آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

نحویان و مفسران درباره‌ی نقش نحوی «أَسْباطا» در آیه‌ی «وَ قَطَّعْناهُمُ اثْنَتَیْ عَشْرَةَ أَسْباطاً...» اختلاف نظر دارند و چند نقش برای آن قائل شده‌اند. بر اساس دستور زبان عربی، معدود اعداد یازده تا نوزده باید مفرد و منصوب بیاید. معدود عدد « اثْنَتَیْ عَشْرَةَ» «دوازده» در آیه‌ی فوق باید به صورت «سبطاً» بیاید، در حالی که جمع و منصوب آمده‌ که خلاف قاعده‌است. به همین جهت چهار نقش دستوری برای آن در منابع نحوی و تفسیری ذکر شده‌است. از میان خاورشناسان قرآن پژوه، کریستف لوکزنبرگ نویسنده‌ی کتاب «قرائت سریانی- آرامی از قرآن»، معتقد است که نقش دستوری «أَسْباطا» تمییز است؛ اما نه بر اساس دستور زبان عربی، بلکه مطابق دستور زبان سریانی. ایشان اختلاف نظر نحویان و مفسران را در نقش «أَسْباطا» به دلیل عدم آشنایی آنان از زبان آرامی سریانی و تأثیر آن بر زبان عربی و قرآن می‌داند. پژوهش حاضر با روش کتابخانه‌ای و رویکرد تطبیقی به نقد و بررسی دیدگاه لوکزنبرگ در این باره پرداخته‌است. گرچه بین نحو سریانی و عربی در مواردی مشابهت وجود دارد ولی نتایج حاکی از آن است که در مورد ادعای لوکزنبرگ صادق نیست

واژه­ی ﴿حُسْباناً﴾ در آیه­ی­ ﴿..وَ یُرْسِلَ عَلَیْها حُسْباناً...﴾ در شمار واژگانی است که در تفاسیر و ترجمه­های فارسی و لاتین در معنای آن اختلاف نظر وجود دارد. معانی: عذاب، آتش، صاعقه، تگرگ، سرما، باد، آفت و... در تفاسیر و ترجمه­ها برای آن ذکر شده ­است. پژوهش حاضر با روش تاریخی تحلیلی به منظور یافتن دلایل اختلاف معنای «حسبانا» و بر اساس روابط همنشینی، به ارائۀ معنای درست آن پرداخته است. بررسی منابع لغت و تفاسیر نشان می­دهد که برخی اختلاف­ها، مبنای لغوی داشته است و برخی مبنای روایی. سند برخی از این روایات موقوف و برخی مقطوع هستند و به معصوم (ع) نمی­رسند؛ همچنین حامل معانی متعددی هستند، از این رو ترجیج آن­ها مشکل است. به علاوه منابع لغت نتوانسته­اند از اختلاف دیدگاه­ها جلوگیری کنند؛ سیر تاریخی تفاسیر نشان می­دهد که در قرون اولیه، معنا و مصداقِ «حسبان» مضیق و از قرن ششم به بعد موسع گردیده ­است.

موضوع اين پژوهش، بررسي اصطلاح «ايام‌الله» در دو متن مقدس قرآن و عهدين است. هدف از اين جستار درک معنا، مفهوم و مصاديق «ايام‌الله» در متون ابراهيمي به‌مثابه اصطلاحي خاص است. روش تحقيق کتابخانه‌اي و متن‌محور با تکيه بر خصيصه استنادپژوهي و برون‌مايه تحليل است. براساس اين پژوهش «يوم‌الله» در عهدين به معناي «روز قيامت» و در بيشتر موارد در معناي «انتقام» به‌مثابه تجلي قدرت جبهه حق آمده است؛ يعني روزهايي که خداوند از کافران و ظالمان انتقام سختي گرفته است؛ مانند روز سقوط اورشليم. ولي در برخي از تفاسير قرآن کريم و روايات ذيل آنها، وسعت معنايي بيشتري از انتقام به‌عنوان مدلول اين واژه به نسبت عهدين استفاده مي‌شود، ليکن بيشترين ظهور مفهومي «ايام‌الله» در آيات قرآن نيز در انتقام سخت از جبهه باطل است. در هر دو رويکرد بر لزوم پاسداشت و تکريم اين ايام تأکيد شده است.

