جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بازرسی و نظارت با هدف تامین امنیت و سلامت هر جامعه ای ، بعنوان دو رکن اساسی و تاثیر گذار در فرآیند مدیریت کلان کشور داری جای داشته و از جمله مولفه های بنیادی این مبحث ، توجه به مسئله عیون می باشد که ریشه در مفهوم تجسس دارد و از آنجا که کارکرد اصلی این گونه افراد که بعنوان عیون و بازرس مخفی در جوامع مختلف ، جهت تجسس به حریم خصوصی مخاطبین خود ورود دارند ، بس لازم و ضروری است که دیدگاه دین مبین اسلام به این مسئله از زاویه نگاه قرآنی ، روایی ، فقه تشیّع و حقوق ، تبیین گردد که آیا پرداختن به این موضوع بعنوان یک اصل مراقبتی در نظام اسلامی دارای مشروعیت می باشد یا خیر؟ آری آنچه که از مجموع منابع اصیل اسلامی با تکیه بر دیدگاه فقهی و حقوقی بر می آید این است که اصل پرداختن به مقوله عیون و تجسس به هر شکلی به معنای عام کلمه جهت ورود مخفیانه و بدون اطلاع در حریم خصوصی زندگی فردی ، خانوادگی و اجتماعی افراد جامعه ، حرام می باشد. اما به معنای خاص کلمه که مورد بحث ما می باشد، مقوله وجود عیون در ساختار نظام اسلامی در جهت تامین امنیت و سلامت و حفظ نظام ، نه تنها حرمت ندارد بلکه در برخی مصادیق دارای وجوب شرعی و عقلی است و اقتضائاً تحقق این امر در هر جامعه ای ، ضرورتی اجتناب ناپذیر می باشد.بنا براین گماردن افرادی بعنوان عیون جهت تجسس در رفتار شخصی و سازمانی و اجتماعی نوع بشر ، با رعایت حدود و ثغور شرعی دارای جواز بوده و استدلال نوشتار حاضر نظر دارد ، مبانی مشروعیت مبحث عیون و تجسس و انواع تجسس را با وجود مصادیقی چون ورود در حریم خصوصی ،تجسس جهت حفظ نظام ، تجسس در امور دشمنان و غیره را مورد مداقه فقهی و حقوقی قرار دهد.

چکیده ندارد.

مضاربه یکی از روش‌های تأمین مالی فعالیت‌های اقتصادی مورد تأیید اسلام است و از جمله اساسی‌ترین مفاهیم این عقد، تقسیم سود و زیان در انتهای فعالیت بازرگانی، به نسبت از پیش تعیین شده است.بانکداری بدون ربای ایران بعنوان یک نهاد مالی با استفاده از قرارداد مضاربه، متقاضیان این نوع تسهیلات را تأمین مالی می‌کند، ولی بخاطر وجود برخی موانع و آسیب‌ها، بدون توجه به نتایج واقعی فعالیت اقتصادی، و نیز بدون نظارت بر قرارداد، از اجرای صحیح این عقد فاصله گرفته است. پس اجرای صحیح قرارداد مضاربه با چالش‌هایی مواجه بوده است.از آنجا که این عقد کاربرد وسیعی در فعالیت های تجاری و اقتصادی دارد، لذا تطابق عملکرد آن با مبانی فقهی و دیدگاه های حقوقی، قانونی، اقتصادی و مالی، می تواند ما در رفع مشکلات بانکداری کنونی در ایران یاری رساند. این تحقیق ضمن بر شمردن این مسائل، راهکارهایی جهت اجرای صحیح مضاربه، با هدف تأمین نتایج مطلوب اقتصادی ارائه داده است.

خلاصه مطالب فصول به شرح زیر است در فصل اول به تعریف جامعه‌شناسی و پدیدهء اجتماعی پرداخته شده، تعاریف مختصر و مختلفی از پولمولوژی (جامعه‌شناسی جنگ) ارائه شده است . در فصل دوم جنگ به عنوان یک پدیده اجتماعی شناخته شده و با توجه به خصوصیات یک پدیدهء اجتماعی، به جنبه‌ها و کارکردهای جنگ (در قالب یک پدیده) پرداخته شده است . در فصل سوم با دید تاریخی به تاریخچه پولمولوژی، نظریات تاریخی مربوطه و حتی تاریخچه پولمولوژی در سطح گسترده پرداخته شده است . در فصل چهارم ریشه‌ها و سرمنشاءهای جنگ از دیدگاههای مختلف بیان شده است . در فصل پنجم اثرات و کارکردهای جنگ با دیدگاههای مختلف (از قبیل مثبت و منفی) بیان شده است . در فصل ششم وارد مباحث جنگ ، ایران و اسلام، رابطه این سه، جنگهای دفاعی مسلمانان ایرانی و نحوه مبارزات در قالب قیام‌های اسلامی شده و در سطح میکروتاریخچه اختلافات ایران و عراق بیان گردیده است . در فصل هفتم کارکردها و اثرات جنگ ایران و عراق، با ابعاد جمعیتی (مهاجرت ، مرگ و میر در سطح کل کشور و مهاجرت و نسبت جنسی در سطح استانها به خصوص خوزستان و باختران) توضیح کافی داده شده و برای فهم بیشتر از منحنی‌ها و نمودار مختلف استفاده شده است . فصل هشتم یک استنتاج و خلاصه از کل مباحثی است که به تعقیب آن بوده‌ایم.

