آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت واژه‌ها و فهم دقیق مفردات قرآن ازجمله مقدمات مهم، در فهم قرآن و تفسیر به شمار می‌آید و بدون اگاهی برآن، دسترسی بر محتوا و معانی آن ممکن نخواهد بود. نکته مهم در پی بردن به مفهوم واژه های قرآن لزوم بهره گیری از کلام ائمه ? در کنار نظرات لغویون است با ارزیابی نظرات لغویان با کلام ائمه ? چنین به دست می آید ؛لغویان در تبیین مفردات بیشتر به توضیح معنای لغوی و اصطلاحی واژه ، مصادیق معنایی متعدد ، اصل ، ریشه و مشتقات پرداخته اند و در روایات گاهی روایت به صراحت در مورد معنای یک واژه بحث نشده ولی می توان از دل روایت معنای واژه را بیرون کشید و پی به معنا برد ؛ در مواردی کتاب لغت و روایت با هم، هم پوشانی داشته و معنای لغوی واژگان را بیان کرده اند؛ اما در بیشتر موارد، معصومین? از این حد گذر کرده و به ذکر معنای تأویلی و باطنی واژگان، معرفی مصادیق عینی و خارجی آن ها، وجوه یک واژه پرداخته‌اند؛ گاهی نیز معنای لغوی و مصادیق واژه هر دو در روایات مختلف آمده است و در مواردی معصومین ?به دلایل متعدد از جمله اهمیت عبادی و شرعی یا ارزش ویژه آن در مورد آن واژه بحث کرده اند ، اما مسأله مهم عدم تباین بین ائمه?و لغویون در مورد مفردات قرآنی است ؛ چون لغویون به معنای لغوی واژه توجه دارند اما ائمه اطهار ?که علم جامع قرآن در انحصار و اختیار ایشان است به معنای باطنی و تأویلی قرآن پرداخته اند. بنابراین با بررسی اقوال لغویان در کنار روایات در مورد مفردات قرآنی ، کار برای پژوهندگان آسان شده و باعث درک صحیح مراد الهی و معارف دینی می شود و علاوه بر آن اگر به پژوهش در کلام معصوم ?در مورد واژگان قرآن بپردازیم در واقع به یک حوزه معرفتی محکمی در مورد مفردات قرآن دست می یابیم.

شناخت معنای واژه‌ها و مفردات از جمله مقدمات ضروری و مهم فهم هر متنی به ویژهفهم قرآن کریم و تفسیر آن است. از این رو واژه‌شناسی آیات از دیرباز مورد توجه مفسران و علمای علم لغت بوده است و به دلیل اهمیت و جایگاه معنای مفردات در فهم آیات آنان همواره در جهت واکاوی و فهم معنای واژگان اهتمام ورزیده‌اند. از سوی دیگر ائمه معصومین علیهم السلام به عنوان مفسران و معلمان کامل قرآن در بسیاری از موارد به توضیح و تبیین معنای واژگان و مفردات آیات قرآن پرداخته‌اند. در نتیجه روایات ائمه علیهم السلام می‌تواند منبعی برای درک معانی واژه‌های قرآن باشد و در صورتی که در فرآیند فهم و تفسیر قرآن به کلام ائمه علیهم السلام توجه کافی صورت نگیرد باعث فهم غیر صحیح احکام و معارف دینی می‌شود.در این رساله نگارنده به ارزیابی تطبیقی روایات معصومین علیهم السلام با اقوال لغویان در مورد مفردات سوره مائده پرداخته است و آن چه حاصل شد این است که میان معانی‌ای که لغویان برای مفردات این سوره بیان کرده‌اند با معانی‌ای که ائمه علیهم السلام مطرح کرده‌اند هم‌سویی و مطابقت وجود دارد. این تطابق در فهم هر چه بهتر معنا و تفسیر آیات، نقش داشته، و فاصله عصر حاضر تا عصر نزول را جبران می‌کند به طوری که می‌توان ادعا کرد، در همه اعصار فهم مراد الهی در پرتو عنایت به معنای واژگان امکان پذیر است و این است رمز و راز جاودانگی این کتاب الهی.

