جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

اين مقال شرحي است بر كلام امام محمدباقر علیه السلام در اوصاف شيعيان واقعي. شيعيان با ياد بسيار خدا در خلوت، خود را آماده نرمي دل مي‌سازند. اين كلام امام علیه السلام سفارشي است براي رقت قلب كه با ياد خدا در خلوت به دست مي‌آيد. قلب در قران دو كاربرد متمايز دارد: درك فهم و احساسات و عواطف. قلب، مطالب را به خوبي درك مي‌كند. درك، كه ممكن است شامل علم حضوري هم بشود، در قرآن به قلب نسبت داده شده است. همچنين محبت، نفرت، ترس، آرامش، اميد و نااميدي و... به‌طوركلي حالات انفعالي، اعم از مثبت يا منفي به قلب نسبت داده شده است. قلب مركز ادراكات و احساسات است. اگر قلب سالم باشد، حقايق را درك و در مقابل برخي حوادثْ، حالت رقت پیدا می‌کند و منفعل می‌شود. رقت قلب زماني ارزش دارد كه منجر به قرب به خداي متعال شود. قلبي كه حقايق را درك نكند، دچار قساوت مي‌شود.

آیت الله مصباح گفت: انسان در مسیر زندگی خود یا بنده خداست یا بنده هوای نفس و راه سومی نیست. کسانی که خودشان برای خود تصمیم می‌گیرند در واقع همان شیطان است که اختیارشان را به دست گرفته است.

اين مقال شرحي است بر كلام امام محمدباقر علیه السلام در باب صفات شيعيان واقعي. حضرت مي‌فرمايند: با تفويض صحيح (همه امور به خدا) به آسايش دل دست ياب و آسودگي تن را در آسايش دل جست‌وجو كن، و با كاهش خطا، آسودگي دل را به دست آور. روان‌شناسان و اگزيستانسياليست‌ها معتقدند كه انسان حيوان مضطرب است. اگر انسان اضطراب نداشته باشد، انسان نيست. راه‌حل روان‌شناسان براي درمان اضطراب اين است كه اصلاً نبايد به سختي‌ها و گرفتاري‌هاي زندگي انديشيد و بايد به دنبال خوشي و سرگرمي بود. ولي انبياي الهي معتقدند كه براي رهايي از اضطراب‌هاي دنيايي، بايد ماهيت اين عالم و دنيا را كه گذرگاه و موقتي است، شناخت. كسي كه سختي‌هاي اين دنيا را تحمل كند و وظايفش را انجام مي‌دهد، به آرامش و آسايش ابدي خواهد رسيد. بايد امور را به خدا واگذار كرد. لازمه واگذاري امور به خدا اين است كه انسان احساس آرامش كند و تنها نگراني او انجام وظيفه به بهترين شكل باشد. واگذاري كارها به خدا و اعتماد به او درباره سرانجام امور، راهي است براي آرامش روح و ريشه‌كن كردن اضطراب،‌ ناراحتي و ترس‌هاي بي‌دليل.

اين مقال شرحي است بر كلام امام محمدباقر علیه السلام در باب اوصاف شيعيان واقعي. يكي از اين اوصاف، همه امور را به خدا سپردن با هدف نيل به آسايش و آرامش در زندگي است. انسان در نظام تكوين معمولاً به دنبال ارضاي غرايز خود است و در اين ساحت به تكليف و وظيفه نمي‌انديشد. اما افزون بر اين، خداوند براي دستيابي به اهداف بالاتر و كمال و قرب الهي،‌ تكاليفي معين كرده است. اين نظام تشريع بر نظام تكويني و اسباب و مسببات مبتني است. يكي از اهداف بزرگ انبياء اين است كه چشم بشر را به حقايق و معارف پنهان باز كنند تا ظواهر دنيا آنان را نفريبد. برخي انسان‌ها از نظام تكوين بهر‌ه‌اي نيكو مي‌برند و از نعمت‌هاي بي‌شمار الهي در چارچوب نظام تشريع استفاده مي‌‌كنند. اينها از سنخ نعمت هاي مادي نيست، همچون انس با خدا، باز شدن چشم بصيرت به حقايق، نورانيت دل و... . اين سنت الهي در مورد جامعه هم ساري و جاري است؛ خداي متعال به جامعه‌اي كه مردمش اهل تقوا باشند و در كنار احترام به احكام اسلامي آنها را اجرا كنند، بركت مي‌دهد.

يكي از اوصاف شيعيان از منظر امام محمدباقر علیه السلام، پرهيز از عجب، خودبزرگ‌بيني، تكبر و خودپسندي است كه انسان را از درگاه ربوبي دور مي‌كند. در مباحث گذشته به مسائلی مانند حرص ‌و ‌طمع اشاره کرديم. این گفتار، مسئلة عجب و رابطة آن با خودشناسی را بررسی مي‌كند. امام محمدباقر علیه السلام مي‌فرمايند: «وَسُدَّ سَبِيلَ الْعُجْبِ بِمَعْرِفَةِ النَّفْسِ»؛ و راه خودبيني و خودپسندی را با خودشناسي ببند. آن حضرت، پس از تشبيه زندگي انسان به ميدان كُشتي با نفس‌، به بیان مهم‌ترین حيله‌ها و فنون نفس پرداخته‌اند و راه پیشگیری یا معالجة آنها را بیان کرده‌اند. ازاين‌رو، براي اجتناب از عجب و تكبر، و پيروي نكردن از وساوس شيطان، بايد به خودشناسي پرداخت و به نعمت‌هاي بي‌كران الهي توجه نمود و اينكه همة اينها از اوست و بايد قدردان آن بود؛ نبايد از آنها بر ديگران فخرفروشي كرد. راه درمان عجب، انديشه در آغاز و فرجام زندگي انسان است: اينكه از كجا آمده‌ام و به كجا مي‌روم.