در سال 2006 کتابی با عنوان The Quran :Misinterpreted Mistranslated and Misread, The Aramic Language of The Quran «قرآن: تفسیر اشتباه، ترجمه اشتباه و خوانش اشتباه، زبان آرامی قرآن» از گابریل ساوما بدون نام ناشر منتشر شد. نویسنده در این کتاب ادعا کرده است که مسلمانان تفسیر، ترجمه و قرائت درستی از قرآن ندارند؛ زیرا بخشی از آیات و عبارات قرآن باید بر اساس زبان آرامی - سریانی خوانش شود. مسائلی چون تأثیر ‌زبان سریانی بر زبان عربی، اقتباس خط عربی از خط سریانی، اقتباس قرآن از عهد عتیق، نوشته‌های تلمود و مسیحی اولی و تأخیر کتابت قرآن از مهمترین مبانی نویسنده است. بر همین اساس واژگان و عبارات 52 سوره قرآن را معادل‌سازی آرامی کرده و قرائتی آرامی با معنای جدید ارائه داده است. این پژوهش با روش کتابخانه‌ای و رویکرد تاریخی - تطبیقی به نقد مبانی و روش نویسنده پرداخته است. نتایج پژوهش در رابطه با نقد مبانی ساوما نشان می‌دهد که کتیبه‌های موجود پیش از اسلام دلالت بر زبان و خط عربی آن عصر دارد. شباهت‌های محتوایی اصول عقاید و برخی قصص قرآن و متون مقدس پیش از قرآن حاکی از خاستگاه الهی آن‌ها دارد. همچنین شواهد تاریخی معتبر بر کتابت قرآن در قرن اول هجری دلالت دارد. روش ساوما در گزینشی برخوردکردن با معانی واژگان و رهاکردن معانی رایج آن‌ها توسط نویسنده سهواً یا عمداً و عدم بررسی معانی تمام مشتقات هر واژه در قرآن، از نتایج دیگر تحقیق پیش‌رو است.

غبریال صوما از خاورشناسانی است که در زمینه آرامی بودن زبان قرآن، کتابی را با عنوان «قرآن، تفسیر اشتباه، ترجمه اشتباه و خوانش اشتباه، زبان آرامی قرآن» منتشر کرده است. وی در کتاب خود مدعی است که زبان قرآن زبان آرامی است و برداشت مسلمانان از قرآن به زبان عربی اشتباه است. او 52 سوره قرآن را بررسی کرده و برخی واژگان را به زبان آرامی ترجمه می­کند و معانی برخی آیات را در زبان آرامی عنوان می­نماید. از جمله واژگانی که وی بررسی کرده است واژه «فلن أکلم» در آیه 26 سوره مریم و واژه «فریّا» در آیه 27 سوره مریم است. پژوهش حاضر به بررسی دیدگاه صوما درباره­ی این دو واژه با روش زبان­شناسی تاریخی تطبیقی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای پرداخته­است. یافته­های زبان­شناسی، متن عهدین و سیاق آیات قرآن ادعای نویسنده را تأیید نمی­­کند.

گابریل ساوما در سال 2006م. کتابِ قرآن، تفسیر اشتباه، ترجمه اشتباه و خوانش اشتباه، زبان آرامی قرآن را نوشت. وی در این کتاب ادعا می­کند که زبان قرآن، آرامی سریانی است و در صدد اثبات اقتباس قرآن از منابع یهودی - مسیحی است. او برای اثبات ادعای خویش با بررسی سوره­های قرآن، واژگان فراوانی را به عنوان شاهد ذکر نموده و به تحلیل آنها پرداخته­است. نویسنده در بررسیآیه­ی «وَ کَفَّلَها زَکَرِیَّا کُلَّما دَخَلَ عَلَیْها زَکَرِیَّا» آل­عمران/37، براساس زبان سریانی آرامی، عبارت «وَ کَفَّلَها زَکَرِیَّا» را به «زکریا را تعظیم کننده به او (مریم) قرار داد» و عبارت «دَخَلَ عَلَیْها» را «ایستادن با حالت احترام و ترس» ترجمه نموده­است. در این مقاله با هدف بررسی دقیق معنای این آیه، ضمن ارائه دیدگاه ایشان به روش تحلیلی تطبیقی به نقد و بررسی آن از جنبه­ی زبان­شناسی تاریخی تطبیقی در سه زبان عبری، سریانی و عربی می­پردازیم تا بنگریم که شواهد زبان­شناختی موجود از «کفّل» و «دخل» تا چه میزان دیدگاه ساوما را تایید می­کند؟ وجود شواهدی از مشتقات کَفَلَ در ادبیات جاهلی و شباهت­های ساختاری و معنایی آن در سه زبان عبری، سریانی و عربی حاکی از آن است که «کفّل» هر چند اصلی سامی دارد؛ اما سیر تطور و تکامل معنایی خاص خود را در هر کدام از شاخه­های سامی داشته و همچنین شواهد فراوان مشتقات دَخَل در شعر جاهلی و تعدد و تنوع این ریشه در قرآن و فقدان این ریشه در زبان عبری، سریانی و عهدین این احتمال را تقویت می­کند که این ریشه، عربی اصیل بوده و اعراب فهم درستی از ساختار و معنای آن داشته­اند. بررسی­های انجام شده خلاف ادعای ساوما را اثبات می­کند.