پیوست در منابع دیجیتالی

تربیت یعنی پرورش دادن، پروردن، استعدادهای درونی‌ای را که به صورت بالقوه در یک شی موجود است به فعلیت درآوردن . نهایت اینکه، این استعدادها گاه مربوط به جسم و قوای جسمانی فرد است که در این صورت با تربیت جسمی سرو کار داریم و گاه مربوط به اخلاقیات و دین و دیگر ساحت های انسان می‌باشد. تربیت دینی در حکومت و دولت اسلامی در سه عرصه خودنمایی می‌کند که امور دیگر را نیز در پی دارد. در این رساله به سه حیطه از انواع تربیت اسلامی که شامل تربیت اخلاقی، تربیت اجتماعی و تربیت سیاسی می‌باشد می‌پردازیم و هر کدام از این سه حیطه را در دو قسم تربیت عموم مردم و تربیت کارگزاران اسلامی مورد بررسی قرار می‌دهیم. تربیت اخلاقی در قبال مردم شامل: تزکیه و تهذیب نفس، اخلاص، تقوا، توکل و ... و در قبال کارگزاران اسلامی نیز شامل: صدق، خدمت به خلق و حفظ اسرار مردم، اخلاص و ... می‌باشد. تربیت اجتماعی در قبال عموم مردم ؛ حسن خلق، خوش رویی، پرهیز از عیب جویی و .... می‌باشد. و در بخش کارگزاران ؛ احترام به حقوق و کرامت انسانها و نفی تبیعض، فاصله ناپذیری از مردم، عدالت محوری و ... می‌باشد. همچنین تربیت سیاسی نیز در قبال عموم مردم شامل : دقت در انتخاب کارگزاران و نظارت و مراقبت بر آنها و .... . در قبال کارگزاران اسلامی؛ اصلاح نفس، کسب رضایت الهی، مشورت و نظرخواهی از مردم و ... از دیدگاه امام خمینی(رحمه الله تعالی علیه)با تأکید بر سیره امام علی(علیه السلام) بررسی شده است.

اهل بیت ?مفسران واقعی قرآن کریم می‌باشند که به مراد جدی خداوند در نزول آیات و بیان آن مطلعند، بسیاری از روایات تفسیری ذیل برخی از آیات سوره‌ی نور منطبق بر اهل بیت می‌باشند، بعضی از این روایات به معرفیاهل بیت پرداخته و برخی دیگر بیانگر مقام ولایت و امامت و هدایت‌گری ایشان می‌باشد. در این سوره در اثناء بیان موضوعات مختلف،مضامینی که در روایات تفسیری، پیامبر گرامی اسلام?و اهل بیت? مصادیق بارز آن به شمار رفته‌اند، ذکر گردیده است، در آیات10، 14، 20 ،21 به «فضل و رحمت» خداونـد اشاره شده و ذیـل آیـه‌ی دهم، چهار روایت که در آن‌ها پیامبر اکرم?و ائمه‌ی اطهار?و ولایت ایشان از مصادیق بارز «فضل و رحمت» شمرده شده‌، نقل گردیده است. ذیل آیه‌ی 33 و 41 در مبحث شهادت و اقرار به ولایت دو روایت نقل شده ‌است و ذیل آیه‌ی نور؛ سی و پنجمین آیه از سوره‌ی نور،تعداد چهارده روایت ذکر شده که در این روایات؛ «نور، مشکات، مصباح، زجاجه و کوکب درّی» بر پیامبر اکرم? ، اهل بیت ، ولایت و هدایت ایشان تطبیق داده شده است، در آیات 36 و 37؛ بیوت رفیع و مردانی که همواره به یاد خدا هستند؛ در ضمن پانزده روایت بر «رفعت و هدایت اهل بیت» منطبق گردیده است، هم‌چنین ذیل آیه‌ی 63، در رابطه با «تعظیم و تکریم اهل بیت» چهار روایت ذکر شده است و در خصوص «ولایت اذن» ذیل آیه‌ی 62، دو روایت و در رابطه با «ولایت قضا» در آیات 47 ـ52، چهار روایت ذکر شده است، هم‌چنین در خصوص تطبیق «ولایت خلافت و حکومت» با آیه‌ی 55، تعداد پانزده روایت و به طور کلی در مورد «اطاعت از مقام ولایت معصومین?» در آیات 52، 53 ،54، 56 و 3 ، ذیل آیات 53 و 54 جمعاً هفت روایت ذکر گردید. جمعاً در این پژوهش در رابطه با 17 آیـه‌ی منطبق بـر اهل بیت در سوره‌ی نـور تعداد 62 روایت تفسیری نقل گردیده است.شایـان ذکر است که تدبّر در این آیات و هم‌چنین روایات ذیل آن‌ها بیانگر این حقیقت است که داشتن جامعه‌ی آرمانی، قانون‌مند و امن، منوط بـه تبعیت از نور هدایت ائمه‌ی اطهار? و ولایت آن هدایت‌گران به حق می‌باشد، پژوهش پیش‌رو با اصل قرار دادن روایات تفسیری ذیل آیات برگزیده‌ی سوره‌ی نور، به بررسی آیات و روایات مزبور پرداخته -است. مستند پژوهش حاضر، مجموعه‌های روایات تفسیری؛ قمی، عیاشی، البرهان، نور الثقلین، الدر المنثور و کتب اربعه و جوامع روایی دیگر می‌باشند.کلیدواژه‌ها : تفسیر اثری، سوره‌ی نور، پیامبر اکرم، اهل بیت، ولایت، امامت.

