جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

«آینه های دردار» (1371)، پس از انتشار، واکنش های مختلفی در میان مولفان و منتقدان برانگیخت. سویه ای از این واکنش ها، متعلق به کسانی بود که صرفا به ایرادگیری و انکار ارزش های اثر پرداختند تا به آن حد که گویی در کل اثر، حتی یک نکته مثبت هم وجود نداشته است؛ نقد درویشیان، براهنی و مهدی قریب از این دسته است اما البته با تفاوت هایی. براهنی با محمل تراشی از تئوری های رمان، استدلال گرانه نقد می کند و گاه به جنبه های مثبت هم اشارات کوتاهی دارد ولی مثل همیشه، کشدار و پرطول و تفصیل می نویسد. نقد درویشیان، با ایده های ایده آلیستی و ایدئولوژیک نوشته شده است و به طور تمام عیار، متکی بر وسواس های سیاسی در محتویات و وفاداری به معیارهای سنتی در داستان نویسی است و به همین سبب،توأم با عصبانیت و تعصب است. در این میان لحن قریب، اگر چه بسیار آرام و توأم با انعطاف است، استدلال ها و استنادات او عمق چندانی ندارد و اغلب آنها را می توان به سادگی رد کرد. در سویه دیگر، موافقان و معتقدان به گلشیری قرار دارند که سبک داستان نوسی او را در مجموع، برخوردار از بدعت و بارآوری بسیار و سازه های ساختاری آن را نیز مطلوب و مبرا از هرگونه عیب قلمداد می کنند و در این میان، آینه های دردار نیز نمونه کامل عیاری از نمط عالی داستان نویسی محسوب می شود که «حرمت ریشه ها» را «در آینه خلق هنری» پاس داشته است. اما مخالفان بر این باور هستند که آینه های دردار، تصویری «مجازی» و «مغشوش و مخدوش» از ما ارائه می دهد. نقد فرج سرکوهی، و شهریار وقفی پور، نمونه ای از این نقدهای مثبت است.

نوشتار حاضر تاملی است تحلیلی و انتقادی بر بخش نخست از شروح دفتر سوم شاهنامه (داستان سیاوش) در شرح های خالقی مطلق، کزازی و جوینی. این نوشتار مقایسه شرح ابیاتی است از این پژوهشگران و معرفی شیوه های شروح آنها و احیانا سهو و لغزش هایی که در گزارش متن دچار شده اند. به بیان دیگر، کوشیده ایم نشان دهیم که ماجرای تفسیر و گزارش شاهنامه ماجرایی است پایان ناپذیر و پیوسته گام های تازه ای برای رسیدن به فهم دقیق تر ابیات مبهم این اثر گرانسنگ، برداشته می شود. در ابیات انتخاب شده، سعی کردیم در مواردی که تفسیر سه شارح با یکدیگر اختلاف فراوان دارد، با بهره گیری از تحلیل و استناد، شرح و تفسیر برتر، برگزیده و ارائه شود. در این مختصر پاره ای از نقدهای شروح معتبر شاهنامه، به لحاظ جامعیت و مطرح بودن در محافل دانشگاهی، به ویژه شرح اندیشمندانه و عالمانه استاد خالقی مطلق آمده است.

