جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بنا بر اسناد تاریخی، کوفیان اولین کسانی بودند که «شیعه» را در معنای اصطلاحی به کار بردند. عوامل کلی نفوذ و پیشرفت تشیع در مناطق مختلف جهان اسلام را می‌توان به این موارد وابسته دانست: دوستی اهل بیت (ع)؛ زهد شیعیان؛ مظلومیت علویان و شیعیان؛ و نگرش عدالت‌خواهانه و ضدستم در شیعه. نگارندة کتاب حاضر، کوشیده است که با نگاهی به منابع موجود به بررسی گسترش تشیع و دلایل آن در حوزة جغرافیایی اسلام پرداخته و دیرینگی تاریخ شیعه در مناطق مختلف را به تصویر بکشد.

در کتاب حاضر، دلايل اصلي تغيير و تحول در تطور انديشه سياسي تشيع در دوره معاصر واکاوي مي‌شود. اين پژوهش در چهار فصل تهيه شده است. ابتدا «سير تاريخي تکوين انديشه سياسي تشيع و تحولات آن» بررسي شده است. در اين فصل و در قالب شش گفتار، ضمن بيان دوره‌هاي مختلف انديشه سياسي تشيع در دوران غيبت، عوامل اصلي تطور و تحول حوزه انديشه سياسي بيان شده است. سپس به صورت خاص مکتب انديشه سياسي نجف در پنجاه سال اخير واکاوي شده است. ابتدا تاريخي از حوزه علميه نجف اشرف ارائه شده، سپس جنبش‌هاي سياسي که متأثر از فکر و انديشه و تدبير علماي نجف به وقوع پيوسته، معرفي شده است. پس از آن آراي حضرت آيت‌الله محمدباقر صدر و مکتبي که در دوره اخير بنيان نهاد، مطرح شده است. در پايان اين فصل، احزاب و گروه‌هاي سياسي و مذهبي شيعي فعال در عرصه عراق که عملکرد آنها مبتني بر انديشه‌هاي مکتب نجف شکل گرفته، معرفي تفصيلي شده است. فصل سوم، به معرفي و بررسي انديشه سياسي شيعي مکتب جبل عامل اختصاص دارد.

کتاب حاضر، پژوهشي است که در آن سعي شده تا ضمن بررسي مختصر اوضاع سياسي و اجتماعي و ديني با تأکيد بر فرايند پيشرفت کار شيوخ صفوي اردبيل درگذر از تصوف به تشيع و استقرار حاکميت جديد با شكل مذهبي نوين يعني تشيع در ايران، از ديدگاه خاورشناسان مباحثي مطرح شود.

نگارنده در بخش اول، اصول و اعتقادات شیعه از جمله عصمت و علم امام و مسئله غیبت را بررسی می کند و در بخش دوم علل سیاسی و اجتماعی نفوذ تشیع در ایران را بیان می نماید. در بخش سوم به نقش ائمه (ع) و در بخش چهارم به نقش صحابه و یاران و مراکز علمی تشیع در ترویج تشیع اشاره می شود. بخش پنجم کتاب به دولت های شیعی از جمله طبرستان، آل بویه و صفویه اختصاص دارد.

از دیرباز تاکنون ارتباط تشیع و جامعه و حکومت‌های ایرانی از جمله موضوعات بحث‌انگیز درمیان مورخان و محققان بوده و نظریات گوناگون و گاه متضادی در مورد منشأ و خاستگاه تشیع و چگونگی و چرایی انتشار آن در ایران ارائه شده است. کتاب حاضر دستاوردهای شیعه در سبزوار را در عهد قاجار بررسی می‌کند و عوامل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی تأثیرگذار بر فرهنگ شیعی در سبزوار در عهد قاجار را بیان می‌کند.

نگارنده مطالب کتاب را با جغرافیای تاریخی استان خراسان از زمان ساسانیان تا عصر تیموریان آغاز می‌کند ;سپس پیشینه تشیع در خراسان را از زمان شکل‌گیری تا عصر تیموریان بازگو می‌کند و دیدگاه هر یک از پادشاهان تیموری را درباره تشیع و رفتار آنان را با شیعیان بیان کرده، صفات بارز سیاسی و اخلاقی آنها را بررسی نموده است .وضعیت شیعیان، نحوه تفکر آنان نسبت به مذهب و دولت، روابط آنان با دربار تیموری، نقاط و شهرهای شیعه‌نشین و به طور کلی روند رشد و پیشرفت تشیع و گرایش تدریجی مردم به آن، مباحث بعدی کتاب هستند . مطالب پایانی کتاب شامل شرح احوال و آثار عرفا و دانشمندان شیعی قرن نهم و دهم هجری است .

موضوع کتاب حاضر، تاریخ مذهب تشیع از آغاز تا پایان قرن سیزدهم هـ است. این کتاب دربردارندة اطلاعات تاریخی و بنیادهای به‌وجودآمدن مذهب تشیع است. نگارنده با نگاهی به واقعه غدیرخم و اساس پیدایش مفهوم امامت از دیدگاه اسلامی، موضوع خلافت را در دوره‌های مختلف خلفای سه‌گانه از دیدگاه تاریخی بررسی می‌کند. سپس با واکاوی اندیشه‌های تشیع به ظهور مذهب شیعه و در این میان به سرگذشت تاریخی و امامت امام علی(ع) می‌پردازد. در ادامه، روند تحولات سیاسی، جنگ‌ها و دوره‌های خلافت امامان شیع را بررسی می‌کند. همچنین جنبش‌های شیعیان را در دروه‌های مختلف تاریخی تحلیل می‌نماید. در فصل‌های انتهایی کتاب تفسیرهای شیعی معروف به طور مختصر معرفی شده است.