جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫قرآن و احاديث اسلامي، به‌عنوان دو منبع مهم و اصلي انديشه و تمدن اسلامي، همواره در اولويت مطالعات و اتهامات مستشرقان بوده است. در اين زمينه، دايرة‌المعارف قرآن لايدن يکي از جديدترين و مهم‌ترين آثار قرآني مستشرقان است که از سال 1993 تا سال 2006 ميلادي در قالب 6 مجلد تدوين گرديده است. پژوهش حاضر مقاله "حديث و قرآن" را از اين مجموعه برگزيده و مورد ترجمه و نقد و بررسي قرار داده است. اين مقاله در حوزه علوم قرآني تدوين گرديده و مسائل مختلفي در آن مطرح شده است. مؤلف مقاله با طرح مسايلي مانند نسيان پيامبر اسلام(، بيماري ايشان، افسانه غرانيق، عدم تدوين قرآن در زمان حيات پيامبر، و مسأله تحريف قرآن، تلاش کرده تا اصالت وحي و قرآن را مورد تشکيک قرار دهد. او همچنين با مطرح کردن وقوع جعل گسترده در سند و متن روايات اسلامي، و نيز عدم اهتمام مسلمين به حديث و سنت پيامبر اسلام(، و در نتيجه پيدايش احاديث در زماني متأخر از دوران پيامبر و صحابه ايشان، قصد ايجاد تشکيک در اصالت تاريخي روايات اسلامي را دارد. البته کذب بودن اتهامات وارد شده بر شخصيت پيامبر اسلام(، و نيز غرض‌ورزي مستشرقان در اين زمينه، کاملاً آشکار است. همچنين حفظ کامل قرآن و مصونيت آن از تحريف، از ابتداي نزول تا امروز، همواره مورد اهتمام مسلمانان بوده و اين مسأله به صورت مستدل نيز مطرح شده است. در بحث احاديث اسلامي نيز، با تأکيد بر سيره و مکتب اهل بيت‌( مبني بر تداوم نقل و کتابت حديث از زمان پيامبر تا تشکيل جوامع روايي، شبهات مطرح شده مردود خواهد بود. در مجموع، اين پژوهش روشن مي‌سازد که يک پيش‌فرض نهفته در تحقيقات اکثر مستشرقان وجود دارد، که آن غيرالهي بودن دين اسلام، و معرفي پيامبر گرامي اسلام( به‌عنوان پديدآورنده قرآن، و نه به‌عنوان پيامبر خدا است.

‫پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در مسير انسان سازي، عدالت ، اخلاق و ... ، به خاطر رضاي خدا، مصائب و مشکلات فراواني را تحمل نمود و خداوند به پاس اين خدمات، در قرآن حقوقي را نسبت به آن حضرت بر امت فرض کرد. اين پژوهش درصدد بيان و تحليل و توصيف اين حقوق است. نويسنده پس از مفاهيم و کليات، اين حقوق را در سه دسته کلي بررسي نموده است. دسته نخست از حقوقي که پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بر امت دارد، حقوق سياسي و اجتماعي است که قرآن، آنها را براي مردم بيان کرده است. يکي از آنها، حق ولايت است که خود سه گونه است: ولايت محبت و مودّت، ولايت زعامت و پيشوايي ديني و سياسي که پس از آن حضرت، به اهل بيت? رسيده است، و ولايت تصرف يا ولاي معنوي که بالاترين مراحل ولايت است. حق ديگر، حق اطاعت است. قلمروهاي سه گانه اطاعت عبارتاند از: اطاعت در مسائل سياسي، قضايي و نظامي. حق مرجعيت علمي، حق تبري از دشمنان پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، حق صلوات و سلام بر آن حضرت، حق ترفيع بيوت، حق الگو پذيري از آن حضرت و حق حرمت ازدواج با همسران پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، از ديگر حقوق سياسي و اجتماعي است. دسته دوم، حقوق اقتصادي است. حقوق اقتصادي آن حضرت بر امت عبارتاند از: حق انفال، حق فيء، حق خمس، حق زکات و حق حرمت صدقه. دسته سوم، حقوق اخلاقي است. حقوق اخلاقي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بر امت عبارتند از: حق تقدم پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بر امت و اينکه امت در قول و فعل بر آن حضرت پيشي نگيرند، حق اذيت نکردن پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم با سخن و رفتار، حق پايين بودن صداي امت از صداي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، حق صدا نکردن حضرت از پشت حجرهها، و حق رعايت وقت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم . نتيجه اينکه خداوند در قرآن کريم، حقوقي را براي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بيان کرده است که امت نخست بايد آن حقوق را بشناسد و آنگاه آنها را رعايت کند.

‫تفسير غريب القرآن در شرح لغات مشكل قرآن و متعلق به ابومحمد عبدالله بن مسلم بن قتيبه دينورى (213 ـ 276 ق) است. در اين پايان نامه متن اين كتاب ترجمه و با دو تفسير معتبر شيعى مجمع البيان شيخ طبرسى و الميزان علامه طباطبائى تطبيق شده و در مواردى كه اين اثر با دو تفسير يادشده تفاوت داشته مطالب هر دو تفسير نقل شدهاست.