جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
4. اصطلاحنامه سایر موضوعات
>
اصطلاحنامه علوم قرآنی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 18143
حقیقة القلوب فی القرآن الكریم
نویسنده:
السید عادل العلوی
نوع منبع :
کتاب , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بیروت: موسسه ام القری للتحقیق والنشرـ الموسسه الاسلامیه للتبلیغ والارشاد,
چکیده :
کتاب حاضر به بررسی قلب و انواع آن در قرآن می پردازد. قلوب ممدوحه یعنی قلوبی که در قرآن تعریف شده اند و قلوب مذمومه یعنی قلوبی که مورد مذمت الهی قرار گرفته اند در این کتاب جمع آوری شده است.
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی الگوی تاریخ نگاری قرآن کریم و منابع تاریخی منتخب (مغازی واقدی، طبقات ابن سعد، سیره ابن هشام و تاریخ طبری) در نحوه انعکاس آگاهی پیشین یهود از صفات پیامبر(ص)
نویسنده:
محمد صادق حسینی کجانی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده مراجع
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
قرآن کریم به آگاهی پیشین یهود از ویژگی­های پیامبر(ص) اشاره می‌کند و اقدامات یهود را ناشی از جهالت آنها نسبت به رسالت پیامبر(ص)نمی داند، بلکه به سبب کفر و نفاق آنها می‌داند. پس از قرآن، منابع تاریخی مانند المغازی محمد بن عمر واقدی (د. 207ه.ق)، السیرة النبویة عبدالملک بن هشام الحمیرى (د. 218ه.ق)، الطبقات الکبرى محمد بن سعد بن منیع الهاشمی البصری (د.230ه.ق) و تاریخ الأمم و الملوک أبو جعفر محمد بن جریر الطبری (د. 310ه.ق) به این موضوع اشاره می‌کنند. بررسی چگونگی بازتاب گزارش­های مربوط به آگاهی پیشین یهود از صفات و ویژگی­های پیامبر(ص)در قرآن کریم و منابع منتخب، مهم‌ترین هدف مقاله حاضر است که به شیوه­ مقایسه‌ای - تحلیلی درصدد پاسخ به این پرسش است که وجوه تشابه و تفاوت گزارش‌های قرآن و منابع منتخب تاریخی از جهت نگرشی، پردازشی و نگارشی در رابطه با آگاهی پیشین یهود از صفات و ویژگی­های پیامبر(ص)چیست؟ مقاله حاضر به این نتیجه رسیده است که در آیات مکی به‌صورت کلی به شناخت یهود از پیامبر(ص)اشاره می‌شود، اما در آیات مدنی شناخت یهود نسبت به پیامبر(ص) از طریق بیان صفات آن حضرت در تورات بیان می‌گردد. این درحالی است که منابع منتخب تاریخی ضمن پرداختن به حوادث و اتفاقات از تبیین و تحلیل علل و عوامل اصلی موضع گیری یهود غفلت می‌نمایند و این تفاوت در نگرش و در شیوه پردازش قابل ملاحظه است.
صفحات :
از صفحه 7 تا 36
مشخصات اثر
واكاوي معناي ظن در قرآن كريم بر پايه تحليل روابط معنايي با واژگان همنشين
نویسنده:
زهرا صرفي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
واژه «ظن» از واژگان پرکاربرد قرآن کريم است و با توجه به جايگاه مهم آن در آيات فقهي، اعتقادي و اخلاقي، پژوهش براي کشف معناي دقيق آن ضرورت دارد. اين پژوهش تلاش دارد تا مفهوم اين واژه قرآني را بر پايه تحليل روابط معنايي آن با واژگاني که در آيات مختلف قرآن کريم با اين واژه همنشين شده‌اند، تبيين نمايد. بر اين اساس، رابطه معنايي ظن با واژه‌هاي «يتبعون»، «کاذبين»، «يخرصون»، «شک»، «علم»، «حق»، «يقين»، «سلطان» و «نري» تحليل و بررسي گرديد. مفهوم واژه ظن با توجه به روابط معنايي آن با واژگان همنشين عبارت است از «انديشه‌اي غالب بر نفس انسان، که هنوز به مرتبه علم نرسيده است؛ اما نفس را به خود مشغول ساخته است. لازم به ذکر است غلبه اين انديشه بر نفس به معناي قوت شواهد و دلايل آن نيست؛ بلکه در بسياري اوقات مبتني بر شواهد و قرائن ضعيف و نامعتبر است».
