جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

برای تنظیم روابط اجتماعی از یک سو، حکومت و حاکم سیاسی ناگزیر از صدور اوامر و نواهی است، و از سوی دیگر، لازم است افراد جامعه بر این اوامر و نواهی گردن نهند. این نوع رابطه، که در اصطلاح، سلطۀ حاکم بر شهروندان نامیده می شود، این سؤال را تداعی می کند که حکومت بر اساس کدامین حق بر افراد جامعه سلطه می یابد؟ و به عبارت دیگر، چرا باید از حاکم سیاسی اطاعت کرد؟ از میان توجیهات و پاسخ هایی که در قبال سؤال مزبور مطرح شده است، می توان به نظریۀ رضایت شهروندان اشاره کرد. بر اساس این نظریه، خواست و رضایت خود افراد جامعه، سبب توجیه و اعتبار باید و نبایدهای صادر شده از سوی حکومت می شود. در تحقیق حاضر، ضمن تعمیم این نظریه به بیشتر فلاسفۀ سیاسی و توضیح حیطه های گوناگون رضایت، مستندات فلسفی آن ارزیابی شده است.

چکیده ندارد.

میشل فوکو(‏Michel Foucault‏)، متفکر معاصر فرانسوی در حوزه‌‌‌‌‌‌‌‌های گوناگون فلسفه و علوم اجتماعی چهره‌ای ‏شناختهشده و مطرح می‌باشد. حرکت فکری او و چشم‌اندازی که وی به روی علوم انسانی گشوده است، تحول ‏شگرفی را در مبانی این علوم موجب شده است تا حدی که او را ویرانگر علوم انسانی به معنای متعارف و متداول آن ‏دانسته‌اند. یکی از حوزه‌های اساسی اندیشه‌ی فوکو و حتی به تعبیر برخی مفسرین، مهمترین دستاورد نظری او، تحلیل ‏مفهوم قدرت‎ ‎با رویکردی منحصر به فرد و در چهارچوب نوعی معرفت شناسی تاریخی است. وی در تعداد زیادی از ‏شاخه‌های علوم انسانی اعم از فلسفه، جامعه شناسی، تاریخ، سیاست، روان‌شناسی، انسان‌شناسی و... وارد شده و در ‏نهایت همه مباحث را در راستای تحلیلی واحد و در جهت طرح ایده‌‌ی واحد و مرکزی قدرت پیش برده است. ‏بر اساس یک تقسیم‌بندی کلی دو دیدگاه و خط سیر مدرن و پست‌مدرن را در جریان شکل‌گیری فلسفه‌های ناظر ‏بر مقوله قدرت می‌توان شناسایی کرد: بر طبق دیدگاه مدرن، قدرت با عاملی انسانی آغاز، از مجرای روابط علی بیان و ‏بر حسب شاخص‌های مکانیکی قابل محاسبه و اندازه‌گیری می‌باشد و نگرش به مقوله قدرت در این دیدگاه از دریچه-‏ی بحث‌های حاکمیت صورت می‌گیرد. این مدل، قدرت را ابزاری در مالکیت دولت می‌داند که برای تحمیل نظم بر ‏جامعه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در الگوی پست‌مدرن که با فوکو آغاز می‌شود و در اساس منکر وجود حیطه‌ای ‏خاص و عملکردی یک‌سویه برای قدرت است، شیوه‌ی نگرش مدرن به قدرت به معنی نادیده گرفتن ساختارهای ‏مدنی و چگونگی کاربست قدرت در نهادها و گفتمان‌های سراسر حوزه‌ی اجتماعی است. فوکو از قدرت به صیغه ‏جمع سخن می‌گوید و آن را در عرصه‌های گوناگون زیست جمعی انسان قابل‌ بحث می‌داند. قدرت در همه‌ جا ‏هست نه بدان دلیل که همه چیز را در‌بر‌می‌گیرد؛ بلکه بدان دلیل که از همه جا نشات می‌گیرد. بنابراین تحلیل آن به‌ ‏هیچ‌ وجه کلی، تاریخ‌گریز و مطلق نیست. به طورکلی هدف فوکو بر‌ملاساختن بی اعتباری حقیقت‌های مسلم، ‏درهم‌شکستن یکپارچگی‌ها و از مرکز انداختن قدرت و معرفت و تاکید بر بی‌همتایی عوامل موثر در پدیده‌هاست.‏

