آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این نسخه خطی مشتمل بر مجموعه دوکتاب: «کبری در منطق» اثر میر سید شریف جرجانی به زبان فارسی و «حاشیه ملا عبدالله» بر «تهذیب المنطق» تفتازانی به زبان عربی است.

«تحرير القواعد المنطقية في شرح الرسالة الشمسية»، تأليف قطب‌ الدين محمد بن محمد رازى، از جمله شروح عربى كتاب «الرسالة الشمسية» نجم‌ الدين على كاتبى قزوينى است. اين كتاب به درخواست غياث‌ الدين محمد وزير سلطان ابوسعيد بهادرخان در سال 728ق، نگارش شده است. در ذيل صفحات كتاب نيز حاشيه سيد شريف جرجانى ارائه شده است. كتاب به شيوه «قال - أقول» نگارش شده؛ بدين ترتيب كه نويسنده با لفظ «قال» بخشى از عبارت كاتبى را به‌ طور كامل آورده و پس از آن با لفظ «أقول» به شرح و توضيح آن پرداخته است. اين كتاب، ثمره فعاليت علمى سه تن از معروف‌ ترين حكما و علماى منطق (كه ابتداي اين نوشتار نام برده شد) بوده و لذا مورد توجه مدرسين و محققين اين فن قرار گرفته است. محقق در ابتداى كتاب، شرح حال، فعاليت‌ هاى علمى و تأليفات هر يك از اين افراد را شرح داده و در آخر به معرفى رساله شمسيه و حواشى و تعليقات آن پرداخته است.

مطالع الانظار شرحي است مشهور بر کتاب<طوالع الانوار> قاضي بيضاوي که ابوالثنا شمس الدين محمود بن عبدالرحمن اصفهاني (وفات: 749ق) آن را به رشته تحرير آورده است اين حاشيه سيد شريف باعناوين <قوله -قوله> برگزار شده است كتاب حواشي و تعليقات مختصري است بر شرح شمس الدين محمود اصفهاني بر طوالع الانوار قاضي بيضاوي. (وفادار مرادي، محمد) حاشيه اي است بسيار مختصر با عناوين (قوله-قوله) و (قوله-اقول) بر شرح شمس الدين اصفهاني (-749ق) بر «طوالع الانوار» قاضي عبدالله بيضاوي (-685ق). سيد شريف بيشترين ايرادات خود را به مباحث كلامي شارح در حاشيه شرح قديم تجريد وي وارد ساخته است. [کشف الظنون 2/1716و 2/1116؛ الذريعة 6/125؛ مرعشي 28/380؛ ريحانة الادب 3/249و217] شرح و حواشي: حاشية حاشية الجرجاني علي مطالع الانظار (-)

در اينكه همه رنجها از خداوند نيست و خداوند سموم و عقاقير مفيده هر دو را آفريده است و تناول باختيار ماست، و بدينگونه گوشه اي از مسئله جبر و اختيار را مورد گفتگو قرار داده است آغاز كتاب: رساله در مسئله معضله ايضاله. مسئله معضلة. نتوان گفت كه جميع امراض و الام از حضرت حقست چه اوست كه خالق اشياء ضاره و ايجاد عقاقير و اغذيه و اشربه متخالفة الخواص كرده است انجام كتاب: و ليكن مضرت نكند الابتكصر، گويند در درجه دومست و اگر مضرت كند و ليكن هلاك نكند الابتكثير، گويند دردرجه سوم است و اگر هلاك كند در درجه چهارم است [مجلس شورا 15/332 با عنوان «مسدله معضله» و ناشناس؛ فهرستواره منزوي 6/124]

در اين بحث بسيار كوتاه آراء مختلف پيرامون موضوع قدر در افعال بندگان، بررسي شده و در آن رد و ايراد مي شود با استفاده از بعضي از آيات قرآني. «‌سيد احمد اشكوري » آغاز كتاب: بسمله اعلم ان مسئلة القدر في الافعال الاختيارية من الغوامض ... انجام كتاب: وخير الامور اوسطها. والله اعلم بالصواب [دانشگاه تهران 8/750؛ دانشگاه تهران 8/750؛ فهرست سپهسالار 4/395؛ فهرست سپهسالار 25/4] شرح و حواشي: القدر في افعال العباد (2) = القدرية = شرح رسالة القدر و القضا احسائي، احمد بن زين الدين (1166-1241)

