آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

داراي فصل في اثبات الحقايق، فصل في اثبات حدث العالم، در پايان آن از تبصير الادلة ياد شده است. (دانش پژوه - ايرج افشار) در كلام و اعتقادات (محمد تقي دانش پژوه) آغاز كتاب: الحمدلله الذي لايحمد علي نعمه الا بنعمة عنه متجددة ... انجام كتاب: ذكرت بعضها في كتاب تبصير الادلة و كتابنا هنا يغني عن ذكر ذلك و الله تعالي الموفق. تم كتاب التمهيد [فهرستواره مينوي ص 86 و 132؛ نشريه 9/154]

شصت و سه فصل است در اعتقادات اهل سنت، و سعي شده است كه بطور اجمال اعتقادات شيعه و معتزله و بعضي از فرق ديگر را پاسخ بگويد و گاهي به بعضي از ادله نيز اشاره ميشود. (سيد احمد اشكوري) مختصري است پيرامون توحيد و نبوت و امامت و مباحث ديگر كلامي، بر پايه مذهب اشعري با نقل گفته ها و آراء مذاهب ديگر اسلامي و استشهاد به بعضي آيات و احاديث ضمن فصولي كوتاه. اين كتاب (جوهر الكلام) نيز ناميده ميشود. (سيد احمد اشكوري) متن موجز و مختصري است در اعتقادات اهل سنت با عناوين «فصل - فصل» كه به اختصار متعرض عقايد و آراء كلامي از جمله آراء شيعه نيز شده است به تعبير «قال الروافض» . (علي اوسط ناطقي و رمضانعلي انتظاري) اين كتاب مختصري است پيرامون توحيد، نبوت، امامت و مباحث ديگر كلامي بر پايه مذهب اشعري و با نقل آراء مذاهب ديگر اسلامي و استشهاد به بعضي از آيات و احاديث در ضمن فصلهاي كوتاه نوشته شده است. در برخي از منابع جوهر الكلام ناميده شده است. «مدبر چهار برجي، سيف الله» آغاز كتاب: نحمدك يا ذا الجلال و الاكرام ... . . قال الشيخ الامام الاجل ... ... اعلم أني أعتقد معرفة الله تعالي [مرعشي 4/250] شرح و حواشي: غاية المرام في شرح بحر الكلام قدسي، حسن بن ابي بكر (-836)

همزمان با بنيان گذاری اشاعره، ابومنصور ماتريدی سمرقندی ( متوفای 333 ق) مذهب كلامی ماتريديه را تأسيس كرد. او نظريه های متفاوت، ولی نزديك به مذهب كلامی اشعری ارائه داد. يكی از اين نظريه ها، مسئله معرفت به خداست. يكی از شارحان برجسته انديشه های ابومنصور ماتريدی، ابومعين نسفی است. نقد تعريف های متكلمان از علم و معرفت، يكی از فعاليت های اوست. مسئله اصلی او شناخت تمايز مفهومی ميان دو اصطلاح علم و معرفت و راه های دستيابی به آنهاست. نسفی می كوشد ديدگاه متفاوتی ارائه دهد و ميان ايمان و معرفت نيز رابط های استوار و عقلانی ترسيم كند. برخی از نظريه های ابومعين درخور توجه است؛ ولی درنهايت نتوانسته دستگاه استوار و نظريه بديلی برای علم و معرفت به خدا ارائه دهد كه متمايز از ديدگاه های نظريه پردازان بزرگ اشعری و معتزلی باشد؛ ازاينرو تعاريف آنها را با اندكی تغيير می پذيرد. به رغم وجود ديدگاه هایی قابل دفاع، مهمترين نقدهای جدی در بررسی آرای ابومعين، استفاده هماهنگ و منطقی نكردن از تعريف واژگانی علم و معرفت،تعريف دوری علم و معرفت، تكيه خلل پذير بر« علم محدث استدلالی » و « علم محدث ضروری»، مخالفت جدی با الهام و شهود به عنوان راه رسيدن به معرفت، نداشتن دلايل موجه برای نفی شهود، اضطراب در تعريف ايمان و عدول از تعريف معرفت در قول به وجود معارف فراعقلی است.