آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

بینامتنیت بر این اندیشه استوار است که هیچ متن مستقلی وجود ندارد، بلکه متون از یکدیگر وام می‌گیرند و میان آنها رابطۀ تنگاتنگ و دوسویه‌ای وجود دارد. بر اساس این نظریه هر متنی زاییدۀ متون گذشته یا معاصر است؛ به‌گونه‌ای که متن تازه (حاضر) خلاصه‌ای از متن یا متون متعددی (غایب) است. هدف از این مقاله «جستار بینامتنی عهدین در دعای سمات» است که با روش توصیفی - تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانه‌ای مطرح می‌کند که میان عهدین (کتاب مقدس) و دعای سمات رابطۀ بینامتنی وجود دارد. رابطۀ موجود از نوع بیان مضامین و مفاهیم مشترک است، لذا عباراتی مشابه عبارات کتاب مقدس در دعای سمات وجود دارد. بیشترین تکرار بینامتنی از نوع اجترار (نفی جزیی) است که عیناً متن غایب (عهدین) در متن حاضر (دعای سمات) نمود می‌یابد. همچنین نمونه‌هایی از نوع امتصاص (نفی متوازی) نیز در آن وجود دارد.

آیات قرآن به روشنی بیانگر آن هستند که مشرکان صدر اسلام، هنگام نزول قرآن کریم و به تناسب زمان، مکان و شرایط، در برابر قرآن و پیامبر(ص)، عکس العمل های مختلفی از خود نشان می دادند که بخشی مهمی از آن ها اتهامات وارده به به حضرت بود؛ که شایع ترین آن ها، اتهام جنون به پیامبر(ص) است که قرآن بیش از سایر اتهام ها بدان پرداخته است. در این پژوهش با روشی توصیفی- تحلیلی و مراجعه به تفاسیر متقدم و معاصر، با استقرای تام آیاتی که اتهام جنون نسبت به پیامبر(ص) در آن ها بیان شده، با تأکید بر سیر نزول آیات و تکیه بر دو رویکرد درون متنی و جامعه شناختی(معناشناسی توصیفی و تاریخی)، اتهام مذکور مورد بررسی قرار گرفته و پاسخ های قرآن به آن به صورت تفصیلی بیان شده است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که بر اساس رویکرد جامعه شناختی، مجنون در باور جاهلی به معنای بی عقل نیست، بلکه به معنای جن زده است و قرآن برای دفاع از پیامبر(ص) در مقابل این اتهام، نخست به تأکید با عناصر لفظی از قبیل قسم، روی آورده و سپس مشرکان را به تفکر در زندگی پیامبر(ص) که هم نشین آنان بوده است و تفکر درباره خالق آسمان و زمین دعوت می کند، باشد که به خالق و مدبر عالم هستی پی ببرند، و به توحید ایمان بیاورند؛ زیرا عامل اصلی این اتهامات، عدم باور به توحید است.

فن بیان و ارتباط برقرار کردن با مخاطب و ارائه مطالب به گونه ای که تاثیرگذار و قابل لمس باشد، هنری است که ویژگی خاصی به کلام گوینده می دهد. حضرت علی (ع) در پرتو این هنر، شکل خاصی از حرکت و حیات آفرینی به کلام خود بخشیده است. راز این تاثیرگذاری به مسائل مختلفی مربوط می شود که در این مقاله، با بررسی فن سخنوری آن حضرت، به بررسی آن پرداخته می شود. رعایت اصل اقناع، استفاده از روش تصویرگری، حس انگیزی، همراهی صور خیال ادبی با حرکت و حیات و حرکت منظم حس و عاطفه در بطن کلام از عوامل تاثیرگذاری کلام آن حضرت هستند. بررسی این امور علاوه بر نشان دادن گوشه هایی از عظمت کلام حضرت در ارتباط برقرار کردن با مخاطب، بخوبی، نشان می دهد که روح حاکم بر نهج البلاغه دقیقا، مطابق با شخصیت و محیط زندگی حضرت علی (ع) بوده و بخشی از آن، می تواند پاسخی باشد به ابن خلکان و پیروان او که در صحت انتساب نهج البلاغه به حضرت علی (ع) تردید کرده اند.

خطبه حضرت زهرا(س)(11 ق) به هنگام عیادت زنان مهاجر و انصار از ایشان، متنی است که به دلیل اهمیت تاریخی، شایسته تحلیل در چارچوب نظریه کنش‌ گفتاری است. بر اساس این نظریه، گوینده ضمن بیان کلمات، کنش‌هایی را در قالب محتوای گزاره‌ها انجام می‌دهد که آنها را به پنج دسته بیانی، انشایی، تعهدی، اعلامی و عاطفی تقسیم می‌کنند. این مقاله پس از بازخوانی خطبه حضرت زهرا(س) در جمع زنان مهاجر و انصار، به این نتیجه می‌رسد که از میان انواع کنش‌های گفتاری به ترتیب کنش اظهاری، کنش عاطفی و کنش ترغیبی، بیشترین سهم را در سخنان آن حضرت به خود اختصاص دهند. با توجه به رابطه معنا‌دار بافت موقعیتی و فضای اجتماعی ایراد سخن و کنش‌های گفتاری گوینده، می‌توان گفت که حضرت زهرا(س)، این کنش‌های گفتاری را با توجه به شناختی که از تحولات جامعه نوپای اسلامی داشتند، برگزیدند و به همین سبب با شناخت و تحلیل این کنش‌ها می‌توان راهی به سوی شناخت بیشتر شرایط تاریخی آن روزگار گشود.

