جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

استقراء و تجربه از مسائل مهم فلسفه علم در جهان معاصر است که در فلسفه ابن­ سینا و پوپر همواره مورد توجه بوده است. ابن­ سینا با استناد به مواردی چون اخذ ذاتی، قاعده اتفاقی و قیاس خفی، تلاش نمود تا تجربه را از استقراء جدا کند و برای آن یقین و کلیت مشروط خاصی را لحاظ کند؛ ضمن اینکه تقسیم او از استقراء به تام و ناقص نیز اهمیت خاص خود را دارد. پوپر با نظر به مشکل عدم­ امکان استنباطات کلی در استقراء، تلاش نمود با طرح اصل انتقال و نشان دادن همسانی نگرش منطقی و روانشناسی­ گری، مشکل استقراء را حل کند و سپس با معرفی معیار ابطال­ پذیری، معیاری کلی و تجربی برای تأیید نظریات علمی ارائه ­دهد. شباهت دیدگاه ابن­ سینا و پوپر، مواجهه نقادانه با مسئلۀ استقراء و تجربه و تلاش برای تبیین ابعاد معرفتی آنها در علم و زندگی عملی بشر است، اما در نهایت ضمن اینکه هر دو، روش علمی را در تجربه و استقراء محدود نمی­ کنند، پوپر درحالی تجربه را بعنوان یکی از معیارهای تفکیک علم از غیر علم می­ داند که برای تجربه هیچ مبنای محکمی درنظر نمی­ گیرد، ولی ابن ­سینا تأکید دارد که تجربه از بدیهیات اولیه است و بنابراین در شکل ­گیری مجموعه معرفت بشری نقش مهمی دارد. در نوشتار حاضر، با تبیین و تحلیل تطبیقی دیدگاه­های ابن­ سینا و پوپر در باب تجربه و استقراء، تلاش می­ شود توانمندهای رویکرد ابن­ سینا نشان داده شود.

در کتاب حاضر، مؤلف سعی کرده است دموکراسی موردنظر «کارل پوپر» را در پرتوی دو چارچوب کلی یعنی اندیشه دموکراسی و فلسفه «کارل پوپر»، تبیین و روشن سازد. مؤلف بخش اول و دوم را به معرفی این دو چارچوب و بخش سوم را به تبیین دموکراسی در اندیشه سیاسی و اجتماعی «کارل پوپر» اختصاص داده است. وی همچنین بیان می‌دارد که دموکراسی ازجمله موضوعاتی است که امروزه چه در حوزه‌های فکری و نظری و چه در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی، بسیار مورد بحث و مناقشه است.

در این مقاله به آرای دو فیلسوف معاصر پرداخته شده که در جبهه ای مخالف هم قرار دارند. پوپر لیبرالیست و هابرماس سوسیالیست. نویسنده لیبرالیسم جدید را قائم به فردگرایی اجتماعی دانسته و پس از بحث از مفاهیم کلیدی لیبرالیسم جدید؛ یعنی فردگرایی و ازادی و محدودیت قدرت دولت وقول به این که ذات، لیبرالیسم همان دموکراسی است به عناصر اصلی فلسفه سیاسی پوپر، همچون جامعه باز، دموکراسی، آزادی، انتقادپذیری قبول سنت نقد، قبول دولت کوچک با ویژگی های مردمی، عدم تساهل در مقابل دشمنان دموکراسی و تساهل و اصلاح به جای انقلاب اشاره دارد.

در قالب پی دی اف

این فراداده دربرگیرنده شماره 23 مجله تبیّن است و حاوی مقالاتی است درباره فکر و فرهنگ و فلسفه که گاه تلاش می کند برخی مشکلات جوامع عربی همچون مشکل هویت را در ظل تامل در فلسفه های جدید غرب حل کند. این شماره همچنین به شرح و بسط اندیشه های برخی فیلسوفان غربی همچون پوپر و هایدگر اختصاص دارد. برای اطلاع از محتویات این شماره می توانید به فایل ضمیمه دوم این فراداده با عنوان المحتویات رجوع کنید.