت نیاز به الگو یابی؛ فصل 1. الگو سازی و اخلاق خانوادگی فاطمه زهراسلام الله علیها که دارای سه قسمت است: فاطمهسلام الله علیها و پدر، فاطمهسلام الله علیها و انتخاب همسر، فاطمه سلام الله علیها در خانه ی همسر. فصل 2. الگو سازی و اخلاق تربیتی فاطمه زهراسلام الله علیها که دارای دو قسمت است: فاطمهسلام الله علیها و تربیت فرزندان، فاطمه سلام الله علیها و علم و دانش. فصل3. الگو سازی و اخلاق اجتماعی فاطمه زهراسلام الله علیها که دارای سه قسمت است: فاطمهسلام الله علیها و عفت و حیا، فاطمه سلام الله علیها و توجه به جسم، فاطمه سلام الله علیها و مردم داری. منابعی که در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفت کتابهای روایی بود که در آنها احادیثی در رابطه با حضرت زهرا سلام الله علیها وجود داشت مانند آثار شیخ صدوق ( الهدایه، علل الشرایع، خصال)، آثار شیخ مفید ( احکام النساء، الارشاد)، بحار الانوار مجلسی و بسیار کتب روایی دیگر. روش انجام این پژوهش اسناد و مدارکی و کتابخانه ای است.

انبیاء عظام انسان های برگزیده و ممتازی بودند که به خاطر خصائص عالی انسانی و روحیه پاک بشری از جانب حق تعالی برای هدایت و ارشاد انسان ها برگزیده شده اند. وجود آنها مجمع کلیه صفات عالی بشری و قلبشان سرشار از عشق به خدا و توحید و یگانه پرستی بود. خداوند، آنها را برگزید و به آنها قلبی سرشار از صبر و بردباری عطا نمود تا بتوانند این راه سخت و پر مشقت؛ یعنی هدایت بشر را تحمل نمایند. انبیاء ( ع) از مقام عصمت برخوردار بودند. عصمت؛ به معنی دوری از هر گونه خطا و گناه است. آنها سعی می کردند انسان ها را از گناه و خطا دور نموده، به اطاعت از خدا و ترک گناه راهنمایی کنند؛ البته در راه چنین هدف ارزشمندی، سختی های فراوانی را متحمل شدند؛ زیرا عده ای گمان می کردند که این انسان ها ( انبیاء) به خاطر رسیدن به مقام و ثروت در پی چنین ادعایی برآمده اند و به همین خاطر موقعیت خود را در خطر می دیدند و با این بزرگواران به دشمنی می پرداختند و در این راه از هیچ گونه آزار و اذیتی فرو گذار نمی کردند. انبیاء ( ع) که به منبع الهی متصل بودند و می دانستند که این تلاش ها بی ثمر نیست، سعی و تلاش فراوانی نمودند تا بتوانند انسان ها را هدایت کنند؛ در این میان، عده ای به حقانیت آنها پی بردند، هدایت شدند و به خدای یکتا ایمان آوردند و عده ای دیگر به لجاجت و دشمنی خود ادامه دادند. اعمال و رفتار انبیاء الهی، الگو و سرمشق رفتاری همه انسان ها است؛ چرا که آنها تنها برای راهنمایی و سعادت انسان ها و رضایت خداوند قدم بر می داشتند و تمامی لحظه های زندگی خود را در راه اطاعت و بندگی خداوند و رسالت عظیمشان صرف نمودند و فرمان الهی را به گونه ای شایسته به انجام رساندند. وظیفه ما این است که از تمام اخلاق و رفتار و سکنات ایشان سرمشق گرفته، خدا را به خاطر نعمت بزرگ هدایت، سپاس گوییم و سعی کنیم همچون انبیاء ( ع) جز به رضای الهی قدم بر نداریم. روحشان در جوار حق شاد باد.

