آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

جهانی شدن از جمله مباحثی است که در دهه های اخیر در میان اندیشمندان مطرح بوده و تا به حال تحقیقات ارزنده فراوانی در این باره صورت گرفته است، تحقیق حاضر نیز با این سوال که؛ تشیع برای جهانی شدن در ابعاد اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی دارای چه ظرفیتی است. آغاز شد و به ارزیابی مبانی و اندیشه های جهانی شدن و مبانی اندیشه های تشیع، هر کدام به طور جداگانه پرداخت، پس از آن اندیشه جهانی شدن و تشیع را با هم مقایسه نمود، آن چه از این مقایسه به دست آمد آن است که؛ اگرچه هر دو اندیشه در بعضی از مبانی اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی مشترکاتی با یکدیگر دارند و این مبانی در بین این دو اندیشه مشترک بیان شده است، اما به صورت کلی این دو دیدگاه از اساس و بنیان با هم متفاوت هستند زیرا اندیشه شیعی برگرفته از دین الهی است و دین در تمام اعتقادی، اجتماعی، اخلاقی انسان نقش برجسته و بسزایی دارد و در واقع اندیشه شیعی یک اندیشه دین محور، معناگرا، مقدس و ولایت محمور است، در حالی که اندیشه جهانی شدن که برگرفته از دیدگاه لیبرال دموکراسی غربی است، در اعتقادات پیرو اومانیسم و اندیشه هایش و در اجتماع هم پیرو مکتب لیبرال ـ سرمایه داری است و بر این اساس، هیچ جایگاهی در این اندیشه ندارد و این تفکر نوعی دین ستیز و سکولار است و در واقع جهانی شدن به اصطلاح غربی اش، یک تفکر و اندیشه دین ستیز، مادی گرا، دنیامحور و انسان گرا است، که ارزش های الهی و دینی در آن جایگاهی ندارد.

توحید و اعتقاد به یگانگی باری‌تعالی محوری‌ترین آموزه در تعالیم همه انبیاء و رسولان الهی است. در دین مبین اسلام نیز تأکید ویژه‌ای بر آن شده است. در اندیشه اسلامی آموزه توحید در مراتب توحید ذاتی، صفاتی، افعالی و عبادی قابل بحث و بررسی است. توحید ذاتی پروردگار در دو ساحت واحدیّت و أحدیّت تبیین می‌شود. با توجّه به اهمیّت این مسئله، این پژوهش آموزه واحدیّت و أحدیّت الهی را در مکاتب فکری امامیّه بررسی می‌کند. مکاتب مورد بررسی؛ مکتب نص‌گرایی، عقل‌گرایی کلامی، خردگرایی فلسفی و حکمت متعالیه می‌باشند. این پژوهش با روش توصیفی ـ تحلیلی آراء و اندیشه شماری از شخصیت‌های برجسته این مکاتب را به عنوان نمایندگان این مکاتب فکری، مورد بررسی قرار داده است. برآیند پژوهش حاکی از آن است که مفهوم و اصطلاح واحدیّت از ابتدا در اندیشه امامیّه و مکاتب فکری آن مطرح بوده و به معنای نفی هرگونه شریک، شبیه، نظیر و ثانی از ذات حق تعالی می‌باشد. مفهوم و اصطلاح أحدیّت نیز تحت عنوان نفی ترکیب و کثرت در ذات الهی در هر چهار مکتب مورد پژوهش، مطرح شده است. سیر تبیین این آموزه در بستر تاریخ اندیشه امامیّه نشان می‌دهد، رویکردهای متفاوت فکری به معنای استفاده از ابزارهای مختلف در تبیین معارف الهیّاتی، در عمق شناخت نسبت به آن معارف بسیار تأثیرگذار است. وحدانیّت الهی در تبیین متّکی بر نقل و عقل استدلالی به نفی هرگونه شریک و ثانی و ترکیب در ذات معنا شد؛ و در تبیین متکی بر عقل فلسفی، کشف و شهود و نقل وحیانی به نفی هرگونه وجودی غیر از وجود حق‌تعالی معنا می‌شود.

کتاب «ایمان و آزادی» مجتهد شبستری قرائتی دگر از ایمان در کتاب هدایت دارد. سخنان نویسنده هرچند شیرین است، اما نباید حلاوت کلام، فریبی شود تا از حقیقت آن باز بمانیم. بهتر است با همان مبانی هرمنوتیکی فهم کتاب و سنت، به منبع رجوع کرد و آب را از سرچشمه نوشید. ایمان در قرائت شبستری به تجربه دینی تفسیر میشود و در احیای دین به احیای تجربه دینی بسنده میشود. این مقاله با رویکرد تحلیلی و اسنادی، بند بند کلام را به آیه آیه کتاب عرضه کرده است. ریشه ایمان و متعلقات آن، صفات ایمان مؤمنان و نیز لوازم ایمان از قرآن گرفته شده است. و در نهایت، مدعیات با ادعاهای قرآن در کنار هم آمده و قضاوت به خواننده گان سپرده شده است.

