جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پژوهش، روایاتی از امام باقر علیه السلام جمع آوری شده که آیه یا آیاتی از قرآن در آنها به نوعی تجلی کرده است. سپس این روایات مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. تجلی قرآن در کلام امام باقر علیه السلام به صورت استشهاد، استناد، تلمیح، اقتباس و بیان مصداق است. هدف از این پژوهش آشنایی با شیو? استفاد? امام باقر علیه السلام از قرآن، در گفتار است. و نیز شناخت دقیق موضوع این روایات و تفسیر آیاتی که در آن هایذکر شده و رابط? میان آیات مذکور با متن روایت است. فصل اول این پژوهش، کلیاتی است پیرامون موضوع تحقیق و اهمیت آن. در این تحقیق ‎91 حدیث بررس شده که در سه فصل، موضوع بندی شده است. فصل دوم: ‎41 حدیث با موضوع عقاید، شامل بخش های مختلف:(خداشناسی، پیامبر شناسی، امام شناسی و معاد) است. فصل سوم: ‎22 حدیث با موضوع های فقهی شامل احکام عبادات، معاملات، ارث، ازدواج و طلاق است. فصل چهارم: ‎28 حدیث با موضوع های اخلاقی شامل توبه، صبر، روابط اجتماعی، مهربانی، نیکی به خویشان، توکل، یاد خدا، عدالت و ... است. در پایان به نتایج به دست آمده از تحقیق، پرداخته شده است. منبع جمع آوری روایات، تفسیر نور الثقلین است. و منابع تحلیل متن روایات، تفسیر المیزان، التبیان، مجمع البیان، تفاسیر فقهی، تفاسیر و شروح کافی و کتب اصیل لغت و کتب اعتقادی و اخلاقی است./

یکی از عوامل مهم و تأثیرگذار بر تصمیمها، عملکردها و روش زندگی هر انسانی، مطلع بودن وتوجه او به هشدارهایی است که از طرف افراد آگاه در هر زمینه ای به او داده می شود. به همین دلیل هر آن کسی که خواهان زندگی سعادتمند است ناگزیر به دنبال آن است که، از کسی که از تمام ارتباطات و قوانین نظام عالم هستی و از پیچیدگی های انسان از خود او به او آگاه تر است، کسب تکلیف کند و نسبت به آن اموری که او هشدار داده واز آن نهی کرده، با خبر شود تا از آنها پرهیز وحذر کند و مقدمات خوشبختی خویش را فراهم آورد و خداوند حکیم نیز این نیاز بشر را به بهترین وجه پاسخ داده واز تمام مهلکات او را با خبر کرده و به او هشدارهای لازم را داده است. تحقیق وپژوهش حاضر نیز با این پیش فرض که قرآن مجید کلام خداست و خداوند به وسیله آن تمام هشدارهایی که آگاه کننده بشر نسبت به خطرات و مهلکات است را گوشزد کرده به سراغ این منبع وحی رفته تا هشدارهای خداوند به بشر را احصاء و استخراج کند. بر همین اساس در این پژوهش با نظر به تمام آیات قرآن، آیات هشدار دهنده انتخاب شده و از آنها هشدارها، تحذیرها ومنهیات الهی استنباط گردیده و در قالب یک تقسیم بندی و چینش جدید به نگارش در آمده است. نتیجه و ثمره ای که این پژوهش به آن دست یافته، آن است که، هشدارها، تحذیرها و منهیات قرآنی به صورت منظم و دسته بندی شده در زمینه های مختلف فردی و اجتماعی، مدون شده و خواننده می تواند با مطالعه این پژوهش فهرست هشدارهای الهی را همراه با آیات قرآنی مربوط به آن هشدارها را با توضیح و تبیین مجمل و مختصر ملاحظه فرماید. روش تحقیق در این پژوهش، روش تحقیق کتابخانه ای بوده است./