در این رساله سعی شده است به شناخت کلی از سلسله‌های درویشی نایل آییم و در چارچوبه‌های مردم‌شناسانه و جامعه‌شناسانه ویژگیهای عمومی و کارکردهای کلی آنها را در حد میسور بیان نماییم و سلسله‌های درویشی در قم صرفا" یک نمونه می‌باشند که جهت تطبیق اصول کلی بر مصادیقشان انتخاب شده‌اند. البته هر جا که مطلبی اختصاص به قم داشته باشد آن را با ذکر این خصوصیت مطرح کرده‌ام. اصولا" یکی از اهداف بررسی به اصطلاح "علی‌اللهیان" قمرود نیز که به صورت ضمیمه همراه این رساله می‌باشد نشان دادن ویژگی شهر قم می‌باشد، اما این امر آنها را از "نمونه" بودن خارج نمی‌سازد. اینکه "علی‌اللهیان" قمرود که از اهل حق می‌باشند و به هیچ‌وجه در شرائطی مشابه اهل حق نواحی دیگر قرار نداشته‌اند و خصوصیات تماما" یکسانی نیز ندارند "نمونه" بودن آن را خدشه‌دار نمی‌سازد. برای آنکه مقصود از "نمونه" بودن مشخص شود به این مثال توجه کنید، اگر ثابت شود که سلسله‌های درویشی عکس‌العملی در برابر سنت دینی حاکم می‌باشند و از درون آن پدید می‌آیند، و سنت دینی حاکم در جهان اسلام و ایران "مذهب اهل سنت " بوده است و قم به دلیل شیعه بودن تا قبل صفویه جنبشهای درویشی زیادی را تجربه نکرده است باز می‌توانیم از "نمونه" قم آن اصل کلی را مورد تائید قرار دهیم که سلسله‌های درویشی عکس‌العملی در برابر سنت دینی حاکم می‌باشند.

پژوهش حاضر به تحلیل محتوای کتب درس پیام های آسمان دوره راهنمایی و دین و زندگی دوره متوسطه و بررسی روش تدریس معلمان دینی و عملکرد مربیان پرورشی در رشد دینداری پرداخته است.جهت جمع آوری داده ها از تحلیل محتوا و مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شده است. روش پژوهش کیفی بوده و جامعه آماری در بخش تحلیل محتوا تمامی کتاب های دوره راهنمایی و متوسطه به تعداد 148 بوده است که از بین آنها 6 کتابپیام های آسمان دوره راهنمایی و دین و زندگی متوسطه به دلیل مناسب بودن محتوای آنها با دینداری در پژوهش حاضر انتخاب گردید. مولفه های دینداری شامل شناخت دینی، باور دینی، عاطفه دینی و التزام به وظایف دینی بر اساس شاخص های دینداری انتخاب شدند. در بخش مصاحبه نیز جامعه آماری شامل کلیه معلمان دینی و مربیان پرورشی شهرستان بابلسر بوده است که از بین آنها 10معلم دینی و 8 مربی پرورشی با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی هدفمند انتخاب شدند. داده های حاصل از تحلیل محتوا به شکل کیفی مورد تحلیل قرار گرفت. داده های حاصل از مصاحبه نیز با استفاده از روش استقرایی برحسب وجوه اشتراک و افتراق مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج حاصل از تحلیل محتوا نشان داد که میزان توجه کتاب های پیام های آسمان و دین و زندگی به شاخص های دینداری متفاوت است.در خصوص مقایسه شاخص های دینداری در کتاب های پیام های آسمان و دین و زندگی بیشترین توجه به التزام به وظایف دینی و کمترین توجه به شناخت دینی شده است. یافته های حاصل از مصاحبه ها نیز نشان می دهد که معلمان دینی تمایل کمی برای استفاده از روش های فعال دارند و از روش های سنتی مانند روش تدریس توضیحی استفاده کردند و مربیان پرورشی نیز وظایف و فعالیت هایی که از طرف اداره آموزش و پرورش بر آن ها محول شده بود برای رشد دینداری دانش آموزان استفاده کردند.

