آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

پژوهش حاضر درصدد پاسخ به این سؤال است که جهاد فرهنگی با تأکید بر فرهنگ انتظار، چه بستری را جهت رسیدن به وضعیت مطلوب در جامعه، از منظر مقام معظم رهبری ایجاد می‌کند؟ این سؤال به دنبال این تفکر ایجاد شد که در اندیشه مقام معظم رهبری، جهاد فرهنگی، به دنبال تحول و اصلاح از وضع موجود برای رسیدن به وضع مطلوب است؛ زیرا این رویکرد هم در فرهنگ انتظار و هم در جهاد فرهنگی دیده می‌شود. پژوهش بر این فرضیه استوار است که جهاد فرهنگی از منظر مقام معظم رهبری، سه شرط اساسی دارد: اولاً، باید جهاد باشد؛ در آن یعنی تلاش و کوشش است. ثانیاً، در مقابل دشمن صورت می‌گیرد. لذا، هر موضوع فرهنگی که دشمن حساس می‌شود و یا درصدد تخریب آن است، در حوزه جهاد فرهنگی می‌گنجد. ثالثاً، باعث رشد شود. لذا، جهاد فرهنگی، حرکت فرهنگی به همراه رشد و فعل و انفعال را در ذهن، مغز و جان و عواطف انسان به وجود می‌آورد.

«روش اجتهادی در استنباط گزاره‌های کلام سیاسی از متون و منابع آن، بر این مفروض استوار است که کلام سیاسی به تبع علم کلام، به رغم بهره‌گیری از تکثر روشی در دو بخش «تبیین» و «دفاع» در بخش «تولید و استنباط نظریات و مسائل اساسی خود از فقدان دستگاه روشگانی مستقل رنج می‌برد و همین امر سبب توسعه نایافتگی علم کلام و دانش‌های همپیوند با آن از جمله کلام سیاسی شده است.برای تحقق این ایده از روش اکتشافی که از سنخ روش استنطاق از متن می‌باشد استفاده شده که با طی مراحل استجماع، استظهار ، استنباط از ظهورات و استنطاق از متن، مفاهیم مرتبط با استنباط اصولی باز تعریف شده و علم اصول به مثابه روش خوانش و اقدام به ارائه الگویی با عنوان «روش اجتهادی» کرده است و با بازسازی و ساماندهیِ مجدّد ساختار بخش های مرتبط علم اصول، مراحل استنباط گزاره‌های کلام سیاسی از منبع قرآن به شکل یک فرایند بررسی می‌شود و نتایج آن می‌تواند برای کسانی که قصد استنباط گزاره‌های کلام سیاسی دارند، مورد استفاده قرار گیرید.موفقیت و نوآوری آن در ورود روشمند،قاعده مند و ارائه الگوی روش شناختی است مقارنه سازی روشگانی ادله اصولی در کلام سیاسی و تطبیق آن‌ها از ابداعات این تحقیق است.

پیش از انقلاب اسلامی ایران، زمینه سازی جهت توسعه و پیشرفت تحصیلات عالی بانوان به عنوان مصداقی از حقوق بشر در جوامع مختلف و از جمله در ایران مورد توجه قرار داشته است. پس از انقلاب اسلامی و مواجهه با رویکرد جدی‌تر قوانین ایران به مبانی اسلامی، حفظ مردان در مرکز قدرت خانوادگی و اجتماعی، فرصت‌های برابر تحصیلات عالی بانوان بخصوص در حوزه‌های علمیه که مرکز اندیشه‌سازی حقوقی ایران به شمار می‌رود را با چالش‌هایی از جمله تضعیف سطح علمی بانوان طلبه نسبت به مردان حوزوی علیرغم برخورداری از سطوح هم‌نام، روبرو کرد. چراکه اعطای فرصت‌های برابر شغلی و مدیریتی به بانوان، لازمه‌ی بهرمندی ایشان از فرصت‌های برابر علمی در سطوح عالی حوزوی و دانشگاهی است. لذا پژوهش حاضر در راستای بررسی دیدگاه امامین انقلاب در خصوص تحصیلات عالی زنان در حوزه و دانشگاه، به تبیین رویکرد آیت‌الله خامنه‌ای در این خصوص پرداخته است. یافته‌ها حاکی از الزام و ضرورت و بلکه وجوب کفایی تحصیلات عالی دانشگاهی در برخی زمینه‌ها همچون پزشکی، قضاوت، سیاستگذاری و مدیریت، همچنین تحصیلات عالی حوزوی زنان تا سطح اجتهاد بخصوص در حوزه مسائل زنان و خانواده است. نتیجه اینکه اعطای قدرت حاصل از تحصیلات عالی به بانوان مورد تاکید و بلکه مطالبه آیت الله خامنه‌ای از جامعه زنان است.