در این پایان نامه به مهمترین شبهه های خاورشناسان در خصوص وحی پرداخته شده و آنهایی را که در قالبهای مختلفی از قبیل: وحی نفسی، تجربة نبوی، شبهة نبوغ و اصلاح طلبی، تأثیر پذیری از کتب مقدس و سایر موارد است در بوتة نقد و بررسی قرار گرفته است. تا توجه به اختلاف نظرهای خاورشناسان در ارائة دیدگاهها، همگی آنها بر یک موضوع اتفاق نظر دارند و آن هم بشری فرض کردن این پدیدة آسمانی می باشد. در موارد زیادی هر کدام از خاورشناسان اقدام به رد نظرات دیگری می نمایند و البته در طول تاریخ و نسل به نسل دیدگاهها از حالت خصومت و غرض ورزی فاصله گرفته ولی در نهایت پذیرفتن حقیقت وحی محمدی برای کسانی که در قدم اول با این فرض که دین آن حضرت، دینی واقعی و الهی نیست پا به میدان نظریه پردازی می گذارند امریست قریب به محال. مگر اینکه نور هدایت خداوند بر آنها بنابد./

قرآن، مهم ترین و اصلی ترین کتاب هدایت بشر است و لازمه بهره مندی از این کتاب آسمانی، فهم و شناخت آن است. در این میان ائمه(ع) که بالاترین و بهترین فهم قرآن نزد آنان است و مفسر واقعی قرآن هستند در باب فهم قرآن سخنانی بیان نموده اند که قابل تأمل و بررسی است. ایشان در سخنان خود از سویی به برخی ویژگی ها و فضایل منحصر به فرد قرآن از جمله جامعیت، هدایتگری، شفا بودن قرآن اشاره کرده اند و از سویی دیگر به صراحت بر تدبر و فهم قرآن تأکید نموده اند. که اینها حاکی از اهمیت ویژه فهم قرآن است. در این میان عده ای با تمسک به برخی روایات قائل به عدم امکان فهم قرآن و عدم جواز تفسیر شده اند که با رد مدعای آنان، دلایلی از خود روایات مانند روایات بیانگر ضرورت تدبر در قرآن، معیار بودن قرآن در سنجش روایات، لزوم تمسک به قرآن، استدلال ائمه به ایات قرآن و روایات بیانگر انواع آیات قرآن، بر امکان فهم و جواز تفسیر و فهم قرآن وجود دارد. براساس سخنان ائمه(ع) منابعی برای فهم قرآن وجود دارد که از جمله آنها خود قرآن، روایات و عقل انسان می باشد. از نظر ایشان هر کس بنابر ظرفیت وجودی خود از قرآن بهره می برد زیرا فهم قرآن مراتبی دارد و علم کامل و جامع قرآن نزد آنان است. البته به شرط اینکه موانعی از جمله: اکتفا به معنای ظاهری قرآن، تعصب و استبداد، توقف در مقدمات فهم و ابتلا به صفات و اخلاق ناپسند و مذموم بر سر راه فهم قرآن نباشد و شرایط فهم مهیا باشد./

این رساله با عنوان بررسی روایات تفسیری امام صادق(ع) که شامل ترجمه، بررسی سندی و دلالی است جمع آوری شده و در دو فصل به شرح زیر تنظیم گردیده است: در فصل اول طرح تحقیق به همراه کلیات مفاهیم اصلاحات دلالی و حدیثی، میزان حجیت روایات تفسیری و روش تفسیری امام صادق(ع) تعریف شده اند. در فصل دوم روایات تفسیری که امام صادق(ع) ذیل آیات جزء سیزده قرآن کریم بیان فرموده اند، از تفاسیر روایی جمع آوری شده و پس از آن کلیه روایات از منابع اصلی استخراج گردیده و ترجمه شده اند و سپس همة احادیث به صورت جداگانه مورد بررسی سندی و دلالی قرار گرفته اند. احادیث جمع آوری شده در این تحقیق ‎139 حدیث ذیل ‎52 آیه می باشند، که از میان آنها ‎25 حدیث از نظر سندی معتبر و بقیه مرل و مهمل و یا مجهول می باشند و یا راویان آنها مورد جرح واقع شده اند ولی از نظر دلالت قریب به اتفاق احادیث معتبرند./