خلق و خلق بروزن فلس و قفل ، در اصل یکی اند اولی مخصوص هیئت و اشکال و صور ظاهری است و دومی مخصوص به قوا و صفات است که با بصیرت قابل درک می باشد . پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) لحظه ای از خداوند و مدد او غفلت نداشت و در کارهای دشوار و مهم با آن که همه ی جوانب و دور اندیشی را رعایت می کرد از خداوند مدد می خواست و به درگاه او دعا و تضرع می کرد . پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) مانند همه افراد بشر بود و دارای رفتاری است که قرآن او را به عنوان الگو معرفی می کند ، شخصیت آن ضرت در تمامی عرصه ها می توان الکو باشد . پیامبر مردم را به کارهای اجتماعی تشویق فرمود . چرا که اسلام دین سعی و عمل است . پیامبر در میدان جنگ دلاور و شجاع بود ، در زندگی خانوادگی ، همسری شایسته ، پدری مهربان و دلسوز ، سفارش می کردند که با کودکان در نهایت مهربان برخورد کنید . از آنجا که اسلام خاتم ادیان است باید برای ارائه طریق و راهنما در همه مسائل زندگانی خود کفا باشد قرآن مجید و سنت و سیرت پیغمبر اکرم ( صلی الله علیه و آله ) جمیع جوانب سیاست و حکومت را به مرحله اجرا در آورده است . این تحقیق به 3 بخش تقسیم می شود و هر بخش به دو فصل تقسیم می شود بخش اول : مروری بر زندگی پیامبر اسلام ( صلی الله علیه وآله و سلم ) فصل اول : قبل و بعد از تولد تا بعثت ، فصل دوم از بعثت تا رحلت بخش دوم : اخلاق عبادی و فردی : فصل اول اخلاق عبادی ، فصل دوم اخلاق فردی بخش سوم:اخلاق اجتماعی،سیاسی:فصل اول اخلاق اجتماعی،فصل دوم اخلاق سیاسی

خداوند حکیم در کتاب خود ، وجود مبارک پیامبر گرامی اسلام- صلی الله علیه و آله - را اسوه حسنه و بهترین نمونه عملی برای مسلمانان و بلکه تمام انسانها معرفی فرموده است ، با توجه به نیاز جامعه اسلامی به الگو پذیری از آن حضرت و اقتدا کردن به ایشان در شئونات و کارهای مختلف زندگی، نیازمند دانستن سیره و روش های عملی بکار گرفته شده توسط آنحضرت هستیم ، بنابراین با هدف آشنایی با روشها و اصول کلی زندگی حضرت رسول - صلی الله علیه و آله - این تحقیق را انجام دادم. البته در بررسی اخلاقیات پیامبر - صلی الله علیه و آله - به نمونه هایی از سیره ایشان در زندگی فردی و اجتماعی اکتفا شد و از آوردن مسائل سیاسی تا حد امکان صرف نظر گردید. منقلب شدن حال پیامبر خدا - صلی الله علیه و آله - در موقع نماز و مقدم دانستن آن بر هر کار دیگر بهترین نمونه اهمیت دادن به این عبادت پرمحتوای اسلامی است . وقتی آن حبیب خدا در نیمه شب در مناجات خود اشک می ریزد و از خدا می خواهد که حتی برای یک لحظه او را بخود وانگذارد وظیفه و حال ما روشن است که چه باید بکنیم. کوتاه کردن نماز جماعت بخاطر کودکان و رسیدگی به حوایج مردم پس از اتمام نماز در مسجد، گویاترین مطلب برای اهمیت دادن و رسیدگی به مشکلات مسلمانان است خوش رفتاری با زن و فرزند ، اصحاب و مسلمانان و با افراد جاهل و نادانی که اعمال جسارت آمیز نسبت به ایشان روا داشتند موجب می شد همه مجذوب این اخلاق کریمانه و زیبا شوند.