هدف اين پژوهش تلاش براي حل مسئله «خاستگاه درد و رنج» به عنوان يكي از شرور، از ديدگاه قرآن، تورات و انجيل با رويكردي تطبيقي است. روش اين تحقيق، جستار كتابخانه اي به شيوه تطبيقي است. نتيجه حاصل آمده آن كه از ديدگاه متون ابراهيمي، منشا و خاستگاه شر و رنج ، گرچه دارا ي اشتراكاتي اساس ي مث ل ماهيت زندگي انسان و گنا ه است، ليكن داراي اختلافاتي به ويژه از نظرگاه انجيل مي باشد؛ از جمله اين كه تورات نقش اول را در فرآيند پيدايش شرور به گناهان مي دهد؛ ولي انجيل با پيش كشيدن رنج ها و مصائب مسيح به عنوان فديه گناهان نوع انسان، رنج را با حضرت عيسي معنا كرده، آن را به عنوان يك نعمت ياد مي كند و پيروان خود را رنج مسلك معرفي مي كند. ازنظر قرآن هم، سرچشمه اصلي شرور عبارت است از ماهيت زندگي بشر، گناه، امتحان و شيطان.

در عصر حاضر، جهان اسلام، شاهد شکل‌گیرى جریان‌‏هایى با انگیره‌هاى مختلف بوده است، بدین معنا که برخى از آن‌ها ضمن عدم ایجاد تفـرقه و تنش میان مسلمانان، با رویکرد معتدلى خود، فطرت-های پاک را در سراسر جهان به خود جذب نموده‌اند. اما در مقابل، جریان‏هایی نیز هستند که فقط بر ضرورت پیاده شدن برنامه‏‌ها و قوانین اسلامى، آن هم با تفسیر و روش‌های خشونت آمیزی که مورد تأیید خودشان می‌باشد، تأکید دارند. "سلفیه" به طور عام و "داعش" به طور خاص، نماینده اصلی گروه دوم هستند. آنها با اعتنا به ظواهر کلام الهی و روایات، خود را مأمور به انجام ظاهر قرآن و روایات دانسته، با هر گونه تأویل و تفسیر مخالفت می‌ورزند و در تبیین جهاد، آنرا وسیله تشکیل خلافت جهت اجرای قوانین الهی می‌دانند.از سوی دیگر جهاد را تنها به معنای قتال و منحصر در نبرد با شمشیر و سلاح دانسته و با تقسیم آن به اکبر (مبارزه با نفس) و اصغر (مبارزه با سلاح) موافق نیستند؛ هر چند مبارزه با نفس را لازمه‌ی جهاد می‌دانند. این جریان تکفیری(داعش)، با تکفیر همه‌ی مسلمانان و حاکمان بلاد اسلامی حال حاضر، خلافت را فقط حق خود دانسته؛ هر کسی با آنها بیعت کرد مسلمان می‌باشد، در غیر این صورت کافر بوده؛ جان، مال و ناموس او در اختیار دولت اسلامی (داعش) است.شکی نیست توجه افراطی دولت اسلامی (داعش) به ظاهر نصوص دینی و نگاه پر از ایراد آنها به جهاد و خلافت در اسلام؛ همچنین اتخاذ روشهایی همچون ارهاب، عملیات انتحاری، تخریب اماکن مقدسه و کشتار انسان‌های بی گناه، به منظور دستیابی به اهداف همسو با استکبار جهانی؛ با کلام الهی و روایات در تعارض می‌باشد. در این رساله مبـانی جریان تکفـیری داعـش و روششان را بر اسـاس آیات و روایات بررسی و نقد می‌کنیم.

واژه­ی «روح» به دلیل ارتباط با عالم غیب، امر خلقت، نزول و دریافت وحی و حقیقت وجودی انسان، یکی از کلمات مهم در قرآن کریم و روایات اسلامی به شمار می­آید. وسعت کاربرد و چند معنایی کلمه «روح» در زبان­های آفروآسیایی و در کتب عهدین موجب می­گردد که سیر تاریخی تطور معنایی این کلمه بررسی و با کاربرد آن در قرآن کریم مورد مقایسه قرار گیرد. در این پژوهش به روش زبان­شناسی تاریخی ـ تطبیقی به بررسی ریشه این واژه در زبان­های سامی و در متون عهد­ عتیق و جدید پرداخته ­شده، مصادیق و وسعت کاربرد آن­ با ادبیات جاهلی و قرآن­کریم مقایسه شده ­است. نتیجه پژوهش از سامی بودن اصل این واژه حکایت دارد چرا که در سه زبان عبری، سریانی و عربی با ساختاری تقریبا مشابه و معانی یکسان آمده ­است. اصل معنای این کلمه «جریان و وزیدن» است که در آن دو عنصر مهم «عامل حیات بودن» و «نشأت از یک مبدأ» نهفته بوده که با نزول قرآن­ کریم و سپس اتصال صفت «القُدُس» به آن، دامنه­ی معنایی این واژه محدود شده است.