نفوذ، جرياني نرم و آرام است که نظام سلطه در قالب جنگ نرم براي رسيدن به اهداف خود از آن بهره مي‌گيرد و در ميان ابعاد نفوذ، نفوذ فرهنگي يکي از پيچيده‌ترين راهبردهاي مقابله نظام سلطه است. هشدار‌هاي رهبر معظم انقلاب در مورد نفوذ فرهنگي، نگارندگان را بر آن داشته به چرايي و چگونگي اثر‌گذاري اين امر توجه کنند. ازاين‌رو، اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي به‌دنبال پاسخ به اين سؤال است که زمينه‌هاي نفوذ فرهنگي از منظر مقام معظم رهبري کدام‌اند؟ يافته‌هاي پژوهش پس از تحليل فرمايشات رهبر معظم انقلاب نشان مي‌دهد که نفوذ فرهنگي با شيوه‌هاي متفاوت به دنبال تغيير باورهاي اسلامي است و براي تأثير‌گذاري نيازمند به زمينه‌هاي مختلف است که در زمينه‌هاي سياسي مي‌توان به ضعف دولت‌ها و رخنه عناصر غرب‌گرا در ارکان‌هاي مديريتي، در زمينة فرهنگي، به نفوذ عناصر غرب‌گرا در دانشگاها و بي‌توجهي به نهاد آموزش و پرورش و در زمينة اقتصادي، به فقر اقتصادي و وابستگي اقتصادي به غرب اشاره کرد.

هدف: مذاق شریعت که مراد از آن سبک و سیاق شارع در جعل احکام است و ملاکهای بنیادین شریعت را در امر تشریع و جعل قوانین در بر می‌گیرد، از جمله اموری است که برای استنباط و ارزیابی احکام، مورد توجه فقیهان قرار گرفته است. هدف از جستار حاضر، تبیین مصادیق مذاق شریعت و ایضاح ملاکهای بنیادین شرعی در امر قانونگذاری با رویکردی بر سیرۀ امام رضا(ع) و آرا و سخنان مقام معظم رهبری بود. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با مراجعه به منابع کتابخانهای انجام شده است. یافته‌ها: قطعی‌ترین اصولی که از سوی شارع در جعل احکام در نظر گرفته شده است، عبارتند از: 1. رعایت مصلحت؛ 2. عقلایی بودن؛ 3. عادلانه بودن؛ 4. رعایت تسهیل و آسان‌گیری؛ 5. عدم تحریک عواطف و جلوگیری از نزاع. نتیجه‌گیری: از بررسی روایات امام رضا(ع) و سیرۀ عملی ایشان دریافتیم که ایشان در احادیث متعددی به مصادیق مذاق شریعت اشاره کرده و همواره سعی در اقدام بر اساس سبک و سیاق مورد پذیرش شارع داشته‌اند. با امعان نظر در بیانات مقام معظم رهبری نیز دریافتیم که مذاق شریعت در اندیشۀ ایشان از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است؛ به گونه‌ای که هر یک از ملاکهای ذکرشده، در دفعات متعدد در سخنرانی‌ها و استفتائات ایشان نمود پیدا کرده و در حوزه‌های گوناگون مورد توجه ایشان واقع شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی و تبیین چیستی و چگونگی بایسته‎های طریق‎ عدالت‌خواهی در اندیشه مقام معظم رهبری است. در این راستا، مرز میان مفاهیم، زمینه‎‎‎ها، شاخصه‎ها، عوامل، لوازم، موانع، آفات، تکالیف و مصادیق این آرمان تبیین شده است. برای تبیین نظرات مقام معظم رهبری از روش ترکیب مزجی استفاده ‌شد، تا با تلخیص بیش از 180 سخنرانی مرتبط با عدالت، پژوهش از جامعیت، اتقان و انسجام کافی برخوردار باشد. این پژوهش با تکیه ‌بر چارچوب نظری اسپریگنز، داده‎های تحصیلی خود را در چهار عنوان «بحران عدالت، علل بحران، آرمان مطلوب و مسیر دستیابی به عدالت»، تنظیم کرده است. در نهایت، پیگیری پژوهش‌های نظری، گفتمان‌سازی، نقد منصفانه، ایجاد شفافیت، اجرای سیاست‌های مالیاتی، درک انتخاب شایستگان، کمک به دستگاه‎ها و عمل به قانون، از دستاوردهای پژوهش حاضر در بررسی اندیشه‎های رهبری می‌باشد.

