آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

این تحقیق با موضوع «گریه از نظر قرآن و سنت» در سه بخش تنظیم شده است: بخش اول به طرح مسئله و ضرورت آن، تعریف موضوع در اصطلاح و لغت، پیشینه تاریخی موضوع و جایگاه آن در مکتب اهل بیت^ اختصاص دارد. در بخش دوم، آثار فردی گریه، اثر دنیوی و اخروی آن از لحاظ قرآن و احادیث اهل بیت^ و پاسخ به شُبهات مورد بررسی قرار گرفته است. این موضوع (گریه) در بعضی از مذاهب اسلامی و غیر اسلامی مورد تهاجم فکری و عقیدتی قرار گرفته است. بخش سوم به آثار اجتماعی گریه (زمان و مکان گریه، فلسفه عزاداری، گریه در بعد سیاسی امروز و...) اختصاص دارد. گریه یکی از رازهای مخلوق با خالق است و حکمت آن را کسی جز خدا و اولیای خدا نمی داند و ترک آن، ترک امر به معروف و نهی از منکر است. در پایان، آثار و کارکردهای گریه و مباحثی چون: معرفت و شناخت حضرت حق، گریه بهترین راه مبارزه با نگرانی و ناامیدی و گریه عامل تهذیب و تزکیه، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است.

این تحقیق از یک مقدمه و سه بخش با این مباحث تشکیل یافته است: مقدمه (کلیات تحقیق): اهمیت و ضرورت و فایده ی تحقیق، روش تحقیق، پیشینه ی تحقیق، سئوال اصلی و اهداف تحقیق، محدودیت ها؛ بخش اول، عقل: مفهوم عقل در لغت، تعریف عقل در کلام و فلسفه و عرفان، تعریف عقل در قرآن و روایات و تفاسیر (علم و فهم، قوه ی تشخیص و تمیز حق از باطل و خیر از شر، بازدارنده از گمراهی)، محل عقل، احکام و کارهای عقل (ادراک، ایمان، فکر، تذکر، بصیرت)؛ بخش دوم، قلب: مفهوم قلب در لغت، تعریف لغت در کلام و فلسفه و عرفان، تعریف قلب در قرآن، روایات و تفاسیر، احکام و صفات و آفات قلب (قلب سلیم، قلب منیب، تذکر و ذکر، امتحان قلب برای تقوی، ختم و طبع و رین در لغت و قرآن)؛ بخش سوم، رابطه ی عقل و قلب: ارتباط عقل و قلب در قرآن، مدح و ذم عقل و قلب، اتحاد، تباین یا اختلاف عقل و مراتب این دو، تعقل و ایمان (رابطه ی ایمان با تعقل، ایمان اختیاری است، رابطه ی عقل و ایمان از دیدگاه متکلمان مسیحی و اسلام، رشد ایمان در گرو رشد عقل)، حجیت عقل و قلب

پیوند حدیث با قرآن مجید و نقش تعیین کننده آن در تفسیر و تبیین آیات الهی بر کسی پوشیده نیست. آشنایی با تاریخ حدیث و سیر تطوّر آن در پژوهش های اسلامی، امری لازم و بسیار با اهمیت است. در این پایان نامه، تاریخ حدیث شیعه در سده های نهم و دهم هجری بررسی شده و در پنج فصل، سیر اجمالی تاریخ حدیث از عصر بعثت تا پایان قرن هشتم، تاریخ حدیث در قرن نهم و دهم و معرفی محدّثان بزرگ این دو قرن و بررسی شرح حال، آثار، روش آن ها در نقل و تدوین حدیث، نوع احادیث منقول از آنان در موضوعات گوناگون، همچنین کیفیت نقل حدیث از لحاظ دقّت یا تسامح در متن، تقطیع، نقل به مضمون، دقّت در نقل سند و نیز مسأله شرح و تفسیر احادیث، میزان توجّه به منابع روایی اهل سنّت، استفاده از منابع اصیل و کهن حدیثی و اجازه های حدیثی محدّثان و سرانجام، نتایج و ذکر پیشنهادهای نگارنده، سامان یافته است.