این پایان نامه در پنج فصل تنظیم و تدوین گردیده است: فصل اول، شرح صدر: معنا و مفهوم صدر، انواع شرح صدر، ضیق صدر؛ فصل دوّم، عوامل شرح صدر؛ فصل سوم، نشانه های شرح صدر؛ فصل چهارم، ثمرات شرح صدر؛ فصل پنجم، بررسی نقش و جایگاه شرح صدر در دعوت انبیا.

در این رساله، روش تفسیری تفسیر من هدی القرآن مورد بررسی قرار گرفته است و شامل سه فصل می باشد. فصل اول: کلیات شامل دو بخش است. نخست، زندگی نامه،شایستگی ها و ویژگی های علمی، سفرها و هجرتهای مؤلف، افکار، طرحها و آثار و تألیفات وی به اختصار گزارش شده است. در بخش دوم منابع مورد استناد مدرسی در تفسیر من هدی القرآن و نیز توصیف مختصری از این تفسیر آمده است. فصل دوم: که موضوع اصلی این تحقیق است شامل مبانی، روش و گرایش تفسیری، این تفسیر می باشد و شامل سه بخش است. در بخش اول، ابتدا دو واژة تفسیر و تأویل و مباحثی در ارتباط با آن دو همراه با دیدگاه مؤل ف دربارة آنها بیان شده است. سپس مبانی وی در تفسیر مانند حجیت ظواهر قرآن، بواطن قرآن، حجیت اخبار آحاد و وحیانی بودن الفاظ قرآن به بحث نهاده شده است. در بخش دوم به بررسی روش تفسیری این تفسیر پرداخته شده است. در این بخش مستندات مدرسی که شامل قرآن، روایات، عقل، لغت و قواحد ادبی- زبانی است مورد بررسی قرار گرفته است و این نتیجه به دست آمده که مستند اصلی وی عقل می باشد که در کنار قرآن از آن بهره فراوان برده است. بخش سوم گرایش تفسیری این تفسیر است که در آن گرایش اجتماعی و همچنین جنبة هدایتی- تربیتی این تفسیر آمده است. فصل سوم: مربوط به دیدگاههای مدرسی در مورد برخی از مباحث علوم قرآنی است. این مباحث عبارتند از: اعجاز قرآن، تحریف ناپذیری قرآن، محکم و متشابه و نسخ در قرآن./

پایان نامه حاضر تحت عنوان" تحلیل قرائات تابعین" در مجموع از چهار فصل تشکیل شده است که اجمالا به موضوعات این فصول اشاره می شود. در فصل او ل از موضوعات کلی چون تعرف قرائت و تابعین بحث می شود. همچنین در این فصل به انواع قرائت و ضابطه قرائت صحیح از نظرگاه اهل سنت و اهل بیت(ع) پرداخته شده است و سپس از مراحل پیدایش قرائات سخن خواهیم گفت. در فصل دو م، وجوه اختلاف قرائت احصاء و به زندگانی ده تن از تابعین و قرائت آنها پرداخته شده است. در این فصل سعی شده است که تمامی اختلاف منسوب به تابعین مورد نظر را از کتب متعدد و مختلف استخراج نموده و به ذکر نمونه هایی از قرائت آنها اکتفا شده است. در فصل سو م به عوامل اختلاف قرائات اشاره و سپس به عوامل اختلاف قرائت در قرائات تابعین پرداخته شده است. در فصل چهارم جهت اثبات قرائت واحد، به موضوعاتی چون تواتر قراءات و دلایل معتقدین به آن و عدم تواتر قرائات و ادله موأفقان با عدم تواتر، بررسی روایات "حروف سبعه" و قرائت عاصم و نیز و نیز روایاتی کنه مبین قرائت واحد است، اشاره شده است./

