جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

---

‫در قرن بيستم ميلادي در شبه قاره هند، يک مکتب جديد فکري با نام قرآنيون ظهور کرد که با تأثيرپذيري از پيشرفت دانش تجربي در غرب، قرآن را تنها منبع شريعت شمرد و آيات را در پرتو آيات ديگر و با بهرهگيري از عقل و دانش تجربي، قابل تفسير دانست و براي سنت اعتباري قائل نبود. اين پژوهش در پنج فصل، به نقد و بررسي اين مکتب با تأکيد بر آراي پرويز به عنوان شخص شاخص اين ديدگاه پرداخته است. در کليات، از جمله به تاريخچه قرآنيون و پيامدهاي آنان اشاره شده است. نتيجه اينکه آنها در برابر پيشرفت علوم تجربي و انساني خواستند از معارف قرآني دفاع کنند و مطابق با شرايط عصر کنوني قرآن را تفسير کنند. اما به علت نداشتن پايههاي محکم و استوار در علوم و معارف اسلامي، تحت تأثير افکار مخرب غرب واقع شدند. نتيجه بحث از مباني تفسيري قرآنيون با تأکيد بر آراي پرويز اين است که مباني تفسيري او ناتمام است. او به علوم مورد نياز مفسر و شرايط لازم براي تفسير توجه نکرده و معجزات را با استفاده از علوم تجربي، عادي جلوه داده است که انکار واقعنمايي زبان قرآن است. قواعد تفسيري قرآنيون، از آثار تفسيري پرويز استخراج شده است و با بررسي اين قواعد، به اين نتيجه ميرسيم که قواعد ادبي و تفسيري قابل توجهي، مورد اعتناي آنان واقع نشده است. مباحث قرائت، انواع دلالتهاي کلامي، ارجاع متشابهات به محکمات و غير آن، در حد لازم، مورد توجه قرار نگرفته است. در بحث از منابع تفسيري اين نتيجه به دست آمده است که پرويز در ميان مطالب تفسيري، به لغت، علم تجربي و تورات و انجيل، بيشتر تکيه کرده است و با استفاده از دادههاي علمي غير يقيني، آراي شخصي خود را بر قرآن تحميل نموده است. در بحث از روش تفسيري قرآنيون، اين نتيجه به دست آمده است که هرچند آنها مدعي تفسير قرآن با قرآن بودهاند، اما آيات را به صورتي نامناسب و مطابق با ذوق خود به يکديگر ارتباط دادهاند و با گرايش اجتماعي و مخالفت با ظواهر قرآن، راه عقلگرايي افراطي را پيش گرفتهاند. نتيجه نهايي اينکه قرآنيون، تحت تأثير افکار و ديدگاههاي حاکم در آن عصر قرار گرفتهاند.