پایان نامه حاضر در شش فصل با این مباحث تنظیم و نگارش شده است: فصل اول، بررسی لغت خرافه و اسطوره؛ فصل دوم، علل پیدایش اعتقاد به خرافات: جهل و نادانی، تقلید کورکورانه، ضعف معیشتی و مادی، عدم وجود عدالت اجتماعی که این مورد باعث اعتقاد به بخت و شانس و اقبال در جامعه می شود، تمایل بشر به افسانه و قهرمان سازی و اسطوره سازی؛ فصل سوم، اقسام خرافات: خرافات در اعمال و عقاید و آداب و رسوم اجتماعی و...، خرافات فردی و اجتماعی؛ فصل چهارم، نمونه هایی از عقاید و عادات خرافی: سحر و جادو و سعد و نحس ایام؛ فصل پنجم، زمینه های پیدایش خرافات از جمله واقعه کربلا و مسئله شفاعت؛ فصل ششم، نقش اسلام در مبارزه با خرافات و پرورش افکار بشر: دعوت مردم به تعقل و تفکر و پرهیز از تقلید کورکورانه.

پژوهش حاضر به یکی از مهم ترین موضوعات علمی پرداخته است و آن«تئوری شناخت در پرتو قرآن کریم» است. که در سه بخش کلی و یک خاتمه تدوین شده است و عبارتند از: 1 بخش مقدماتی این بخش در دو فصل عنوان شده است. فصل اول آن به تعریف نظریة معرفت(تیوری شناخت)، موضوع آن و تاریخ پیدایش آن و نیز تفاوت نظریه معرفت با معرفت شناسی(epistemolgy) پرداخته است. همچنین در این فصل به جایگاه تئوری شناخت به طور عام در میان سایر علوم و به طور خاص رابطة آن با علم فلسفه اشاره شده است. در فصل دوم، از جایگاه علمی این بحث در قرآن کریم سخن گفته شده است. مهم ترین نتایج حاصله از این دو بخش عبارتند از: الف اثبات این موضوع که تفاوتی ما بین علم«تئوری شناخت و معرفت شناسی» وجود ندارد. ب تلاش به منظور اثبات پیشینة اسلامی در پیدایش نظریة معرفت و اینکه قبل از تأسیس این علم در متون اسلامی نیز موارد بحث و جایگاهی خاص داشته است. 2 بخش اول با عنوان«معرفت» در ابتدای بحث به توضیح و تعاریف اسلامی پژوهش پرداخته است که مهم ترین آن مباحث،«تعریف معرفت» و بررسی واژة معرفت از نظر لغت و اصطلاح و برخی از مباحث و مناقشات که پیرامون تعریف«معرفت» وجود دارد. و به طورگذرا به تفاوتی که از دیدگاه قرآن مابین دو واژة معرفت و علم وجود دارد پرداخته شده است به آن معنی که در قرآن کریم واژه معرفت فقط شامل جزییات است و به عبارت دیگر اخص از علم و در مقابل انکار است ولی واژه علم، عام است و شامل کلیات می شود و نقطه مقابل جهل است. 3 بخش دوم: دارای پنج فصل است که عبارتند از: فصل اول: معرفت را به طور عام مورد بحث و بررسی قرار داده است و در این فصل به این نکته مهم اشاره شده است که علیرغم سخن مشهور و صاحبان علم معرفت شناسی، پنج روش برای شناخت وجود دارد و سه روش نیست. و این مطلب را با ادله و براهینی که برای خواننده قابل توجه است در فصل آتی بیان شده است. و همچنین دلایلی را به صورت پژوهش میدانی از تاریخ معرفت در تفکر یونان باستان برای اثبات مطالب مذکور آورده ایم و در فصولی که برای ایجاد شناخت آمده بحث گردیده است و اینکه شناخت دارای مراحل متعددی است و هر دوره دارای خصوصیاتی است که مجهول بعدی را با توجه به این دوره ها نام گذاری نموده ایم بدین ترتیب فصل بندی شده است: فصل دوم: مرحلة وهم فصل سوم: مرحلة شک فصل چهارم: مرحلة یقین فصل پنجم: روش هایی که برای شناخت وجود دارد که در دو مرحله بحث شده است. دورة اول بی نظمی و آشفتگی رفتاگرایانه، دورة دوم شروع رفتارگرایانه. آنچه گفته شد به طور اختصار از مهم ترین مباحث بود که در فصول این پژوهش به آن پرداخته شده و نتایجی که از این پژوهش به دست آمده است و امیدواریم که مشتاقان به بحث مذکور با رجوع به فصول و مباحث آن از پژوهش حاضر بهرة کافی را برده و رضایت مندی آنان فراهم شود.