تفسیر ساختاری یکی از رویکردهای جدید عصر حاضر درتفسیر قرآن است؛ براین اساس ارتباطآیات در جهت تعیین هدف کلی و اهداف جزئی در هر سوره مورد شناسایی و تفسیر قرار می گیرد.در این روش، مفسر قبل از هر اقدامی تلاش می کند تا با ژرف اندیشی در محتوای هر سوره محوراصلی و هدف نهایی سوره را استخراج نماید و با دسته بندی آیاتی که در یک موضوع هستند وارتباط هر دسته با یکدیگر، ساختار سوره را ترسیم کند. روش تحقیق این پژوهش، تحلیلی توصیفی –با تکیه بر منابع تفسیری و حدیثی می باشد.

این تحقیق به بررسی راه‌های کسب مغفرت الهی و آثار و نتایج آن از دیدگاه قرآن و روایات پرداخته است و با تکیه بر منابع موجود شامل کتب لغوی، تفسیری، عرفانی، اخلاقی، تربیتی و روانشناسی تنظیم شده‌ است. این تحقیق در چهار فصل گردآوری شده است. در فصل اول تحت عنوان کلیات به بیان مختصری از هدف و ضرورت و اهمیت آشنایی با معیارها و آثار مغفرت و سایر مباحث مربوط به آن می‌پردازیم سپس مفهوم مغفرت و رابطه آن با مباحثی چون رحمت، شفاعت و عفو را بررسی می‌نماییم؛در فصل دوم معیارهای زمینه‌ساز مغفرت را به دو دسته معیارهای فردی و معیارهای اجتماعی تقسیم نموده و در هر معیار و ذیل عناوین آن، مطالبی از قرآن و روایات برای توضیح می‌آوریم. در زمینه‌های فردی به عواملی مانند توبه و استغفار، تقوی، پذیرش اسلام، ایمان و عمل صالح، اجتناب از گناه، صبر، هجرت و جهاد، امیدواری به خداوند، ذکر و... و در زمینه‌های اجتماعی مغفرت به عواملی ازجمله قرض الحسنه، انفاق، کظم غیظ، عفو و گذشت، صداقت و راستگویی و احسان به والدین اشاره شده است. فصل سوم به ذکر آثار مغفرت الهی در دو بخش دنیوی و اخروی اختصاص یافته و از مهم‌ترین آثار دنیوی مغفرت به نجات از خسران، ترحم خداوند، آسان‌گیری تکالیف بربندگان، گذشت از خطاهای غیرعمدى انسان، رفع عذاب و بلا، نزول نعمت و جلب برکات، رفع غم و غصّه ، رهایى از مشکلات و نجات از قرض و پرداخت بدهى و از مهم‌ترین آثار اخروی مغفرت به آثاری مانند تبدیل گناهان به حسنات، دفع جهنم، جلب بهشت و رسیدن به رضوان الهی اشاره شده است. در فصل چهارم به بررسی موانع مغفرت می‌پردازیم؛ زیرا شناخت موانع و دوری از آنها خود زمینه ساز دریافت رحمت و مغفرت الهی است. در این بخش عواملی همچون شرک به خدا، نفاق، کفر، تکبر، سدکردن راه حق، ارتداد، کتمان حقایق الهی و عناد به عنوان موانع آمرزش انسان مورد بررسی قرار می‌گیرد. در پایان نتیجه‌گیری، پیشنهادات و منابع و مآخذ ذکر شده است.