این رساله به بررسی قصه حضرت یوسف از دیدگاه قرآن و عهدین پرداخته و این باور را که قصه های قرآن از عهدین تاثیر پذیرفته را رد کرده و تفاوت این دو را از نظر محتوی و شکل به این صورت بیان کرده است: ‎۱-محتوای داستان: در بسیاری از موارد مطالبی که در قرآن ذکر شده در عهدین اشاره ای به آنها نشده است از جمله اشخاص و ... .‎۲-نحوه پرداختن عهدین و قرآن به داستان از نظر ماهوی نیز فرق دارد از جمله حمایت های معنوی خدا از یوسف(ع). با توجه به موارد ذکر شده به این نتیجه رسیده شده که نظریه انعکاس کامل قصص عهدین با همان شکل و محتوی در قرآن نظریه قابل قبولی نبوده و قصص قرآنی از نظر محتوی و شکل، متفاوت از قصص عهدین است. همچنین در این رساله مساله نفوذ احادیث موضوع و مجعول و اسرائیلیات در متون اسلامی بخصوص در تفسیر سوره یوسف مورد بررسی قرار گرفته است./

این رساله، مبانی و شیوه های تفسیری ما تریدی را مورد بررسی قرار داده است. تفسیر، عبارت است از تبیین مراد استعمالی آیات قرآن و آشکار کردن مراد جدی خداوند بر اساس قواعد ادبیات عرب و اصول عقلایی محاوره. علم تفسیر تاکنون فراز و نشیب های فراوانی را طی کرده است. دانشمندان در طول تاریخ با روش ها و گرایش های گوناگونی به تبیین و تفسیر قرآن پرداخته اند؛ از جمله: روش نقلی و عقلی و گرایش کلامی، فقهی و فلسفی. در قرن چهارم هجری دو دانشمند با انگیزة اصلاح و میانه روی در دو نقطة جهان اسلام ظهور کردند که بعدها دو مکتب کلامی به آن ها منتسب گردید: یکی ابوالحسن اشعری و دیگری ابو منصور ماتریدی. ماتریدی در زمینه های تفسیر، فقه و به خصوص کلام از صاحب نظران محسوب می شود. تأسیس فرقه کلامی ماتریدیه، پرورش شاگردان صاحب نظر و به جای گذاشتن آثار فراوان، از نکات قابل ذکر درباره ماتریدی است. با مقایسه اجمالی میان ماتریدیه و امامیه می توان نقاط مشترک فراوانی در مبانی و اصول این دو مذهب به دست آورد؛ از جمله: حسن و قبح عقلی، لزوم معرفت عقلی خداوند، مختار بودن انسان و تفسیر صفات خبری در علم کلام، استفاده از روش تفسیر عقلی در کنار روش های نقلی و.... در بخش دیگری از این رساله به مبانی تفسیری ماتریدی و منابع تفسیری او پرداخته شده است. مهم ترین مبانی تفسیری ماتریدی عبارت اند از: حجیت ظواهر قرآن، عدم تحریف قرآن، حجیت خبر واحد در آیات احکام و عدم حجیت آن در آیات اعتقادی، جواز تفسیر و تأویل، قائل شدن به تفویض برخی آیات و وجود مجاز، کنایه و استعاره در قرآن کریم. مهم ترین منابع تفسیری او عبارت اند از: قرآن کریم، عقل سلیم، احادیث پیامبر اکرم|، روایات محدودی از اهل بیت^، اقوال صحابه و تابعین و اقوال دانشمندان و مفسران پیش از خود. با توجه به منابع مورد استفاده ماتریدی، روش های تفسیری او نیز عبارت اند از: روش تفسیر قرآن با قرآن، روش تفسیر روایی که شامل احادیث پیامبر اکرم|، اهل بیت^ و اقوال صحابه و تابعین می شود و روش تفسیر عقلی و اجتهادی.