پژوهش پیش رو، بر محور مسأله «چیستی طنز منطبق با اهداف و موازین اسلامی» در پی کارکردها و هنجارهای اسلامی طنز در رسانه تلویزیون است که با سوال از مفهوم طنز آغاز می‌شود. ابتدائا درک این مفهوم، مستلزم واژه‌شناسی، تعریف‌شناسی و تبیین کارکردهای آن است و بر این مبنا، تحقیق به دنبال واکاوی معنای صحیح طنز و مشابهات آن، جایگاه آن در هنرها، تعریف دقیق و اَشکال و قالب‌های موجود آن بوده است. برای شناخت عمیقی از طنز، عناصر ذاتی آن از قبیل ماهیت، هدف، کارکرد و درونمایه، نیز مورد کنکاش قرار گرفته که منتج به ارائه تعریف مفهومی جدیدی شده است. نگاه اجتماعی به طنز، ضرورت توجه به کارکردهای آن را در جامعه اثبات می‌کند. با نظری به منابع، می‌توان سه کارکرد انتقاد، سرگرمی و سرکوبگری را در رابطه با مخاطب شناخت و آنها را بعنوان کارکردهای طنز تصویری با کارکردهای رسانه تلویزیون تطبیق داد. کارکردها با پشتوانه نظریه هنجاری منشا شکل‌گیری هنجارهای طنز در رسانه خواهند شد و همین امر، بازشناسی کارکرد و هنجار به همراه ادبیات ارتباطی حول آن دو را در این تحقیق ضروری می‌نماید.تحقیق برای کشف موضع دین اسلام در قبال کارکردهای طنز، به شیوه «موضوع‌شناسی» به بررسی تطبیقی در متون اسلامی دست زده و شواهدی برای این سه کارکرد و ضرورت آن برای جامعه اسلامی به عناوین ادخال سرور، تذکار عیوب و برائت یافته است و نتیجه می‌گیرد که می‌توان این کارکردها را با رعایت چارچوب‌هایی ایجابی و سلبی، در رسانه‌ای با اهداف دینی به کار گرفت. در ادامه، تحقیق ابتدا بر اساس مطالعات مشابه، با استمداد از آیات و روایات، هنجارهای اسلامی‌ای را عنوان و بر اساس آن، قواعد حاکم بر کارکردهای طنز را از متون اسلامی استخراج کرده است. این قواعد، با قرارگیری در دو دسته ایجابی (بایدها) و سلبی (نبایدها) هنجارهای اسلامی طنز را ایجاد می‌کند. سپس با بکارگیری بخشی از هنجارها، به تحلیل انتقادهای سریال تلویزیونی «مرد هزار چهره» پرداخته و پس از بررسی با استفاده از روش تحلیل گفتمان تصویری و تعیین شاخصه‌ها، آن را از نظر موضوعات انتقاد، مطلوب و از نظر کیفیت آنها تا حدی مطلوب ارزیابی کرده است.

خانواده یکی از نهادهای مهم جامعه بشری است که زیربنایی‌ترین و اولین نهاد اجتماع به شمار می‌رود. تأثیر خانواده در رشد و شکوفایی افراد، به حدی است که همه ادیان الهی به جهت نقش مهم خانواده در اخلاق و معنویت انسان‌ها، آموزه‌های مهمی در این زمینه ارائه کرده‌اند؛ در همین راستا خانواده در اسلام نیز، مهمترین واحد اجتماعی جامعه است. اهمیت ویژه خانواده به نوبه خود در ارتقا منزلت «ازدواج» به عنوان درگاه انحصاری ورود به خانواده دخالتی تام دارد. بررسی اجمالی آیات و روایات مربوط به ازدواج، اوج حساسیت اسلام را نسبت به این امر مهم نشان می‌دهد. در شریعت اسلام ازدواج قرارداردی مشروع است که دو فرد ناهمجنس و بالغ را به هم پیوند می‌دهد و برقراری ارتباط جنسی دائم یا موقت آنان را مجاز می‌گرداند. مسئله اصلی تحقیق، بررسی انتقادی نحوه بازنمایی سبک ازدواج در سریال‌های پربیننده سیمای جمهوری اسلامی ایران در دهه 80 از منظر آموزه‌های اسلامی است. در این پژوهش برای کشف چگونگی نمایش سبک‌های مختلف ازدواج از روش نشانه‌شناسی استفاده شد. سه نوع سبک ازدواج سنتی، نیمه سنتی و مدرن در دهه 80 به تصویر کشیده شده است و از این میان تأکید تلویزیون بر نمایش سبک ازدواج نیمه سنتی بوده است. از سوی دیگر در یک ارزیابی کلی، می‌توان گفت از منظر آموزه‌های اسلامی نحوه بازنمایی سبک ازدواج در سریال‌های پربیننده سیما از دو دیدگاه کلان و خرد قابل بررسی است. از دیدگاه کلان با ضعف در پژوهش و نظریه پردازی، و ضعف در برنامه‌ریزی و سیاستگذاری و به دنبال آن از دیدگاه خرد با عدم بازنمایی صحیح سبک ازدواج مورد نظر اسلام در تلویزیون روبرو هستیم. بر همین اساس در گام اول تدوین نظریه سبک ازدواج اسلامی ذیل نظریه جامع سبک زندگی اسلامی، ضروری به نظر می‌رسد؛ در گام بعدی نیز طراحی الگوی عملیاتی سبک ازدواج اسلامی در جهت ارائه آن در سیمای جمهوری اسلامی ایران ضروری است.