در این پایان نامه، پس از بیان اجمالیِ سیر تدوین حدیث در ادوار گذشته، مهم ترین محدّثان قرن های نهم و دهم هجری که دارای تألیفات حدیثی بوده اند، معرّفی شده اند و به بیان شرح حال، استادان، شاگردان و آثار آنان پرداخته شده است. با معرّفی محدّثان بزرگ این دو قرن و بررسی روش آنان در نقل و تدوین حدیث، میزان توجّه و اقبال عمومی به حدیث، نوع احادیث نقل شده در موضوعات مختلف، کیفیت نقل حدیث از جهت دقّت یا تسامح در متن، تقطیع، نقل به مضمون، و نیز دقّت در نقل سند و شرح و تفسیر احادیث و. . . روشن می گردد. ضمناً میزان توجّه به منابع روایی اهل سنّت، استفاده از منابع اصیل و کهن حدیث، و نیز اجازات حدیثی و. . . از دیگر نکته هایی است که از بررسی تاریخ محدّثان در کتاب های حدیثی به دست آمده است. پژوهش حاضر، دارای شش فصل است. فصل نخست به کلمات اختصاص یافته و در آن، تبیین موضوع، پیشینه تحقیق، سؤال های تحقیق و. . . به اختصار بیان شده است. فصل دوم با عنوان «نگاهی اجمالی به سیر تدوین حدیث در ادوار گذشته»، به طور گذرا به بررسی تدوین حدیث از عصر رسالت تا تألیف جوامع ثانویه پرداخته شده است. فصل سوم به معرّفی مهم ترین محدّثان قرن نهم هجری اختصاص داده شده و به معرّفی و بیان اساتید، شاگردان و آثار حدیثی و غیر حدیثی آنها پرداخته شده است. فصل چهارم با عنوان «مهم ترین محدّثان قرن دهم هجری» به معرّفی اساتید و شاگردان و آثار حدیثی آنها پرداخته است. در فصل پنجم، مهم ترین کتاب های حدیثی و قرن نهم و دهم هجری مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل ششم نیز از بحث نتیجه گیری شده و پیشنهادهایی ارائه شده است.

رساله حاضر تحت عنوان تصحیح و تحقیق یک نسخه خطی تفسیری و حدیثی می باشد، که فهرست آن به شرح ذیل می باشد: مقدمه مصحّح مقدمه مؤلف باب اول در اسئله و اجوبة علم تفسیر باب دوم در اسئله و اجوبة علم حدیث شرح اعلام فهرست آیات فهرست احادیث فهرست اشعار و ضرب المثل ها نمایه نامها نمایه کتابها مآخذ چکیدة انگلیسی

در این پایان نامه پنج نسخه در حدیث و تفسیر به این شرح تصحیح و تحقیق شده است: السحاب المَطیر فی تفسیر آیة التطهیر، اثر قاضی نور الله شوشتری؛ منتخب الانوار فی تاریخ ائمة الاطهار(ع)، نوشته ابوعلی محمد بن ابی بکر همّام بن سُهیل کاتب اِسکافی؛ التحصین فی صفات العارفین، تألیف احمد بن فهد حلّی؛ التعازی، اثر ابوعبدالله محمد بن علی علوی؛ الفوائد المُهمّة فی احادیث الائمة(ع)، نوشته محمد باقر وحید بهبهانی. در خصوص هر یک از این نسخه ها نخست مقدمه ای در شرح حال مؤلف و معرفی نسخه ها و بیان روش تحقیق آمده، سپس توضیحاتی نظیر استدراک مآخذ و شرح اعلام در پاورقی آورده شده است.