دستیابی به دانش پیوند اعضا سبب طرح مباحث حقوقی واخلاقی فراوانی شده است که یکی از آنها نحوه ارتباط مالی بین دهنده وگیرنده عضو است. مساله معامله اعضای بدن، واکنشهای متفاوتی از سوی فقها به دنبال داشته است. معامله اعضای بدن با توجه به فقدان نص قانونی بایستی با توجه به مبانی فقهی و حقوقی مورد بررسی قرار گیرد. این مقاله با رویکردی بر نظریات فقهی امام خمینی به این صورت نگاشته شده که ابتدا مساله مال بودن اعضای بدن مورد بحث قرار گرفته است. سپس نحوه ارتباط انسان با اعضای بدن به صورت سلطه مورد پذیرش قرار گرفته و در مورد امکان انجام انحای معاملات بر آن بحث گردیده است و در نهایت با توجه به تحقق شرایط عمومی و اختصاصی صحت معاملات در مبادله اعضای بدن، در مصادیق خاص می توان رای به قانونی بودن آن صادر کرد.

یکی از مسائل اساسی در فلسفه سیاسی اسلام، مؤلفه های مشروعیت حاکمیت است. مراد از «مشروعیت» در این نوشتار، توجیه عقلانی «اعمال سلطه و اطاعت»، و مراد از مؤلفه های آن عناصری است که به موجب آن، حاکم یا حاکمان یک جامعه از حق صدور فرمان و اطاعت برخوردار می شوند. با توجه به اینکه حاکمیت الهی در دو حوزه تکوین و تشریع در سراسر قرآن تبیین شده است، در این پژوهش، به روش تفسیر موضوعی به واکاوی این موضوع در آیات قرآن اقدام شده و عناصری همچون «برتری ذاتی»، «سلطه و مالکیت حقیقی»، «علم خطاناپذیر»، و «حق تصرف در قلمرو حکومت»، که ازجمله مؤلفه های حق حاکمیت در نگاه قرآن است، بررسی شده است.