یکی از گفتمان های مهم در حال حاضر، جریان سنت گرایان است که به بررسی «سنّت» به عنوان پدیده ای با منشأ الهى می پردازد. جریان سنت گرا، هر سنتى را جلوه ای از جلوه های خورشید هدایت و موجی از دریای حقیقت می داند. این نوشتار، با رویکردی گزارشی، تحلیلى به این موضوع می پردازد که چگونه می توان به این رهیافت رسید که آیا سنت موردنظر سنت گرایان، پاسخ مناسبی برای نیازهای انسان معاصر دارد؟ هدف این مقاله، در عین ارائه یک چارچوب نظرى براى شناخت جریان سنت گرا در سدة اخیر، بررسی دیدگاه «وحدت متعالی ادیان» از منظر شوآن را وجهه همت خویش قرار داده است. این پژوهش، از یک سو خود مقدمه اى است براى جریان شناسى تفکر دینى معاصر و از سوی دیگر پى جویى و بهره گیرى از آنها براى به سازى معرفت دینى و رویارویى منطقى با پرسش ها و چالش هاى فراروى مطالعات جریان شناسانه است.

کلیسای کاتولیک با ادعای اصالت، جامعيت و مرجعيت، توانسته است قلمرو اجتماعی وسيعي در جهان امروز براي خود تدارك ببیند. روش این کلیسا برای بسط عدالت اجتماعی چیست و این روش تا چه اندازه مي‌تواند کارآمد تلقی شود؟ هدف اين مقاله، یافتن ابعاد مثبت و منفی روش کلیسای کاتولیک در زمینۀ بسط عدالت اجتماعی از راه ارزیابی تحلیلی آن است. مقالۀ پیش‌رو با معرفی و ارزیابی روش کاتولیک در این زمینه، با شيوة توصيفي‌تحليلي نشان خواهد داد كه اگرچه ضرورت بسط عدالت اجتماعي در مسيحيت کاتولیک مورد توجه قرار گرفته و سنت كاتوليك، به‌ويژه از شوراي واتيكاني دوم، گام‌هاي مثبتي براي كمك به برقراري عدالت اجتماعي برداشته است، اما وجود برخی چالش‌ها و فقدان دستوراتي مشخص در این فرقۀ مسیحی براي مبارزۀ عملی با ظلم‌هاي اجتماعي، ارائة نظامی منسجم و موفق براي اجراي عدالت اجتماعي را با مشكل مواجه كرده است.

جنبش پنطیکاستی در دهه 1990م و با تاکید بر مسئله آخرالزمان، نزول روح القدس و ظهور عطایا، به عنوان سند حقانیت و نشانه نزدیک شدن عصر مسیحایی، ظهور کرد. پنطیکاستی ها معتقد بودند که پس از گذشت هفت سال رنج و محنت، آخرالزمان و عصر ظهور شروع خواهد شد و کلیسا عروسش (مسیح) را ملاقات خواهد کرد. از این رو با جدیت به تبشیر عصر ظهور روی آوردند. پس از گذشت چند دهه از آغاز جنبش و نیامدن مسیح، موجی از نومیدی در میان پنطیکاستی ها شکل گرفت. از این رو برای کنترل اوضاع، تفسیر جدیدی از عصر ظهور ارائه دادند. در همین راستا، با اتخاذ رویکردها و عملکردهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی بر آن شدند تا با فراهم آوردن مقدمات تشکیل کلیسای جامع مسیحی، به بازگشت مجدد مسیح سرعت بخشند. این نوشتار درصدد است تا با روش توصیفی _ تحلیلی پس از معرفی آخرالزمان شناسی پنطیکاستی و ابعاد مختلف آن، ادعای تشکیل کلیسای جامع و رویکردهای پنطیکاستی را به چالش بکشاند.

آموزه مهدویت از آموزه های اصیل اسلامی است که تقریبا مورد اتفاق شیعه و سنی است. علیرغم اتفاق نظر در اصل این آموزه، عده زیادی از علمای اهل سنت باور به تولد آن حضرت ندارند و تولد آن حضرت را موکول به آخرالزمان کرده اند. اما تعداد زیادی از علمای اهل سنت باور به تولد آن حضرت دارند. این تحقیق با روش توصیفی _ تحلیلی در صدد برآمد تا علل و زمینه های پذیرش تولد آن حضرت از سوی این دسته از علماء را بررسی کند. نتایج حاصله حکایت از آن دارد مذهب فقهی خاص (شافعی و حنفی)، گرایش به تصوف و عقل مداری از زمینه های اصلی پذیرش تولد حضرت، توسط علماء اهل سنت بوده است.