در این رساله بیان چگونگی توجه مسلمانان به علوم طبیعی و جهانشناسی با توجه به تاکیدات قرآن و پیامبر و ائمه اطهار به کسب دانش و علم و کیفیت انتقال علوم عقلی اعم از فلسفه، طب ، کیمیا، ریاضیات ، هندسه، جغرافیا و زمین‌شناسی و غیره از یونان، روم، هند و ایران و سایر مراکز علمی جهان باستان به تمدن اسلامی می‌باشد. گرچه از دیرباز در این موضوع بصورت پراکنده و در موضوعات کلی مباحثی صورت گرفته و محققان بسیاری به کیفیت انتقال علوم به تمدن اسلامی اشاراتی داشته‌اند ولی اهمیت موضوع برای جامعه اسلامی، ما را بر آن داشت که شکوفائی دوران تمدن اسلامی را یادآور شده و راهی را که وارث اصلی آن در جهان علم و دانش اسلام است ، را به مسلمانان جهان گوشزد نمائیم . جنبش علمی ترجمه در طی دو قرن - دوم و سوم - به اوج خود رسید و در این دوره تاریخی، اکثر آثار علمی جهان باستان از گوشه و کنار در بغداد جمع‌آوری، و توسط مترجمان ماهر و با تبحر از زبانهای یونانی، سریانی، هندی و فارسی (پهلوی) به زبان عربی منتقل گردید و گامی بلند در جهت پیشرفت بشریت که در مرحله انزوا و سقوط قرار گرفته بود برداشته شد. از این رو علومی که می‌رفت با ضدیت مسیحیت قرون وسطی و قیصرهای رومی به انحطاط و انهدام کشیده شود در یک جهش با آگاهی مسلمانان و زمینه‌ای که در قلمرو اسلامی ایجاد شد، مجددا" حرکت و پویائی خود را بازیافته و در قالب اسلامی مورد توجه دانش پژوهان اروپائی در قرن شانزدهم و هفدهم میلادی قرار گرفت . چرا که بسیاری از متون دانشمندان مسلمان همچون آثار علمی ابوعلی‌سینا، فارابی، ابوریحان بیرونی و ابن رشد اندلسی و بسیاری دیگر از متفکران اسلامی در مراکز علمی و آموزش اروپای پس از قرون وسطی، تدریس شده و مورد توجه قرار گرفت . گرچه در این رساله به نتایج مثبت و منفی این جنبش علمی کمتر توجه شده ولی آثاری که این حرکت در قرون سوم و چهارم و پنجم هجری دربرداشت ، در پیشرفت تمدن مغرب زمین بخوبی مشهود است ، چرا که عصر رنسانس در غرب دنباله جنبش علمی ترجمه در قرن سوم هجری در تمدن اسلامی می‌باشد، و این حقیقتی انکارناپذیر است . این حرکت علمی که با انگیزه‌های اجتماعی، اعتقادی و در زمان و مکانی خاص واقع شد بیانگر واقعیتی است که بسیاری از مورخان شرقی و غربی تحت تاثیر استعمار فرهنگی در سرپوش گذاردن بر پیشرفتهای علمی مسلمین کمتر بدان توجه نموده‌اند. اسلام نه تنها از لحاظ زمان آخرین وحی دوره کنونی تاریخ است و به همین سبب وارث همه ادیان الهی گذشته است ، بلکه از لحاظ مکانی نیز اقالیم مرکزی عالم را سرزمین خود قرار داده . و به این طریق با مراکز مهم تمدنهای قبلی آسیا و دریای مدیترانه تماس مستقیم حاصل کرد و وارث ، علوم و فنون این تمدنها شد. این در گرو جاذبیت و معنویت دین اسلام بود که توانست به سرعت اندوخته‌های بشریت را در یک مکان جمع‌آوری نماید. اسکندریه، انطاکیه، رها، نصیبین حران، جندیشاپور وسایر مراکز علمی تمدنهای دریای مدیترانه و آسیا و خاورمیانه همه در قرن دوم و سوم - که جنبش علمی در آن واقع شد - جزء قلمرو اسلام درآمد، و به این نحو زمینه برای نشو و توسعه علوم عقلی در تمدن اسلامی فراهم آید. آغاز شکوفائی علوم در تمدن اسلامی همانا ترجمه متون علمی توسط مترجمان و مفسران و شارحان مسلمان، مسیحی، یهودی صائبی، اعم از عرب و غیر عرب در سایه اسلام بود. و رساله موجود بیانگر چگونگی این انتقال می‌باشد.

