آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان این پایان نامه تحلیل و بررسی روش ابن جوزی در نقد حدیث است. این پایان نامه در یک مقدمه است؛که در آن کلیات مباحث عنوان شده است و سه بخش ذیل تدوین شده است: بخش اول روش ابن جوزی در نقد حدیث با توجه به کتاب«الموضوعات» است بدین ترتیب که ابتدا تقسیمات شش گانه حدیث از نظر ابن جوزی مطرح شده است و سپس کلیة معیار های مورد استفاده ابن جوزی در نقد حدیث استخراج شده است تا مهمترین معیار از نظر وی نمایان شود. در این بخش معلوم می شود که تمام اهتمام ابن جوزی به جرح و قدح راوی معطوف شده است؛ وی با تضعیف سند، متن حدیث را از اعتبار ساقط نموده است. همچنین در این بخش پیروی ابن جوزی از جوزقانی و نتیجة آن را یادآور شده ایم. در بخش دوم، به طور کلی علامتهای جعل حدیث بررسی شده است تا سهم ابن جوزی در استفادة از هر یک از آنها معلوم شود و نیز با تحقیقی پیرامون اصول«جرح و تعدیل» اشتباهات ابن جوزی را در زمینه نقد حدیث بر شمرده ایم. به علاوه؛ تکیه گاههای نا مطمئن و قابل مناقشه، جرحهای غیر مفسّر، پیش فرضهای غلط، تعصّب و جانبداری و نیز تساهل و تسامح در نقل روایات و داستانهای جعلی خرافی که مؤید مذهب وی است، از دیگر اشتباهات ابن جوزی در نقد حدیث است. آنگاه نگارنده به جهت اهمیت دو معیار«مطابقت حدیث با قرآن» و مطابقت با عقل» را مورد تحلیل و بررسی قرار داده است. در بخش سوم نگارنده به دفاع از برخی احادیث پرداخته است که ابن جوزی بدون شاهد و دلیل تنها به اتهام راوی آنهارا تا مرتبه جعلی بودن تنزل داده است.

قرائت قرآن، دیرینه‌ای به اندازه‌ی نزول قرآن دارد و علم قرائت برخاسته از این پیشینه می‌باشد. اقبال مسلمانان به قرائت عاصم از جهت عالی بودن سند آن باعث شده در تعیین طریق آن یعنی ابوبکر بن عیاش و حفص بن سلیمان دقت بیشتری لحاظ کنند، به ویژه اینکه اختلاف این دو روایت به حدی است که هر کدام قرائت جداگانه‌ای به شمار می‌رود. ایراداتی همانند ضعف در حدیث، خطا و اعراض از قرائت عاصم، مهم‌ترین خدشه‌هایی است که به روایت ابوبکر بن عیاش وارد کرده‌اند. این پژوهش با تحلیل ادعاهای مطرح شده به دفاع از این روایت پرداخته و شخصیت اخلاقی، اعتقادی و علمی ابوبکر بن عیاش را تبیین نموده است. این روایت تأثیر بسزایی در فقه و تفسیر دارد. مجمع‌البیان نمونه کاملی است که طبق این روایت به تفسیر قرآن پرداخته است. در این نوشتار موارد جالب توجهی از این روایت که در تفاسیر شیعی وجود داشته، احصا شده تا دلیلی بر رواج این روایت نزد امامیه باشد.

