آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

چکیده ندارد.

عموم فلاسفه مسلمان بر این باورند که صورت های ذهنی بالفعل، از ماورای خود حکایت دارند و آن را امری بدیهی تلقی می کنند؛ اما دیدگاه استاد مصباح در این باره متفاوت است. در این نوشتار، کوشش شده است تا در سخنان استاد تامل، و دیدگاه ایشان تحلیل و تبیین شود. از نظر استاد، حکایت در عمده مراحل (تصورات و قضایا) بالقوه، و فقط در تصدیقات صادق بالفعل است. به عقیده ایشان، برای روشن شدن نحوه حکایت صورت های ذهنی، باید پدیده «حکایت» را تحلیل کرد. به منظور دست یابی به تعریف صحیح و دقیق حکایت، می توانیم با توجه به کاربرد حکایت به تحلیل و بررسی مصادیقی بپردازیم که با علم حضوری می یابیم، تا ببینیم ویژگی حکایت گری تحت چه شرایطی بر مفاهیم ذهنی صادق است؛ سپس، از طریق تقیید تصورات کلی، توسط این شرایط به تعریف حکایت پی می بریم. برای این منظور، باید ارکان و شرایط حکایت را به دقت مورد تحلیل قرار دهیم. نتیجه کار این خواهد شد که «حکایت واقعیتی است روان شناختی؛ و مقصود از آن، انتقال طبیعی ذهن از حاکی به محکی است، به جهت مشابهت تامی که بین حاکی و محکی وجود دارد.» بر اساس این دیدگاه، برای «مشابهت تام» و - به تبع آن – برای حکایت، می توان مراتبی را در نظر گرفت که طبق این مراتب، حکایت به شانی محض، تصوری غیر قضیه ای، تصوری قضیه ای، تصدیقی و حکایت صادق تقسیم می شود.

نگارنده در این تحقیق در پی بررسی و نقد روش و دیدگاه ابن جوزی در تفکیک احادیث موضوع، به احادیث منتخب وی در باب فضائل اهل بیت(ع) در کتاب «الموضوعات» توجه نموده است. هدف نگارنده از یک سو شناساندن معیارها و ملاک‌های مناسب در نقد احادیث، نمایاندن راه صحیح به‌کارگیری آنها و از سوی دیگر بررسی صحت و سقم نظرات ابن جوزی در باب فضائل اهل بیت(ع) و دفاع از احادیثی است که به اشتباه، موضوع شمرده شده‌اند. در این جهت وی، پس از بیان کلّیاتی دربارۀ حدیث موضوع، شواهد وجود آن و علل پیدایش و گسترش آن در فصل نخست، به تبیین ملاک‌ها و معیارهای لازم در بررسی اسناد و متون احادیث در فصل دوم پرداخته است. پس از آن به منظور بررسی مناقشات سندی ابن جوزی، ابتدا چگونگی جرح‌های وی را در فصلی جداگانه بررسی کرده است. سپس اشکالات متنی و سندی او را دربارۀ تک تک احادیث، مطرح و به نقد آن پرداخته، که حاصل آن برملا شدن خطاهای متعدد ابن جوزی در موضوع شمردن احادیث این باب است. نویسنده در پایان به این نتیجه رسیده که از جمع‌بندی این خطاها و مطالعه در ویژگی ابن جوزی معلوم می‌گردد که ریشۀ همۀ خطاهای او تعصب مذهبی و نگاه یک سویۀ او به احادیث بوده که مانع از به‌کارگیری صحیح ملاک‌های نقد حدیث شده؛ ملاک‌هایی که خود بر درستی آنها صحه گذاشته است.