نقادی و نقد پذیری در راستای پرسش گری و پاسخ گویی، برای کمال و اصلاح اجتماع، سرمایه‏ای است بس گران‏بها. شناخت کاستی‏ها و نواقص و تلاش در جهت رفع آنها، گامی مقدس در مسیر فلاح فرد و جامعه است. به جای پاسخ گویی خود را به نادانی زدن، پرده پوشی بر آنچه بوده و هست یا انکار نواقص و مشکلات، واقعیت‏ها را عوض نکرده و دردی را درمان نمی‏کند. مدیریت مبتنی بر دیانت و خرد و هیأت حاکمه‏ی ارزش مدار و الهی، همواره در جستجوی آن است که در مسیر تکاملی خود، آفت‏ها و آسیب‏ها را بشناسد و بزداید. اگر فرهنگ نقد و انتقاد پذیری رایج گردد، آداب و مرزهای روایی و ناروایی انتقاد و ویژگی‏های ناقدان روشن شود و ناقدانی بنیاد بصیر به عرصه‏ی نقد ورود یابند، بسیاری از تنش‏ها و کشمکش‏ها فروکش کرده و بسیاری از ضعف‏ها، نقص‏ها و کاستی‏ها زمینه‏ی ظهور نمی‏یابند. به خصوص اگر مدیران از لاک خودمطلق‏انگاری و خودبرتربینی درآمده و معتقد باشند که در معرض خطایند، به سادگی در می‏یابند که هیچ کس بی‏نیاز از تذکر و انتقاد از ناحیه‏ی دیگران نبوده و حتی امام علی علیه‏السلام ، با آن مقام عصمت و عظمت، از مردم می‏خواهند تا از ابراز سخن حق و خیرخواهی نسبت به روش حکومت خودداری ننمایند. (فیض‏الاسلام، 1351 ، خطبه‏ی 207) و می‏فرمایند: «مردمی که خیرخواه یکدیگر نیستند و از خیرخواهان نیز استقبال نمی‏کنند، از سعادت و بهروزی بدورند.» (آمدی، 1997 ، ج 7 ، 372) و نیز می‏فرمایند: «بدترین برادران دینی تو آنانی هستند که با چرب زبانی و دورویی با تو رفتار می‏کنند و عیب تو را از خودت می‏پوشانند.» (محمدی ری شهری، 1363 ، ج 7 ، 146) و در جای دیگر می‏فرمایند: «کسی که زشتیت را از تو پوشیده دارد، دشمن تو است.» (محمدی ری شهری، 1363 ، ج 7 ، 350) کسانی هم که مورد انتقاد واقع می‏شوند، نباید نقد و انتقاد را کینه و عداوت تلقی کنند و آن را تضعیف موقعیت خود بدانند، چرا که در یک چرخه‏ی صحیح نقد و انتقاد پذیری، منتقد برادری دل سوز، تیزبین و خیرخواه است که با نمایاندن نواقص و کاستی‏ها به دنبال بهبود وضعیت موجود است. براین اساس، مقوله‏ی نقد را گشوده و آداب و وظایف ناقدان و نقد شدگان را در راستای برآوردن عملی امر پاسخ گویی به معرض بررسی نهاده‏ایم و کوشیده‏ایم تا این فرهنگ را در جامعه، به عنوان یک رسالت، مطرح نماییم.

مؤلف، در این اثر، در پی تبیین مفهوم انتقاد و انتقاد پذیری است. او بر این باور است که انتقاد صرف یک داوری و ارزیابی از یک پدیده، و یا یک طرز تفکر است، نه چیز دیگر. سپس در ادامه به بیان تقسیمات و تبیین قیودی که برای یک انتقاد مطرح شده می‏پردازد و بر این نکته اصرار می‏ورزد که نباید برای انتقاد هیچ قیدی را منظور کرد و آن را مقید به اوصاف و قیودی نمود در انتها نیز به آداب انتقاد می‏پردازد و چگونگی تأثیر آن را در به هدف رسیدن منتقد، شرح می‏نماید.

عبهرالعاشقین، متنی عرفانی و سرشار از مفاهیم انتزاعی است. در پژوهش حاضر این مفاهیم با توجّه به رویکرد جدید «لیکاف» و «جانسون» به استعاره مورد بررسی قرار گرفته اند. این پژوهش در سه فصل تنظیم شده است. در فصل نخست، ضمن بیان سیر مطالعۀ استعاره در غرب، ساختار نظریّۀ معاصر استعاره نیز بیان شده است. در فصل دوّم، در ابتدا استعاره‌های شناختی عبهرالعاشقین در قالب دسته‌بندی ارائه شده از سوی «لیکاف» و «جانسون» معرّفی شده، و سپساین استعاره‌ها با توجّه به اصول ارائه شده از سوی «یاکل» توصیف شده است. در فصل سوّم، به ارتباط میان این استعاره ها اشاره شده و نیز نظام استعاری متن مورد بررسی قرار گرفته است.یافته‌های ما نشان می-دهد که در این متن با سه دسته استعارۀ هستی شناختی، جهتی و ساختاری مواجه هستیم. این استعاره‌ها بر اساس انسجام معنایی موجود در عبهرالعاشقین در ارتباط با یکدیگر قرار گرفته، مجموعه‌ای از شبکه‌های استعاری را به وجود می‌آورند که بر اساس مدل‌های شناختی نظام‌مند و منسجمی شکل یافته اند.

