آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

گرچه نظریـۀ به‌رسمیت‌‌شناسی اکسل هونت، فیلسوف پیش‌گام نسل سوم مکتب فرانکفورت، در مجموع نظریه‌ای دیگرپذیر تلقی شده، اما در سال‌های اخیر با انتقادات بسیاری مبنی بر ایدئولوژیکی بودن و عدم پذیرش راستین دیگری در درون ساختار خود مواجه شده است. با وجود این ، بسیاری از این انتقادات تنها به سطوح دوم و سوم به‌رسمیت‌‌شناسی معطوف بوده‌اند؛ چراکه کنش سیاسی و رهایی‌بخش از نظر هونت، تنها در این سطوح ممکن است. در نتیجـۀ چنین امری، نهاد خانواده و سطح نخست به‌رسمیت‌‌شناسی همواره دارای منطق درونی مستقل، پیشاسیاسی و با مخمصه‌های ایدئولوژیکی متفاوت با دیگر سطوح فرض شده است؛ اما این مقاله می‌کوشد تا صورت‌بندی متفاوتی از سطح اول به‌رسمیت‌شناسی و معضلات آن ارائه دهد؛ صورت‌بندی‌ای که ضمن نگاهی متفاوت و واقع‌ گرایانه‌‌تر به رابطـۀ والد و فرزند، به بازتولید ساختارهای سلطه در اجتماع نیز توجه جدی کند. بدین ترتیب، مقاله از طریق بررسی مخمصه‌های ایدئولوژیکی مطرح‌شده از سوی منتقدان، استدلال می‌کند که ضرورت دارد هم مخمصۀ مورد بحث و هم راه حل‌های احتمالی خروج از آن به‌نحوی در هم تنیده و در ربط درونی با سطوح سه‌گانه نظریۀ هونت پیش رود.

هدف این مقاله، طرح و توسعه این مطلب است که مدرنیته وجود ندارد، بلکه مدرنیته‌ها وجود دارند و چون چنین است صورت­بندی نظریة جدیدی در مورد مدرنیته، فراتر از چهارچوب‌های نظری مدافع اصلی پروژه مدرنیته یعنی یورگن هابرماس ضرورت دارد. چنین رویکردی که ذیل عنوان «تنوع مدرنیته‌ها» پیش می­رود، ضمن توجه جدی به ادبیات انتقادی غیر غربی در مورد پروژه ناتمام مدرنیته‌هابرماس ،تلاش می کند تا چهار ویژگی اصلی تنوع مدرنیته‌ها که خود حاصل تنوع فرهنگ‌ها است را به کمک ادبیات انتقادی غیر غربی مورد بحث قرار دهد. نخست این­که، تنوع مدرنیته‌ها به­مثابة آلترناتیوی در مقابل مدرنیته منفرد، نظرگاه­های همه‌شمول تاریخ را عمدتاً با ارجاع به تنوع تاریخ­ها به چالش می­کشد. دوم این­که، تنوع و تعدد کارگزاران یا فاعلان مدرن­سازی به­مثابه امری در توسعه مدرنیته‌های مختلف مورد توجه جدی قرار می گیرد. سوم این­که، مدرنیته می­تواند با دیدگاه­ها و بصیرت­های متفاوتی ظهور کند، تفاوت­هایی که خود نتیجۀ تفاوت­های فرهنگی و تفاوت در عاملان و کارگزاران تغییر است. چهارم این­که، دیدگاه «تنوع مدرنیته‌ها»، بی­هیچ تردیدی پیوند بین مدرنیته و تمدن را مورد توجه قرار می دهد و یک عامل مهم در تعریف و تشخیص عاملان مدرنیزاسیون را میراث تمدنی­ای می داند که پروژه­ها بر مبنای آن ساخته شوند و سامان می­گیرند، و چون چنین است مطالعه تنوع مدرنیته‌ها، همزمان یک مطالعه تمدنی نیز هست.

مصاحبیان: در ترجمه متون فلسفی نوعی اندیشیدن در جریان است و اول باید بدانیم که مترجم غیر متفکر حداقل تا جایی که به فلسفه مربوطه است وجود ندارد و آنچه که وجود دارد جهت اندیشه و نحوه تفسیر است. البته می‌شود که در اندیشیدن درگیر واژگان و اصطلاحات کلیدی باشیم و در عین حال برایمان مهم باشد که اساساً چه متنی را انتخاب می‌کنیم که بتواند رابطه با ما و مسائل‌مان برقرار کند.