این رساله در قالب سه بخش ، در پی پاسخگویی به سه سوال اصلی در زمینه ی اعتبار و قلمرو قاعده عدالت است . طرح عدالت به مثابه قاعده ای که برای اثبات حکم شرعی توسط فقیه به کار آید در دوره معاصر بر پایه عدالت در تشریع صورت پذیرفته است و سابقه قابل توجهی از آن در کتب فقهی یافت نمی شود. عدالت در تشریع به این معنا است که تشریعات خداوند اعم از احکام و حقوق بر مبنای عدالت است و هیچکدام ظالمانه نیست. عدالت در تشریع و قانون گذاری از شاخه های عدل خداوند درکنار عدل او در عالم تکوین و نیز مقام حساب و جزا در روز قیامت است. اولین سوال اصلی رساله آن بوده که ادله این قاعده در کتاب و سنت چیست ؟ در پاسخ به این سوال تمامی ادله قرآنی و روایی این قاعده جمع آوری و بررسی شده است که در تحقیقات گذشته انجام نشده است. علاوه بر آیاتی که مثبت عدالت تشریعی است به آیاتی که ظلم را از ساحت تشریع الهی نفی کرده است استناد شده است چراکه می تواند مثبت جنبه سلبی قاعده عدالت یعنی نفی ظلم باشد . همچنین تبیین شده حسب آیات و روایات، معیار و میزان تشریع در امت پیامبر خاتم بر خلاف امم گذشته ، بر سهولت و آسانی استوار است و این شاخصه پایین تر از معیار عدل است. بخش دوم رساله پاسخ بدین سوال است که مفهوم عدالت چیست و مرجع تشخیص مصادیق آن کدام است؟ در این بخش اثبات شده که اولا عدالت مفهومی واقعی است نه اعتباری و ثانیا مفهومی غیر شرعی است یعنی مقصود شارع از عدالت معنای خاص و ویژه ای جز آنچه بشر فهم می کند نبوده است. وجوه متعددی برای شرعی نبودن مفهوم عدالت بیان شده است . همچنین تبیین شده که شناخت مصادیق عدالت از طریق عرف ، عقل و بناء عقلاء بر طبق شرایط و قیودی ممکن است. و نیز به جهت عدم امکان دسترسی به علم و یقین، و نیز فقدان راه علمی در دستیابی به مصادیق عدل و ظلم، مطلق ظنون در چارچوب ضوابط و معیارهای تشخیصی از جانب عرف، عقل و بناء عقلاء معتبر است. در بخش سوم و پایانی رساله تحت عنوان قلمرو قاعده عدالت ، تلاش شده است تا به این سوال پاسخ داده شود که قلمرو قاعده عدالت کجاست ؟ اثبات کرده ایم قواعد مشهوری چون لا ضرر ، غرور ، عدل و انصاف و قرعه از مصادیق قاعده عدالت اند که سابقه ای دیرینه در فقه دارد . همچنین در زمینه محدوده ی جریان این قاعده اثبات شده است که این قاعده در ما لا نص فیه کاربرد حداکثری دارد. اما در موارد منصوص و در صورت تعارض آن با ادله این احکام اگر تعارض با اطلاق و عموم یک حکم رخ دهد قاعده عدالت به جهت حکومت آن بر ادله احکام مقدم می شود و اگر تعارض با اصل یک حکم باشد در احکام عبادی به جهت عدم درک مصالح و مفاسد آن از سوی عرف و عقل، ادله ی این احکام بر قاعده عدالت مقدم می شود و در معاملات بعد از تشخیص عدل و ظلم توسط مراجع معتبر تشخیصی ، قاعده عدالت مقدم خواهد بود.

جریان حدیثی غالب محدثان شیعی، در سده یازدهم و دوازدهم ، جریان اخباری معتدل است. ظاهر امر این است که ایشان به صرف وجود حدیث در مجامع حدیثی به صحت آن حکم می کنند؛ولی در حقیقت مبانی جهت شناخت حدیث دارند و در عمل بدان ها پایبند هستند. ایشان در عمل سند و متن حدیث را مورد بررسی قرار می دهند. از دیدگاه ایشان خبر واحد به دلیل سیره علما و آیه های نفر و نبا دارای حجیت است. برخی از مبانی ایشان جهت شناخت و تعامل با حدیث عبارت است از: حجیت ظواهر قرآن و استناد به آن در شرح روایات، رویکرد میانه به عقل، نگاه دوگانه به اجتهاد، پذیرش تقسیم رباعی حدیث، پذیرش وجود تعارض غیر مستقر در روایات و توجه به علم رجال. مقاله به روش تحلیل محتوا از نوع توصیفی تحلیلی انجام شده و گردآوری مطالب به روش کتابخانه ای صورت پذیرفته است. در تحلیل موضوع از داده های منابع شرح الحدیثی محدثان اخباری معتدل سده های یازدهم و دوازدهم مدرسه حدیثی اصفهان استفاده شده است.

"کتاب اسلام و مدرنیته که در دو بخش فراهم آمده است ضمن به بحث گذاشتن واژه‌های اسلام و مدرنیته، در بخش نخست به تاثیر مدرنیته بر پنج شاخه اصلی از علوم اسلامی، یعنی کلام، تفسیر، حدیث نبوی، فقه و اصول فقه پرداخته است و تلاش کلی متفکران اسلامی در تطبیق شریعت در دنیای معاصر را نشان می‌دهد. بخش دوم اثر با عنوان "اسلامی کردن مدرنیته یا مدرن سازی اسلام". مسئله‌ی حکومت را با سه گروه پیشتازان نوگرایی، سلفی‌گرایان دینی و نوگرایان تحلیل و مسئله زنان را با تاکید بر سه ارزش توسعه، مساوات و خودباوری بررسی می‌کند و دیدگاه‌های مطرح شده در دوران معاصر را در سه جریان سنتی، سازگار با مدرنیته و اسلام حرکت زا جای می‌دهد.

این پایان نامه در چهار فصل با این عناوین نوشته شده است: فصل اول، کلیات: بیان مسئله و ضروت و سؤال ها و فرضیه ها و پیشینه تحقیق(ص1-‎14)؛ فصل دوم، منزلت زن از منظر قرآن: قرآن و زن، گونه شناسی تفاسیر درباره زن(ص14-‎30)؛ فصل سوم، معناشناسی و تحلیل آیات مربوط به عدالت در تعدد زوجات: علت تجویز چند همسری، عدالت شرط چندهمسری، بررسی چالش ها در خصوص عدالت در چندهمسری(30-‎162)؛ فصل چهارم، دیدگاه های متقدمان و متأخران در زمینه تعدد زوجات(164-‎169)./

چکیده ندارد.