چکیده آیین گذار یا تشرف ، مراحل مهم یا نقطه های عطف تاثیر گذار در زندگی آدمی است که دارای مفاهیم دینی و روانی خاصی بوده و با مراسم و مناسک آیینی ویژه‏ای که نشان‏گر بازآفرینی تلویحی آفرینش به‏شمار می‏آید، همراه است و برای فرد هویت تازه‏ای در میان گروه جدید ایجاد می‏کند. این مناسک که آیین‏های مربوط به سه مرحله‏ی اساسی، تولد یا آغاز دوران کودکی، سپس مرحله‏ی بزرگسالی و ازدواج و پس از آن مرگ را شامل می‏شود در میان اقوام مختلف ایرانی از گذشته تا کنون با مراسمی که بیان‏گر گذار یک فرد از مرحله‏ای به مرحله‏ی دیگر زندگی است به شیوه‏های گوناگون وبراساس کهن‏الگوها برگزار می‏شود نماد و نشانه‏ها در آیین که به شکل‏های گوناگونی تجلی یافته است براساس ساختار ذهن آدمیست که طبق ناخودآگاه جمعی شکل گرفته و بن‏مایه ها‏ی مشترکی دارد.در این کار پژوهشی سعی شده است تا آیین های سه مرحله اصلی گذار و در کنار آن طلاق به عنوان یک گذر در میانه ی زندگی فرد ، در روستای النگ از توابع بخش مرکزی شهرستان کردکوی استان گلستان بررسی شده و برگی به کتاب پر نقش و نگار فرهنگ و آیین ایران اضافه گردد و در این بین تشابهات و تفاوت های این آیین ها و تغییرات آن ها از گذشته تا به حال بیان شود . آیین هایی مانند بار بردن ، مارحنا، زن مار سلام و جهازبرون و .... در عروسی ها و آیین هایی مانند گره وندان، چگونگی پیش بینی جنس نوزاد و باید ها و نبایدها در بارداری و همچنین آئین هایی مانند تهیه سینی پیش جنازه، حلوای دهن تلی، مراسم روز پانزدهم و ... در هنگام مرگ.روش کار در این پژوهش روش مشاهده مستقیم و مشارکتی و نیز مشاهده و استفاده از اسناد بودهو همچنین از دیدگاه کارکردگرایی به آیین ها ، نگاه شده است که کارکردهای برخی آداب و رسوم و آیین انجام شده در هر یک از مراحل گذار (تولد ، ازدواج ، مرگ و همچنین طلاق)از جنبه های اقتصادی و معیشتی ، سیاسی و فرهنگی ، اموزشی و تعلیمی و وحدت قومی مورد بررسی قرار گرفته است . به ضرورت به غیر از دیدگاه کارکردگرایی بعنوان مکتب اصلی کار در دست پژوهش بدلیل اینکه ساختار اجتماعی این روستا مورد بررسی قرار می گیرد، نگاهی به مکاتب و دیدگاه های ساختارگرایی و کنش متقابل نیز داشته باشم، امید است که هم به عنوان بازشناسی گوشه ای بسیار کوچک از فرهنگ ایران زمین و هم ادای دین به زادگاه پدری ، پژوهشگر ، مورد پسند واقع گردد . واژگان کلیدی: آیین ، گذار، ازدواج، مرگ، تولد، طلاق، کارکرد