صفحات :
از صفحه 6 تا 17
مشخصات اثر
كرامت ذاتي انسان در قرآن؛ مؤلفه‌ها و لوازم وجودي
نویسنده:
حميد آريان، محمدمهدي مشايخي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
اين مقاله با روش توصيفي ‌ـ تحليلي مبتني بر تفسير موضوعي، ضمن اشاره به معنا و انواع کرامت در قرآن، درصدد بيان ديدگاه قرآن درباره کرامت ذاتي انسان، مؤلفه‌ها و لوازم وجودي آن است. يافته‌هاي پژوهش نشان مي‌دهد که قرآن براي انسان نوعي شرافت ذاتي در ميان مخلوقات قائل است که ناظر به قابليت‌ها و فعليت‌هاي تکويني اوست. مؤلفه‌هاي کرامت ذاتي انسان در ساحت جسماني، از نظر قرآن عبارت‌اند از: حسن صورتگري، تسويه، تعديل و ترکيب جسم انسان و برخي قابليت‌هاي ويژه جسماني، از جمله حواس ظاهري؛ و در ساحت روحاني عبارت‌اند از: برخورداري آدمي از قوه تفکر و تعقل، فطرت و اختيار. از آثار و لوازم وجودي کرامت ذاتي انسان در قرآن مي‌توان به شايستگي حمل امانت الهي، شايستگي مقام خليفة‌اللهي، قابليت انتخاب و تغيير سرنوشت خود، و استخدام امکانات و موجودات عالم در راستاي مقاصد خود اشاره کرد.
صفحات :
از صفحه 3 تا 19
مشخصات اثر
اعتدال و معيار آن از منظر قرآن با تأكيد بر الميزان
نویسنده:
اميررضا اشرفي ، سيف‌الله محمدي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
اعتدال در اسلام مفهومي ارزشي تلقي شده است. چنين مفهومي بدون تعريف و شناخت معيار و حد و مرز آن، مي‌تواند دچار کج‌فهمي يا سوء‌استفاده واقع شود. پژوهش حاضر مي‌کوشد با رويکردي معناشناسانه، به بررسي نگرش قرآن دربارة پديده اعتدال و معيار آن بپردازد. بررسي آيات قرآن نشان مي‌دهد که هرچند واژة اعتدال در قرآن نيامده است، اما واژه‌هايي مانند عدل، حنف، قصد، اقتصاد و استقامت در برخي کاربردهاي قرآني، تداعي‌گر‌ مفهوم اعتدال‌اند؛ به‌عکس، واژه‌هايي مانند غلو، ظلم، جور و اسراف، با آن تقابل معنايي دارند. با بررسي معناشناسانة اين واژه‌ها به دست مي‌آيد که در قرآن واژه‌هاي معادل اعتدال، با مفاهيم پايه‌اي‌تري مانند توحيد، حق و عدل پيوندي عميق دارد. معيار و مرز اعتدال از منظر قرآن، التزام به توحيد، رعايت حق و عدل، و خارج نشدن از صراط مستقيم بندگي خداست.
صفحات :
از صفحه 1 تا 15
مشخصات اثر
تحليل انتقادي اصلاح واژۀ «أب» در قرآن توسط جيمز بلمي
نویسنده:
نفيسه اميري دوماري ، جعفر نكونام
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
عدادي از مستشرقان، چندي است با پيش‌فرض وقوع خطا در مصحف عثماني، به دنبال اصلاحات و تغييراتي در متن قرآن کريم برآمده‌اند. از جمله اين افراد، جيمز بلمي است که با همين پيش‌فرض سعي در بازخواني فقراتي از قرآن داشته است. تعدد تحقيقات جيمز بلمي در مورد اصلاح واژگان قرآن، وي را به عنوان يکي از مستشرقان صاحب‌نظر در اين حوزه مطرح کرده است. واژۀ «أبّا» در آيۀ «وَفَاکهَةً و أبّاً» (عبس:31)، از جمله واژگاني است که جيمز بلمي آن ‌را نامفهوم و تصحيفي از واژۀ «لبّا» دانسته که خطاي دست کاتب آن ‌را اشتباه ثبت کرده است. دلايل مورد استناد وي در اثبات اين مدّعا، تکامد بودن «أبّا»، اختلاف نظر مفسران در مورد معناي آن، عدم تناسب «أبّا» با سياق آيات و تناسب بيشتر واژۀ «لبّا» با سبک و سياق آيۀ مورد نظر است که در مقالۀ پيش رو اين دلايل نقد و بررسي شده‌اند.