رساله ايست كه سيد شريف بجهت امير زاده امير محمد حاكم شيراز نوشته است. (محمد باقر حجتي) رساله ايست (بنوشته بالاي نسخه) از مير سيد شريف گرگاني در بيان اعتقاد اهل سنت و جماعت و بيان مذاهب حق و باطل. از مير سيد شريف رساله اي «در بيان اسلام و ايمان و اعتقاد و مذاهب» در كتابخانه دانشكده الهيات جزء مجموعه شماره 308 ج موجود است كه در چند فصل است و آغاز و انجام آن كه در فهرست نقل شده با نسخه ما مطابقت ندارد. با مراجعه آن نسخه ميتوان ارتباط بين اين دو نسخه را دريافت. اين رساله داراي اين دو فصل است: ‌ فصل اول در اصول اعتقادات. فصل دوم در بيان اختلافات مذاهب. مؤلف در فصل دوم، سني را مقابل معتزلي قرار داده و اختلافات آنان را در مسئلة رؤيت و قضاء و قدر و ديگر مسائل بدينگونه نقل كند و اما از ديگر فرق ياد نكرده جز در اواخر فصل، در مسئله امامت كه از «خارجي» و «شيعي» نيز ياد كرده و در پايان گويد: «شيعه و خوارج هر دو بر ضلالت اند و مذهب حق، مذهب اهل سنت و جماعت است». در مراجعي كه تاكنون بآنها مراجعه كرده ام ذكري از اين رساله در ضمن مؤلفات سيد شريف نيافتم و در هر حال با وجود اين رساله كه در عقيده او صراحت دارد، آوردن قاضي نورالله شوشتري، شريف را در عداد علماء شيعه شگفت انگيز است. در فهرست برلن (نسخ عربي) دو رساله بنام عقائد اهل سنت و جماعت يا «عقائد اهل سنت و جماعت» يا عقايد سنيه ياد شده بدون ذكر نام مؤلف. وجود دو سرآغاز براي اين رساله اين شبهه را به ذهن مي زند كه او داراي دو رساله است كه يكي تلخيص ديگري باشد و يا ممكن است دو تحرير از يك رساله باشد. رساله اعتقاديه مير سيد شريف دو باب دارد. باب اول-بيان اصول عقائد باب دوم-اختلافات بين فرق و با عنوانهاي «معتزلي گويد» و «سني گويد». در بخش حاضر نخست شبهات فلاسفه در حدوث عالم و حشر جسماني تقرير و پاسخ گفته شده و سپس 6 مسئله مورد اختلاف بين معتزل و سني با عنوانهاي «معتزلي گويد» و «سني گويد» ياد شده. آغاز كتاب: 1: بسمله و به نستعين الحمدلله و سلام علي عباده الذين اصطفي علي الخصوص ... . . اما بعد اين رساله ايست در بيان اعتقاد اهل سنت و جماعت و بيان مذاهب حق و باطل فصل اول در بيان اعتقاد بدانكه هيچ بنائي ... 2: بدانكه ارشدك الله في الدارين كه از اهم مهمات دينيه است بيان اختلاف فلاسفه در حدوث عالم و در حشر اجساد و در شبهه ايشان. تقرير خلاف در آنكه فلاسفه گفته اند عالم قديم است و هميشه بوده است و خواهد بود و تمسك باين وجه كرده اند كه وجود عالم عطائي است از حضرت خداوند تعالي ... . انجام كتاب: و مذهب حق مذهب اهل سنت و جماعت است و السلام علي من اتبع الهدي و صلي الله علي سيدنا و حبيبنا محمد و علي آله و صحبه اجمعين [روضات الجنات ص 497-499 فهرست برلين 8405 و 7/1954 فهرست الهيات: 10 و 212؛ مجلس شورا 9/596 و 9/609؛ الهيات تهران ص 210؛ فيلم دانشگاه 1/575؛ فهرستواره منزوي 6/148 و 6/185 با عنوان «شريفيه» و 9/426 «عقايد اهل سنت و جماعت]