از مهمترین نکات مورد توجه در سازمان های مدیریتی تبیین اصول اخلاقی حاکم بر سازمان مدیریتی است. نهج البلاغه مهم ترین و اساسی ترین متن حکومتی و مدیریتی امام علی علیه السلام است که در بردارنده ی اصول اخلاقی مدیریت به کارگزاران می باشد. که مهم ترین اصول اخلاقی از منظر ایشان عدالت پیشگی تقوا گرایی امانت داری مسولیت پذیری نظارت و کنترل عادلانه، رفق و مدارا و پایبندی به عهد و پیمان می باشد وهمچنین در فرمایشات حضرت در خصوص تحقق حاکمیت اخلاق در سازمان مدیریتی اصولی نیز درگزینش کارگزاران مورد توجه قرار گرفته که عبارتند از معیارهای عقیدتی ، ماهوی تخصصی ، معیارهای ارزشی اخلاقی که برای سازمان های مدیریتی قابل الگوگیری است.

رسیدن به حاکمیت جامع، از آمال انسان مادی به شمار رفته، درتاریخ بشر امیدوار کننده بوده و انگیزه تلاش برای رسیدن به آن مورد اهتمام هر مکتبی است. یافتن حکومت الگو، یگانه بخشی فعالیت‌ها و برنامه‌های پراکنده، در راستای رشد و تعالی و جلوگیری از انحراف برنامه‌ها را در پی داشته، معیاری برای سنجش میزان موفقیت است تا حاکمان اسلامی با بررسی فرود و فراز آن، دچار غرور ناشی از پیشرفت اندک نشده و نیز در شرایط بحرانی، یأس ناشی از شکست، گریبانگیر آنان نگردد. رسیدن به حکومتی که همه اهداف، آرمان‌ها و ارکانش برمحور اسلام باشد، کمی دور از دسترس انسان‌های معمولی است اما تلاش برای هر چه نزدیک تر شدن به آن براساس مدل حقیقی امکان پذیر است.در این جهت توجه به این نکته ضروری است که الگو باید در موقعیت خود از هر حیث کامل و بی نظیر بوده، تا شایستگی اسوه بودن را دارا باشد و در بررسی مدل حکومتی، رهبری ویژگی لازم را داراست که متفاوت از حاکمان خودکامه و سودجو بوده و ارکان مدیریتش بر اساس معرفت، علم و تدبیر بنیان نهاده شده باشد، به طور قطع شیوه حکومتی این چنین زمامداری، الگو و اسوه همه حاکمان دینی خواهد بود. در دین اسلام بهترین الگو مطابق با آموزه‌های قرآنی پیامبر اکرم می‌باشد که علاوه بر برخورداری از علم لدنی با پشتوانه وحی و امداد خداوند به تدبیر امور پرداخته و بهترین راه حل در برابر وقایع اجتماعی آن روز را ارائه نمودند. ایشان در مکه به پیامبری مبعوث شدند و پایگاه اجتماعی خود را در مکّه قرار دادند اما در مدینه تشکیل حکومت دادند حکومتی که نمود کامل یک حکومت دینی با ویژگی‌های خاص بود و سرآغاز فصل نوینی در تاریخ اسلام و سرچشمه برکات فراوانی در طول تاریخ گشت. موضوع این پژوهش «بازشناسی مسائل اجتماعی عصرپیامبر? و راه حل‌های آنها بر اساس آیات نازله و منابع سیره از سال سوم تا ششم هجرت» می‌باشد. پیامبر اکرم دراین دوره با مسائل اجتماعی مختلفی از جمله توطئه و پیمان شکنی یهودیان بنی نضیر، غزوه احزاب که سخت ترین شرایط برای آن حضرت و یارانش به شمار می‌رود، خیانت و پیمان شکنی گروهی دیگر از یهودیان به نام بنی قریظه که در قالب دشمنان داخلی درصدد ضربه زدن به اسلام برآمدند و نفاق و دورویی منافقان که با ایجاد تفرقه و فتنه انگیزی قصد تشتت و دودستگی در میان مسلمانان را داشتند و همچنین صلح حدیبیه که نقطه عطفی درتاریخ اسلام به شمار می‌رود رو به رو گردیدند که در برابر همه این مسائل با تکیه بر منبع وحی و استناد به آیات قرآنی با اقدامات مناسب از جمله حکمت و درایت در تصمیم گیری، به کار گرفتن تاکتیک‌های جدید، مشاوره، گزینش سپاهیان شجاع، بکارگیری اصل غافلگیری، بیعت و خویشتن‌داری و ... در کنار امدادهای الهی به ارائه راه حل های عملی پرداخت و در این راستا مسلمانان را به حق و حقیت رهنمون ساخت.