صفحات :
از صفحه 3 تا 17
مشخصات اثر
«گفتاری بودن» زبان قرآن از ديدگاه ويليام گراهام
نویسنده:
مينا يعقوبي، مهدي اكبرنژاد، سيدمحمدرضا حسيني‌نيا
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
گفتاري بودن زبان قرآن، از جمله مباحث روزآمد در حوزه‌ زبان‌شناسي قرآن است که مجادلات و بحث‌هاي بسياري را در ميان صاحب‌نظران پديد آورده است. پژوهشگر غير مسلمان آمريکايي، دکتر ويليام آلبرت گراهام، در بخشي از کتاب خود با عنوان «فراسوي واژه‌ مکتوب، جنبه‌هاي شفاهي متن مقدس در تاريخ مذهب»، گفتاري بودن قرآن را بررسي كرده است. پژوهش حاضر که به شيوة توصيفي‌ـ تحليلي صورت پذيرفته و داده‌هاي آن نيز به روش کتابخانه‌اي گردآمده، به تبيين و تحليل برداشت گراهام از گفتاري بودن قرآن پرداخته است. نتيجة به دست آمده نشان مي‌دهد که محقق در چارچوب يک «طيف بيان»، قرآن را هم‌زمان، هم يک مجموعه‌ گفتاري و هم يک متن نوشتاري مي‌شناسد؛ اما با توجه به قرائني و به‌ويژه با در نظر گرفتن نحوة عملکرد شفاهي آن در جامعه‌ اسلامي، وجه اصلي و غالب آن را «گفتاري» مي‌داند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 16
مشخصات اثر
بررسي «انفاق در قرآن» بر اساس ترتيب نزول آيات
نویسنده:
رحمت‌الله عبدالله‌زاده آراني، مجتبي بيابان‌پور آراني، سميه خاری آراني
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
قرآن در يک دورۀ تاريخي و طي 23 سال، در پي مقتضيات مربوط به عصر رسالت پيامبر صلي الله عليها و آله نازل شده است. ازاين‌رو، يکي از شيوه‌هاي کارآمد در تفسير قرآن، مطالعۀ آن با رويکرد تاريخي است. در اين نوشتار که از شيوۀ تفسير موضوعي و رويکرد تاريخي بهره برده، موضوع انفاق بررسي گرديده است. ابتدا با بررسي کتب تاريخي و اشعار جاهلي، وضعيت معيشتي و اقتصادي مردم عصر نزول و فرهنگ حاکم بر آن جامعه در زمينۀ انفاق شناسايي شده؛ سپس با دقت در آيات مربوط به انفاق، بر اساس ترتيب نزول و زمان نزول، و سير تدريجي و گام‌به‌گام قرآن براي فرهنگ‌سازي و قانون‌‌‌گذاري در اين زمينه بررسي گرديده است. قرآن در طي23 سال نزول تدريجي، توانست ضمن بهره‌گيري از خصلت سخاوت و کرم اعراب، به‌تدريج رذايلي همچون فخرفروشي، تعصب، اسراف و... را از آن جامعه بزدايد و به آن رنگ توحيدي و دگردوستي ببخشد.
صفحات :
از صفحه 5 تا 18
مشخصات اثر
پژوهشي در معناي «كلّا» در قرآن مجيد
نویسنده:
سيدمحمود طيب‌حسيني ، مدينه اماني ، سيدعبدالرسول حسيني‌زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
يکي از واژه‌هاي نسبتاً پرکاربرد در قرآن مجيد، واژه «كلّا» است که 33 بار و در 15 سوره آمده است. ديدگاه رايج و مشهور، اين واژه را به معناي ردع دانسته و در همه جاي قرآن آن را «نه چنين است»، «هرگز» و نظير اينها معنا مي‌کند؛ در حالي که نحويان و مفسران درباره معناي اين واژه اختلاف زيادي دارند. اين پژوهش با روش تحليلي‌ـ توصيفي و با استفاده از منابع کتابخانه‌‌‌اي، نُه ديدگاه در معناي «كلّا» شناسايي و آنها را بررسي کرده است. معاني شناسايي شده براي «كلّا» عبارت‌اند از: «ردع و زجر»، «حقاً»، «ألا»، «لا»ي نافيه، «ردّ»، «إي»، «نعم»، «قسم» و «سوف». نتيجه به دست آمده در مقاله اين است که اولاً اصلي‌ترين معناي كلّا که در بيشتر 33 آيه قابل تطبيق است، معناي هشدار به مخاطب درباره جمله بعد از كلّاست؛ ثانياً با تأييد معناي ردع، اين واژه در قرآن ساختاري چندمعنايي دارد و در 11 آيه قابل حمل بر دو معناي ردع و زجر نسبت به جمله قبل و هشدار درباره جمله بعد است
صفحات :
از صفحه 2 تا 17
مشخصات اثر
قرآن و زوجيت فراگير مخلوقات
نویسنده:
حامد ساجدي ، ابوالفضل ساجدي
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
اصطلاحنامه علوم قرآنی
چکیده :
در پاره‌اي از آيات و روايات، از زوج بودن آفريده‌ها سخن به ميان آمده است. آيا اين گزاره با يافته‌هاي علم بشري سازگار است؟ اين دو سؤالي است که در اين نوشتار پي گرفته مي‌شود. گرچه انديشمندان و مفسرين جسته و گريخته به اين مقوله پرداخته‌اند، بررسي جامعي در اين زمينه صورت نيافته است. دربارۀ معنا و مقصود از زوجيت، دست‌کم مي‌توان چهار احتمال را مطرح کرد: جفت مکمل، مثل يا ضد داشتن يا مرکب بودن. مقالۀ پيش‌ رو با رويکردي تحليلي‌ـ توصيفي، نشان مي‌دهد هر يک از اين معاني، علاوه بر اينکه با لغت سازگارند، با ادلۀ نقلي تطابق نسبي دارند و مي‌توانند مقصود ادله باشند. همچنين اين معاني با دستاوردهاي علم و عقل بشر نيز همسويند. علاوه بر چهار احتمال يادشده، احتمال اراده جميع اين معاني به نحو استعمال لفظ در بيش از يک معنا و همچنين احتمال ارادۀ معناي جامع بين چهار معناي يادشده نيز وجود دارد و قابل پذيرش است.
صفحات :
از صفحه 4 تا 19
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 18143