چکیدهاسلام‌شناسی به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخه‌های شرق‌شناسی، از دیرباز مورد توجه خاورشناسان بوده و آنها را به مطالعه زبان عربی به عنوان زبان اسلام و نیز قرآن، که نماینده زبان عربی فصیح است، علاقه‌مند ساخته است. در مطالعات صورت گرفته توسط مستشرقان، گاه به دلیل غرض‌ورزی و گاه، عدم اطلاعات کافی، دیدگاه‌هایی مطرح شده که خالی از اشکال نیست. پژوهش حاضر در راستای ترجمه و نقد یکی از این آثار به روش اسنادی- کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی- تحلیلی تدوین یافته است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که نویسنده‌ی مقاله، علی‌رغم داشتن تخصص لازم در زمینه‌ی زبان عربی و ذکر موارد متعددی از قواعد آیات قرآن، گاهی در بیان مطالب، دچار اشتباهاتی نیز شده است؛ از جمله اختلاط مباحث و دسته‌بندی‌های ناصحیح، برداشت‌های اشتباه از مفاهیم واژگان قرآنی و موارد دیگر. اما در مجموع، چنین به نظر می‌رسد که نویسنده‌ی مذکور، بدون غرض‌ورزی و با بی‌طرفی به بررسی قواعد قرآنی پرداخته است.واژگان کلیدی: ترجمه، نقد، گرامر، دایره‌ المعارف قرآن لیدن، شرق‌شناسی، مستشرقان

موضوع اصلی در این پژوهش " تبیین و نقد بنیان های معرفت شناسی سازنده گرایی و مدلول های تربیتی آن" می باشد.این تحقیق از نوع تحقیقات کاربردی و روش اجرای آن توصیفی- تحلیلی می باشد که برای جمع آوری اطلاعات و داده های لازم از روش کتابخانه ای استفاده شده است. در این روش پس از جمع آوری اطلاعاتاز طریق فیش برداری از اسناد و مدارک مربوطه به موضوع اقدام به طبقه بندی آنها نموده و سپس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است.سوالات مطرح شدهدر تحقیق عبارت اند از:1.بنیان های معرفت شناسی سازنده گرایی چیست؟سازنده گرایان بر این باورند که دانش از طریق حواس یا راه های ارتباطی دریافت می شود و به صورت فعال از طریق شناخت موضوع شکل می گیرد به عبارتی شناخت از طریق تجارب فردی و اعتقادات ایجاد می گردد.2. مدلول های معرفت شناسی سازنده گرایی چیست؟ سازنده گرایان محیط یادگیری سازنده گرا را محیطی می دانند که بازنمایی های چند گانه از واقعیت را مهیا نمی نمایند به عبارتی محیط های یادگیری سازنده گرا بر ساخت دانش ی که مندرج در تولید دانش می باشد تاکید می کند. هم چنین معتقدند شناخت نسبی است یعنی شناخت ما تفسیری از جهان مادی می سازد و حقیقت امری ذهنی است یعنی هر یک از ما حقیقت را خودمان بوجود می آوریم. هریک از ما دارای فهم بی همتا و مخصوص از جهان مادی هستیم. 3. چه نقدی بر بنیان های معرفت شناسی سازنده گرایی وارد است؟ به عقیده سازنده گرایی دانش از تجربه ساخته می شود و یادگیری فرایند تفسیر شخصی است. و یادگیری بایستی در محیط واقعی باشد و چنین نظراتی حالتی ایده آلی و افراطی است.