در پژوهش پیش رو سه فعالیت اصلی پیرامون نظریه اخلاقی ابوعلی مسکویه و خواجه عبدالله انصاری مورد توجه قرار گرفته است. ابتدا استخراج و استنباط مبانی معرفت شناختی و انسان شناختی دو نظریه. دوم؛ تطبیق این مبانی با یکدیگر و دیگر؛ نقد و ارزیابی این مبانی. در بخش معرفت شناسی اخلاقی محورهایی که مورد بررسی قرار گرفته اند عبارتند از چیستی، امکان، انواع و ابزارها و نسبیت معرفت اخلاقی، به علاوه نظریه صدق و شیوه توجیه گزاره های اخلاقی. در بخش انسان شناسی اخلاقی نیز ماهیت و سرشت اخلاقی و همچنین مراحل رشد و کمال اخلاقی انسان مورد مطالعه قرار گرفته است.یکی از اهداف اصلی ارزیابی دو نظریه آن است که مشخص شود نظریات سنتی تا چه اندازه قابلیت پاسخگویی به نیازهای امروزی را دارند و در واقع دستگاه معرفتی آن ها تا چه حد توانایی و ظرفیت بازسازی نظریه و پویاسازی آن برای استفاده در دوران معاصر را دارا می باشد. در رساله سعی شده است این هدف با طراحی محورهایی از ارزیابی چون بررسی میزان اتقان روش و منابع نظریه، شرایط پویایی نظریه، جامعیت موضوعات، قابلیت حل تعارضات اخلاقی، راهنمای عمل بودن نظریه و بررسی میزان انسجام میان مبانی و بنا ها محقق گردد. در یک جمعبندی نظریه ای مناسب دوران معاصر دانسته شده است که قادر باشد در افق تمدنی پاسخگوی نیازهای جامعه در عرصه عمل و حوزه نظر باشد. نظریه مسکویه در شکل سنتی اش نمی تواند تمامی تعارض های اخلاقی را حل نماید و نیازمند اصلاح و بازسازی در برخی محورها می باشد. اما نظریه عرفانی خواجه عبدالله از انسجام و درجه اتقان بالایی برخوردار بوده و با اشکال جدی در این زمینه مواجه نمی باشد. همچنین در مورد تطابق با دیدگاه اخلاقی اسلام هر دو نظریه با انتقاداتی روبرو هستند که می بایست به آن پاسخ داده و یا تغییراتی را در خود ایجاد نمایند. در عرصه عمل نیز لازم است با ترسیم فرایند رشد اخلاقی و افزودن به گستره موضوعات ظرفیت و استاندارد های لازم در این زمینه را در خود ایجاد نمایند.

این پایان نامه مشتمل بر یک مقدمه و دو فصل است: در مقدمه، از پیشینه ی تاریخی، ضرورت، قلمرو بحث و معیارهای شناخت امر به معروف و نهی از منکر و جایگاه آن در قرآن و روایات سخن رفته است. در فصل اول، از امر به معروف و نهی از منکر در علم کلام بحث شده است و در فصل دوم، آثار اجتماعی امر به معروف و نهی از منکر از دیدگاه قرآن و نهج البلاغه بررسی گردیده است.

بی شک مسند احمد از بزرگترین کتب حدیثی اهل سنت به شمار می رود و برای پرداختن به آن ابتدا؛ مسند نویسی در تاریخ حدیث شیعه و اهل سنت؛ مورد ارزیابی قرار گرفته، تا تمایز بین آنها مشخص شود، و پس از روشن نمودن مطالبی درباره زندگی احمد، از جمله مسئله خلق قرآن، به مسند او پرداخته ایم. در تحلیل مسند سعی شده روش متعادلی در پیش بگیریم، و با بحثهایی چون: ناهمواریهای مسند، تنقیح مسند و ... . موضوع را بسط داده ایم. از مقایسه مسند احمد، با برخی مسانید دیگر، جایگاه این مجموعه در میان آنها مشخص شده است. و نیز مسئله میزان اعتبار مسند که همیشه نظرات گوناگونی را در پی داشته است با تقسیم این نظرات به سه قسمت طرح گردیده است، با پرداختن به برخی احادیث جعلی، مسئله تحریف در مسند را بعنوان بحثی قابل تأمل پیش کشیده ایم. از بحثهایی که برای آن اهمیت خاصی قائل شده ایم، فضایل اهل بیت و حقانیت آنها در مسند است، که در فصلی جداگانه بیان شده، تا فضایل اهل بیت به عنوان مسأله ای جدی از خود مسند به عنوان یکی از منابع حدیثی عامه به عنوان دلیل و حجیت علیه آنان بیان می شود.