چکیده زمینه: پس از ارتحال پیامبر(ص) -آن یگانه روزگار- جنگ روانی و فرهنگی جامعه اسلامی را در برگرفت.در این زمان قدرت خواهی فزونی یافت، فتنه انگیزی و حق کشی رواج یافت. مرجع تراشی دینی جای الگوهای حقیقی را گرفت و حاکمان سعی نمودند خطوط فکری مردم را متناسب با خواست خود تغییر دهند. آنان با به کار بردن تکنیک ها و شگردهای مختلفی همچون: وارونه‌کردن، ابهام وشائبه، غربالگری‌اطلاعات ،دروغ‌بزرگ،جوسازی،تفرقه‌افکنی و..... سعی در تضعیف جایگاه اهل بیت(ع) در جامعه داشتند و با راه اندازی عملیات روانی وسیع تصویر نامطلوبی از واقعیت ها را در اذهان مردم مدینه ایجاد نمودند.در چنین فضای پر آشوبی حضرت زهرا (س) به مقابله با این انحراف برخاستند تا سطحی نگری و عوام فریبی حاکم بر جامعه را برطرف سازند.ایشان در ابطال جریان انحرافی زمان خود و هشدار مسلمانان در لزوم بازگشت به سیره نبوی، تلاش فراوانی نمودند.هدف: تحقیق پیش رو بازشناسی سیره سیاسی حضرت زهرا (س)-به عنوان آغازگر دفاع از ولایت- در مواجهه با جنگ نرم مخالفان حریم ولایت است که به روش توصیفی- تحلیلی با رویکرد روایی- تاریخی و مطالعه بین رشته ای، روشها و شیوه های معاندان و تکنیک های حضرت در برخورد با آنها را بررسی می کند. یافته های تحقیق نشان می دهد که در سیره حضرت زهرا (س) دو شیوه عملیات ضد جنگ روانی و تکنیک های دفاعی قابل مشاهده است. بیشترین روش دفاعی دخت پیامبر گفتمان‌های انتقادی در مواجهه با جنگ نرم زمانه خویش می باشد که مشهورترین آن خطبه های حضرتاست. نتیجه این که حضرت شیوه های ضد جنگ مثل روشنگری، افشاگری، تحریک عواطف، تشجیع و.......راهمزمان و توامان با گفتمان انتقادی به کار گرفتند و لحظه ای در دفاع از امامت فرو نگذاشتند.تحلیل سیره حضرت در برخورد با جنگ روانی و تبلیغاتی معاندان می تواند الگویی عملی جهت استفاده و به کارگیری در عصر حاضر باشد.کلمات کلیدی: حضرت زهرا(س)،جنگ نرم، تکنیک، ‌مقابله، گفتمان انتقادی

پس از رحلت پیامبر (ص) جریانی‌هایی تلاش می‌کنند تا از طریق فرافکنی، خطوط فکری مردم را متناسب با خواست خود تغییر دهند. در این زمان قدرت‌خواهی فزونی یافت مرجع تراشی دینی جای الگوهای حقیقی را گرفت و حاکمان سعی کردند که با فرافکنی به روش‌های مختلف، همچون تحریک احساسات، تفرقه‌افکنی و... مردم را متقاعد کرده و جایگاه امام(ع) را در جامعه تضعیف کنند. نوشتار پیش رو به روش توصیفی- تحلیلی ضمن واکاوی بسترهای زمینه‌ساز فرافکنی، به بررسی شیوه‌های فرافکنی مخالفان و در نهایت به تبیین راهبردهای امام علی(ع) در مواجهه با فرافکنی‌ها را مورد بررسی قرار داده است. طبق بررسی انجام گرفته، شیوه‌های پیشگیرانه، و راهبردهای تدافعی، مهم‌ترین عملکردهای حضرت در مقابله با فرافکنی مخالفان است. بیشترین روش تدافعی امام(ع) گفتمان و استدلال است که مشهورترین آن‌ها خطبه‌ها و نامه‌های حضرت است. علاوه بر این، حضرت علی (ع) شیوه‌های پیشگیرانه مثل روشنگری، افشاگری و... را همزمان و توأمان با گفتمان و نامه‌نگاری و ایراد خطبه به کار گرفتند. ارزیابی کلی از سیاست مقابله‌ای امام علی(ع) این است که حضرت در سیاست خود با رعایت اصل صداقت و درستی، توانسته است با جریان فرافکنی مقابله کند و حقیقت شیعه و شخصیت حقیقی خود را درتاریخ زنده نگه دارد. برخی از این سیاست‌ها کوتاه مدت و برخی دراز مدت به نتیجه رسیده است.