با توجه به این‌که زنان نیمی از پیکره اجتماع انسانی هستند و شخصیت، رفتار، فرهنگ و اندیشه آنان در شکل‌گیری جامعه انسانی نقش مهمی ایفا می‌کند و از آن‌جا که دین یک نهاد اجتماعی است که چگونگی برقراری ارتباط بین زنان و مردان در جامعه را تبیین می‌کند، نگرش ادیان به جایگاه و شخصیت زنان اهمیتی روزافزون می‌یابد. هدف از انجام این تحقیق بررسی جایگاه زن از دیدگاه اسلام با رویکردی جامعه‌شناختی می-باشد. این تحقیق با روش تاریخی انجام شده است و تکنیک مورد استفاده جهت جمع‌آوری اطلاعات، اسنادی است. در این تحقیق از نظریه‌های جامعه‌شناسی، فلسفی، فمینیستی و اسلامی در مورد نگرش به جایگاه زن و دین استفاده شده است. اسلام با تغییر نگرش نسبت به زنان، آن‌ها را در شان انسانی برابر با مردان دانست. تأکید اسلام بر تعلیم و تربیت زنان آگاهی‌ها و توانمندی‌هایشان را افزایش داد و موجب حضور گسترده زنان در فعالیت‌های گوناگون اجتماع شد.

در این پژوهش کیفی پیامدهای تربیتی هستی شناسی برتراندراسل بر اساس دیدگاه محمد تقی جعفری مورد نقد قرار گرفت . نتایج این پژوهش نشان می دهد که علی رغم تفاوتهای بنیادی در نوع نگاه جهان بینی این دو متفکر ، مواردی از پیامدهای تربیتی برگرفته از دیدگاه راسل بر اساس دیدگاه جعفری مورد تایید می باشد از جمله اصل لزوم تربیت و اصل نافع بودن محتوای تربیت .البته موارد غیرقابل تایید نیز مشاهده گردید همچون اصل لزوم تربیت جنسی برایکودکان .

ابومحجن ثقفی از شعرای مخضرمی است كه دو عصر جاهلی و اسلام را درك كرد و از باده نوشانی بود كه بدین خاطر بارها حد شرعی بر او اجرا شد و با شركت در فتوحات در زمان خلیفۀ دوم و جنگ قادسیه جهت گسترش دین اسلام در ایران، اشعاری در تفاخر به رشادت های خود و قبیله اش و رثاء همرزمانش سرود كه به اشعار فتوح شهرت یافته است.قطعه هایی كه از اشعار او به دست آمده(حدود100 بیت)شامل سروده های جنگی، تفاخرات قبیله ای و چند مرثیه، حكمت،حماسه و خصوصاً خمریات است كه باعث شهرتابو محجن شده است.قسمت بیشتر دیوان وی را، ادیب و لغت شناس قرن چهارم ابوهلال عسكری، شرح كرده است. در رسالۀ حاضر قصد آن داریم كه به بررسی و نقد شرح ابوهلال بر این دیوان بپردازیم و بدین منظور برای دستیابی به این هدف ابتدا زندگی نامۀ ابو محجن و نقش وی در پیروزی مسلمانان علیه ایرانیان در جنگ قادسیه، زیبایی شناسی فخریات و خمریات و سبك شاعری وی در دو عصر جاهلی و صدر اسلام به صورت مجزا و خصائص اشعار فتوح و تأثیردو عامل اساسی دین اسلام و خلق و خوی عمر بن خطاب بر مضامین خمریات وی مورد بررسی قرار گرفته و سپس تاریخچۀ تحول نقد عربی از عصر جاهلی، تا عباسی و شیوه های نقد عربی و معرفی ابوهلال عسکری ارائه گردیده و در نهایت شرح ابوهلال عسكری از دریچۀ نقد مورد بررسی قرار گرفته است.با بررسی و نقد این شرح در می یابیم كه شرح وی از زیبایی ها و نكات بلاغی و اطلاعات تاریخی و لغوی فراوانی برخوردار است كه در كمتر كتابی به آن بر می خوریم، هرچند دارای نقایص و اشتباهاتی است كه در حد امكان سعی شده، به اصلاح و تكمیل آن بپردازیم.