که این مطالب بطور تفصیلی در بخش دوم فصل دوم و سوم اشاره شده است . آنحضرت با تمام عظمتی که داشتند مهمان خود را با گذاشتن پشتی، نشاندن در جای خود ، بدرقه و پذیرایی ،گرامی می داشتند . هیچگاه از کلمات زشت و تحقیر آمیز استفاده نمی کردند و با سخنان مودبانه و مناسب ، پاسخگوی مردم بودند . وصله زدن به لباس و کفش با دستان مبارکشان ، دوشیدن گوسفند ، نشستن روی زمین، غذا خوردن با بردگان ، سلام به کودکان و سوار شدن بر کمترین مرکبها همه و همه بیانگر تواضع و فروتنی آن شخصیت عظیم تاریخی است که هیچگاه نشد مانند رهبران و فرمانروایان طاغوتی برای خود ، شان و مقام ظاهری و تشریفات زائد قائل شوند . و حتی برای شاد کردن دل مومن بدون اینکه دروغی گفته باشند ، با کلمات مناسب آنها را می خندانیدند و خوشحال می کردند این مطالب در بخش دوم فصل سوم به آنها اشاره شده است . زندگی ساده ایشان به تمام مدعیان رهبری ، ثابت کرد یک رهبر الهی با استفاده از کمترین امکانات مادی و بدون تجملات و تشریفات می تواند بهترین و بانفوذترین رهبری و هدایت را داشته باشد و باید این موضوع را از خانواده خود نیز بخواهد تا همه بدانند منظور از مسئولیتها و مدیریت در اسلام برخورداری خود و اطرافیان از نعمتهای دنیوی نیست بلکه هدف ، خدمت به مردم است و اگر کسی گرفتار دنیا شد ، دیگر نمی تواند در مسیر معنویت و در مسند رهبری مردم موفق باشد . زندگی مختصر حضرت و همراهی عملی ایشان با فقرا ، تحمل این وضعیت را بر آنان آسان می نمود. علاوه بر اینکه ایشان دائما درصدد کمک به قشر محروم جامعه و کم کردن فاصله طبقاتی بودند . که این مطالب بطور تفصیلی در بخش دوم فصل چهارم بیان شده است . نظافت لباس و بدن ، مسواک زدن ، معطر نمودن خود ، شانه زدن به موی سر و صورت و امثال آن از سیره آن حضرت است . رعایت مسائل بهداشت فردی و محیط و استفاده از معالجه و مداوا کردن و توصیه های موثر و مفید آنحضرت در این زمینه ها نمونه خوبی برای مسلمانان در اهمیت دادن به مساله بهداشت و درمان می تواند باشد. برنامه ریزی و نظم و انضباط حضرت در کارهای شخصی ، مدیریتی ، جنگ و غیره ، به همه مسلمین آموخت که انسان بدون برنامه و بی نظم نمی تواند فرد موفقی در زندگی باشد.که این مطالب بطور تفصیلی در بخش دوم فصل پنجم و ششم و ... بیان شده است . صبر و استقامت و تحمل مشکلات و سختی ها توسط شخص پیامبر- صلی الله علیه و آله - ، وظیفه بسیار سنگینی بود که در عرصه های مختلف تبلیغی ، جنگی ، مدیریتی ، الگوی زیبایی از پایداری را به نمایش می گذاشت . مدارا کردن با مردم و آسان گرفتن دین ، از ابزارهای مهم ایشان برای پیشبرد اهداف الهی شان بود تا مردم در اثر سختگیری های بیجا از دین خدا بیزار و متنفر نشوند. رعایت عدالت در حقوق همسران و کودکان و حتی نگاه کردن به حاضرین در مجلس در حال سخن گفتن ، گرفتن حق مظلومین و گسترش عدالت اجتماعی و اقتصادی در جامعه ،نمونه های عملی و بارزی بود که حضرت رسول- صلی الله علیه و آله - در جهت اقامه عدل در طول رهبری الهی خویش به یادگار گذاشتند . که این مطالب بطور تفصیلی در بخش سوم فصل اول و دوم بیان شده است . همه اینها بهترین نمونه و سرمشق عملی زندگی ، برای مسلمانان جهان است که امیدواریم با بکاربستن آن امت خوبی برای آن حضرت باشیم. برای این مهم از منابع تاریخی چون سیره ابن هشام و مغازی واقدی و منابع اخلاقی چون مکارم اخلاق طبرسی و کتابهایی که بطور اختصاصی به اخلاقیات و سنن پیامبر- صلی الله علیه و آله - مثل شمائل النبی ترمذی و سنن النبی علامه طباطبائی و نیز کتابهای معاصر چون سیره نبوی دلشاد تهرانی استفاده شده است .