جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم در مسير انسان سازي، عدالت ، اخلاق و ... ، به خاطر رضاي خدا، مصائب و مشکلات فراواني را تحمل نمود و خداوند به پاس اين خدمات، در قرآن حقوقي را نسبت به آن حضرت بر امت فرض کرد. اين پژوهش درصدد بيان و تحليل و توصيف اين حقوق است. نويسنده پس از مفاهيم و کليات، اين حقوق را در سه دسته کلي بررسي نموده است. دسته نخست از حقوقي که پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بر امت دارد، حقوق سياسي و اجتماعي است که قرآن، آنها را براي مردم بيان کرده است. يکي از آنها، حق ولايت است که خود سه گونه است: ولايت محبت و مودّت، ولايت زعامت و پيشوايي ديني و سياسي که پس از آن حضرت، به اهل بيت? رسيده است، و ولايت تصرف يا ولاي معنوي که بالاترين مراحل ولايت است. حق ديگر، حق اطاعت است. قلمروهاي سه گانه اطاعت عبارتاند از: اطاعت در مسائل سياسي، قضايي و نظامي. حق مرجعيت علمي، حق تبري از دشمنان پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، حق صلوات و سلام بر آن حضرت، حق ترفيع بيوت، حق الگو پذيري از آن حضرت و حق حرمت ازدواج با همسران پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، از ديگر حقوق سياسي و اجتماعي است. دسته دوم، حقوق اقتصادي است. حقوق اقتصادي آن حضرت بر امت عبارتاند از: حق انفال، حق فيء، حق خمس، حق زکات و حق حرمت صدقه. دسته سوم، حقوق اخلاقي است. حقوق اخلاقي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بر امت عبارتند از: حق تقدم پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بر امت و اينکه امت در قول و فعل بر آن حضرت پيشي نگيرند، حق اذيت نکردن پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم با سخن و رفتار، حق پايين بودن صداي امت از صداي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم ، حق صدا نکردن حضرت از پشت حجرهها، و حق رعايت وقت پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم . نتيجه اينکه خداوند در قرآن کريم، حقوقي را براي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم بيان کرده است که امت نخست بايد آن حقوق را بشناسد و آنگاه آنها را رعايت کند.

‫اهلبيت (ع) در حديث نبوى ثقلين، قرين و همراه قرآن معرفى شدهاند. به نظر مىرسد فلسفه اين همراهى صيانت قرآن از مهجوريت و تحريف لفظى و معنوى آن و ارائه تفسير و تأويل صحيح آيات و مبارزه با تفسير به رأى و تأويلات باطل قرآن بودهاست. در اين پاياننامه با عنايت به اين حقيقت، پاسدارى اهلبيت از قرآن براساس آيات، روايات و تاريخ بررسى شدهاست.

‫ابوحيان مقلد محض هيچ مكتبى نبود. او از مكتب بصره خصوصا از سيبويه بسيار تأثير پذيرفته بود. آراء نحوى ابوحيان به دو بخش تقسيم مى شود: آرائى كه براساس استقراء و تتبع شخصى خويش به آنها رسيده و آرائى كه علماى پيشين مطرح مرده و ابوحيان آنها را بر آراء ديگران ترجيح داده و برگزيده بود. ابوحيان بيشتر عمر خود را صرف شرح و تلخيص و تعليق بر كتابهاى ابن عصفور و ابن مالك نمود. سيوطى از مشهورترين كسانى است كه آراء نحوى وى را در كتابهاى خود به نام همع الهوامع و الاشباه و النظائر ثبت نموده است. شيوه ابوحيان در بحث و ارائه موضوعات سهل و روان و به دور از تعقيد و پيچيدگى است. ابوحيان در تعريف و توضيح و تعليل از ذكر اصطلاحات فلاسفه و متكلمين و اختلافات بى فايده اجتناب مى ورزيد. او براى آسان نمودن نحو به دو طريق عمل كرد: 1) سرودن ارجوزه ها و قصايدى در مسائل صرفى و نحوى، كه در اين زمينه موفقيت چندانى همچون ابن معطى و ابن مالك نداشت. 2) تأليف كتابهاى آسان در نحو كه نبوغ خويش را به شكل كامل در اين صحنه بروز داد. ابوحيان در تفسير معروف خود البحر المحيط فرهنگ لغوى و نحوى خويش را وارد نموده، عقيده داشت كه مفسر قبل از هر چيز نياز فراوان به شناخت لغت و نحو دارد. وى اين مطلب را در مقدمه البحر المحيط و مواضع ديگر اين كتاب بازگو مى نمايد.

‫چکيده : نويسنده در اين پژوهش، طي سه فصل از منظري قرآني، ضمن تجزيه و تحليل ماهيت دنيا، و نوع بر خورد انسان را با دنيا از ديدگاه قرآن و روايات تبيين کرده است. بررسي حقيقت دنيا و حقيقت انسان از نظر قرآن، نحوه زندگي مطلوب انسان از ديدگاه قرآن، پژوهش در خصوص هدف زندگي در دنيا و چگونگي استفاده از دنيا و سالم بيرون رفتن از آن، شاکله اين تحقيق مي‌باشد. فصل اول، پس از بيان ماهيت و حقيقت دنيا و نيز تعابير قرآن کريم در مورد ماهيت دنيا، به مفهوم لغوي و اصطلاحي اين واژه و همچنين به بررسي معناي خاص دنيا در قرآن کريم پرداخته که انسان بايد براساس آن معنا و مبنا مسير خود را مشخص کند تا بتواند مبتني بر دستورات خدواند متعال تلاش نمايد. تبيين حقيقت دنيا در تفاسير روايي اهل بيت، مانند مزرعه بودن دنيا براي آخرت، بصيرت افزايي و پنددهي حوادث دنيا و پل بودن دنيا براي رسيدن به آخرت، بيان روش‌هاي قرآن کريم در دعوت به تفکر در حقيقت دنيا، لزوم انديشيدن در رويکردهاي دنيا، مثال‌هاي قرآن کريم در مورد زوال‌پذيري دنيا و بازيچه بودن آن و ابعاد اخلاقي براي حقيقت دنيا در آيه‌هاي قرآن؛ از ديگر مطالب فصل اول است. نگارنده در فصل دوم، علاوه بر پرداختن به حقيقت انسان در قرآن کريم، به بيان معناي لغوي و اصطلاحي انسان، جوانب مختلف ماهيت انسان همچون: ابعاد حيواني، عقلي و ربط بين اين دو جنبه، مجرد و مادي بودن انسان، مراحل نفس بشر، مانند نفس ملهمه، نفس اماره، نفس لوّامه و نفس مطمئنه اشاره کرده است. بررسي تعابيري که قرآن کريم در مورد نفس و انسان به‌کار برده است و همچنين تشريح آيه‌هاي قرآني مربوط به حقيقت انسان و منزلت وي در آفرينش نسبت به ساير موجودات، ادامه مطالب پيشين مي‌باشد. در فصل سوم، رابطه دنيا با انسان از منظر قرآن کريم مشخص شده و در ادامه به بحث در زمينه مذموم بودن دنيا از يک جهت و ممدوح بودن آن از جهتي ديگر و نيز به چگونگي بهره‌گيري صحيح از دنيا از منظر قرآن کريم پرداخته شده است.