جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫چکيده : اين نوشتار به بررسي سنّت بلا و غضب خداوند در قرآن کريم مي پردازد و مراحل و شرايط اجراي سنن الهي در باره انسان ها و امت هاي گناهکار و فاسد را بيان مي کند. نويسنده اسباب و عللي را که موجب جريان اين سنت الهي براي امم مختلف مي گردد، از منظر قرآن کريم استخراج کرده و ويژگي هاي آن را شرح مي دهد. پژوهش حاضر در چهار فصل سامان يافته است. نويسنده در فصل اول کلياتي در زمينه معناي لغوي، قرآني و اصطلاحي بلا، غضب، فتنه(آزمايش)، سنّت و مِحَن ارائه کرده و با بيان نقش سنّت‌هاي الهيِ قرآني در نظام تکوين و تشريع، و ارتباط ميان نظام مذکور را بررسي مي کند. آن گاه اقسام سنن الهي مندرج در قرآن کريم، مانند سنن اجباري، اختياري، جاري، خارقه، تکويني و انساني را معرفي نموده و اَشکال منطقي مربوط به آن ها را شرح مي دهد. وي در فصل دوم به تحليل سنّت‌هاي قرآني و ضوابط استخراج شان از قرآن کريم پرداخته، ذکر دليل براي کارهاي خداوند (افعال الهي) را يکي از راه‌هاي استخراج سنت هاي مذبور بر مي شمارد. ذکر شدن افعال الهي در سياق جمله شرطيه، منوط کردن فعلي از افعال خداوند به انجام يا ترک يک فعل به وسيله انسان و وارد شدن لفظ "کذلک" درسياق قصّه هاي قرآني يا صدور حکمي از جانب خداي متعال در قرآن کريم، از ديگر روش هاي استخراج سنت الهي در کتاب خدا قلمداد مي شود. فصل سوم به تجزيه و تحليل قرآني سنّت بلا و مراحل تکامل و اجراي آن توسّط پروردگار اختصاص دارد، که صورت‌هاي مختلف جريان اين سنت براي مؤمنان و غير مؤمنان و نمونه هايي از اجراي آن درباره اقوام پيشين در قرآن توضيح مي دهد. در فصل چهارم به تحليل قرآني سنت غضب الهي مي پردازد و مراحل تکوين و اجراي آن در حقّ فرد يا افرادي را که مستحقّ اجراي چنين سنّتي هستند، بررسي مي کند. نويسنده چگونگي و علت اجراي اين سنت را در قرآن کريم نيز بيان کرده، آياتِ در برگيرنده اين سنت الهي را اجمالاً شرح مي دهد. راهکارهاي ايمن ماندن از سنت بلا و غضب الهي و بيان ويژگي‌هاي کلي سنت هاي قرآني، مانندِ اطراد، خدايي بودن، ارتباط با اختيار و اراده انسان داشتن، تعارض نداشتن با قانون علّيّت، تنافي نداشتن با اختيار افراد، شمول داشتن، ثابت و مستمر بودن، حتمي بودن و غيرقابل تغيير بودن آن ها از ديگر مطالب اين نوشتار محسوب مي شود.