این پژوهش به تبیین و تحقیق علل و انگیزه‌های انکار معاد و آثار آن می‌پردازد و دیدگاه‌های قرآن کریم، روایات اسلامی و فلاسفه مسلمان را در این زمینه منعکس می‌سازد. نویسنده با همین هدف، نخست به تعریف نفس، روح، معاد، معاد جسمانی، مرگ و اثبات ویژگی‌های نفس و روح پرداخته و ضمن نقد تفکر تناسخ و اقسام آن به بررسی رویکردهای مختلف در زمینه معاد می‌پردازد. وی در این زمینه به تبیین و اثبات معاد جسمانی و آرای متفکران اسلامی پرداخته و انکار معاد روحانی و جسمانی و نظریات فلاسفه‌ای همچون: ابن سینا، ملاّصدرا، حاج ملاّهادی سبزواری و علاّمه طباطبایی را بیان می‌کند. آن گاه دیدگاه متکلّمان مسلمان را درباره معاد و برهان های عقلی، قرآنی، روایی مبتنی بر آن مطرح کرده و دسته‌های متّعددی از آیات را در این زمینه شرح می‌دهد. وی علل اصلی انکار معاد را مطرح کرده و دو عامل و انگیزه اصلی برای آن جست جو کرده است: نخست شبهه های علمی و نظری، که به زعم نویسنده، گاهی بر اثر کم اطّلاعی و تدّبر نکردن در قدرت الهی و علم الهی مبنی بر زنده کردن انسان ها و گاه نیز از تصّور نادرست از مفهوم مرگ و محال دانستن معاد نشأت می‌گیرد. از منظر نگارنده، منکران و مخالفان معاد، شبهه های طرح شده را تنها دست آویزی برای انکار معاد، لقای پروردگار و حقّ، قرار داده‌اند و آن ها را به انسان‌های ساده اندیش القا کرده‌اند تا آنان را در برابر پیامبران الهی ـ آورندگان معاد و مبلّغان این اندیشه ـ قرار دهند. این حقیقت، از آیات و روایات برداشت می‌شود. ثانیاً: این شبهه ها ریشه در شهوات عملی منکران و مخالفان معاد دارد؛ بدین معنا که اندوخته‌های علمی و مستدل در باره وجودِ معاد را نادیده گرفته و با علم به حقّانیت معاد و قیامت عملاً دست به شهوترانی و هواپرستی زده‌اند و منکر حیات پس از مرگ شده‌اند، تا توجیهی برای شهوت‌پرستی خویش داشته باشند. وی نمونه‌هایی از این شهوت‌پرستی عملی را در آیات و روایات برشمرده و دنیاپرستی و دنیاگرایی افراطی را عامل اصلی انکار لقای پروردگار می‌داند. بیان شبهه های منکران اصلِ معاد، مانندِ نبودن دلیل بر معاد، افسانه خواندن آن، مُحال دانستن زنده شدن مردگان و سخت دانستن آن و شبهه هایی از این قبیل، شبهه اعاده معدوم در باره منکران معاد جسمانی، شبهه آکل و مأکول و پاسخ عقلی و نقلی به آن ها با استفاده از آیات و روایات متعدّد، از دیگر مطالب این تحقیق محسوب می‌شود. نویسنده در پایان، پوچگرایی، عدم دستیابی به معارف فوق بشری، دلخوشی به زندگی دنیا، فروپاشی نهاد خانواده، و رواج بسیاری از گناهان فردی و اجتماعی را از آثار انکار معاد قلمداد می‌کند.

مسئله «سرپرستی خانواده» از جمله مباحث مهمی است که در همه نظام‌های حقوقی، از جمله نظام حقوقی اسلام مورد توجه قرار گرفته و آیاتی از قرآن درباره آن نازل شده است. از دیدگاه صاحب‌نظران مسلمان در حقوق خانواده، ریاست مرد بر خانواده پذیرفته شده است، اما در محدوده این ریاست و نیز در شرایط آن و در علل انتخاب مرد به عنوان رئیس خانواده اتفاق‌نظر وجود ندارد. این مقاله با نگاهی به آیات قرآن، درصدد تبیین معنا و مفهوم این ریاست و نیز بیان محدوده آن است. به نظر نگارنده، مراد از «قوّامیت مردان بر زنان» در آیه 34 سوره نساء، مسئول بودن و سرپرستی ایشان نسبت به زنان در چارچوب مسائل خانواده است.

بحث بر سر این است که ما با اهداف یهودیت جهانی آشنا شویم انگیزه ها و خیال پردازیهای آنها را کشف کنیم تا بتوانیم در موقع مناسب واکنش در خور از خودمان نشان دهیم. دنیا تا به حال به خاطر عدم شناخت این حرکت خزنده متحمل خسارات زیادی شده است به کتاب فاتحین حقیقی توجه کنید و ببینید که چگونه صهیونیست ها دو ملت و دولت مسلمان چون ایران و عراق را هشت سال درگیر جنگ خونین کردند. و چقدر از منابع این کشورها را به بانکهای خارجی و کمپانی های صهیونیستی وارد کردند. چه برای خرید اسلحه و چه برای نیازهای دیگر. بنابراین هدف شناخت توهمات ذهنی یهود است و گرنه یک اقلیت چون یهود که هیچ جایگاه مردمی هم در افکار عمومی جهان ندارد به هیچ وجه نخواهند توانست بر دنیا مسلط شوند. ولی همانطور که گفته شد میتوانند با استفاده از نفوذ خود در منابع قدرت و با استفاده از قدرت اقتصادی و پولی خود مشکلات فراوانی را برای جهان و به خصوص مسلمانان ایجاد کنند.