این نوشته تلاش کرده است وجوهی از پدیدار کرونا که در دام مستوری افتاده‌اند را مورد مطالعه قرار دهد و به آنها مجال دهد تا خود را بنمایانند‌.‌ در چنین جهتی‌،‌ مقاله بحث کوتاهی عرضه کرده است درباره ابعاد وضعیت بحرانی ناشی از بیماری‌های همه‌گیر با تاکید بر کرونا و نشان داده است که بحران مذکور سبب شده است که بحران‌های ناشی از کنش انسانی از پستوی خود خارج شوند و انسان را مجبور سازند تا وضعیت بحرانی خود را دریابد و درگیر آن شود‌.‌ مقاله بحث کرده است که پاندمی کووید ۱۹‌،‌ شش سطح بحران رابطه انسان با خود‌،‌ با فرهنگ ملی‌،‌ با طبیعت‌،‌ با دیگری‌،‌ با خدا‌،‌ و با علم را از پستو درآورده است و انسان را مجبور کرده است که در خود و در رابطه خود با غیر خود توقف کند‌.‌ گرچه پدیدارشناسی پاندومی کووید ۱۹ زمانی به سرانجامی می‌رسد که سطوح شش‌گانه بحران مذکور به ترتیب از طریق وام‌گیری مفاهیم فلسفی«موقعیت‌های مرزی»‌،‌ «نزاع برای ارج‌شناسی»‌،‌ «گشتل»‌،‌ «دیگری»‌،‌ «نام خدا» و «بحران علم» مورد مطالعه قرار گیرند‌،‌ مقاله به دلایل روش‌شناختی ترجیح داده است‌،‌ درآمد آن را برگزار کند و به کمک واضع اصطلاح موقعیت‌های مرزی‌،‌ کارل یاسپرس‌،‌ منحصرا بر سطح نخست بحران توقف کند و به ایضاح آن بپردازد‌.‌ مقاله بدین ترتیب با برشمردن دو خصلت اصلی موقعیت‌های مرزی یعنی تعارض و شکست‌،‌ و چهار موقعیت مشخص مرزی یعنی رنج‌،‌ جدال‌،‌ گناه و مرگ تلاش کرده است شرحی از بحران‌های ناشی از کرونا فراهم آورد و نشان دهد که بحران مذکور‌،‌ نقش‌های موقعیت‌های کلی و موقعیت‌های مرزی را جا به جا کرده است‌.‌ اگر موقعیت‌های مرزی در شرایط عادی حاشیه‌ای بر متن موقعیت‌های کلی بوده است‌،‌ در شرایط کرونایی جاری این موقعیت‌های کلی مبتنی بر آگاهی است که حاشیه‌ای بر متن درگیری‌های وجودی در موقعیت‌های مرزی شده است و چون چنین است ضرورت دارد که نحوه مواجهه با آن از سطح اگزیستانسیل به سطح اگزیستانسیال و از خاستگاهی ناشی از اگزیستانس آدمی به موقعیت‌های کلی رودرروی دازاین تغییر جهت دهد‌.

در این رساله، امکان و معنای فلسفه معاصر، بر اساس صورت بندی مرلوپونتی از بحران فلسفه ی مدرن پس از هگل، مورد تامل و بررسی قرار گرفته است. این امکان متضمن نسبتی خاص، میان فلسفه و نافلسفه است، که در چارچوب نظری اندیشه ی مرلوپونتی به طرح مساله ی «هستی پدیدار» رهنمون می شود. بر اساس این پرسمان، در فصول دوم تا چهارم، مفاد تکمیل شده ی کتاب «مرئی و نامرئی»، تحلیل و تفسیر شده اند. به این ترتیب، نقدهای مرلوپونتی بر روش های عمده ی فلسفه مدرن، یعنی تامل، دبالکتیک و شهود، به نحوی باز صورت بندی شده اند که به نحو تکوینی، امکان اندیشیدن به هستی پدیدار را تمهید کنند. در مراحل تکوین این تصویر از تفکر فلسفی-که در لسان مرلوپونتی از آن به استنطاق تعبیر می شود-، جملگی دقایق اساسی فلسفه ی مدرن -تامل، شهود و دیالکتیک- بر شالوده ی تجربه ی بنیادین و نخستین سوژه از حقیقت به مثابه ایمان ادراکی، استنتاج و نقادی می شوند و از خلال این فرآیند، مصالح آغازین برای هستی شناسی پدیدار استخراج خواهد شد. در پایان، با نگاهی رو به پس نسبت به پرسمان اصلی و سیر طی شده، تصویر مجمل از استطاق فلسفی ارایه خواهد شد و خطوط کلی هستی شناسی نوآیین مرلوپونتی، با اشاره به مفهوم «تقاطع» و «درهم تنیدگی» ترسیم می شود.‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