یکی از مهم‌ترین مسائل علوم اجتماعی و نیز در حوزه فقه حکومتی، چیستی و ماهیت پدیده‌های اجتماعی و یا واقعیت‌های اجتماعی است. در این مقاله نگاه آیت‌الله خامنه‌ای نسبت به واقعیت اجتماعی از خلال نظریه اجتماعی-حکمی ایشان اصطیاد شده است. نوشته‌ها و سخنان ایشان در یک صورت‌بندی با ادبیات مقارن علوم اجتماعی و حکمی قرار گرفته و با نشانه‌گذاری‌ها از طریق مفاهیم هم‌راستا، لازم و ملزومات واقعیت اجتماعی، آثار واقعیت اجتماعی و ...، به برخی از مؤلفه‌های اثرگذار در شکل‌گیری واقعیت اجتماعی، ویژگی‌های واقعیت اجتماعی و فرایند شکل‌گیری واقعیت اجتماعی دست یافته است. از نظر ایشان، پدیده اجتماعی، کنش‌هایی اجتماعی است اعم از ساختارهای حقیقی و حقوقی و روابطی دائماً درحال نو به نو شدن که مردم یا کنش‌گران اجتماعی، با تمسّک به بینش و نیاز فطری و با استفاده از عقل و دیگر ظرفیت‌های شناختی و کنشی، در جهت تحقق حیات طیّبه و بر اساس حرکت درون سنّت‌های الهی، خلق، احیاء و یا اصلاح می‌کنند.

نقش آموزه­های دینی در پاسخگویی به نیازهای آدمی بر کسی پوشیده نیست؛ چه اینکه خداوند متعال به عنوان خالق انسان، بهتر از هر موجودی به ساختار جسم و جان مخلوق خویش آگاهی دارد؛ بنا بر این، شناخت سیاست­های کلی شریعت یا همان اهداف و اولویت­های دینی موجب خواهد شد تا با برنامه­ریزی هرچه دقیق­تر، جامعه اسلامی به سوی سعادت و رستگاری رهنمون شود. نظریه مقاصد شریعت از برجسته­ترین نظریات ارائه شده در این زمینه است که با پیش کشیدن سیاست­های اساسی شریعت می­کوشد اولویت­های دینی را فراروی اندیشوران قرار دهد. ناگفته پیداست احاطه به مقاصد شرع به مدیران جامعه کمک می­کند تا در تعیین راهبردهای جامعه مصالح و اهداف کلی را مدنظر قرار دهند. جستار حاضر در پژوهشی توصیفی-تحلیلی درصدد بازخوانی اولویت­های دین در میراث مکتوب به جا مانده از حضرت علی­بن­موسی­الرضا (علیه السلام) و همچنین در منظومه فکری مقام معظم رهبری برآمده است. نتایج تحقیق نشان می­دهد برای هریک از مقاصد و اولویت­های دینی تعریف شده، شواهد گوناگونی از سیره رضوی قابل ارائه و استخراج بوده و مقام معظم رهبری نیز در مواضع گوناگون، به مقاصد مهم دین عنایت و تأکید داشته­اند که ذیل چند محور اساسی استخراج شده و قابل شناسایی است.

لحاظ جمهوریت و اسلامیت به‏عنوان دو پایۀ مشروعیت و تلقی نقش همسان یا پلکانی برای اقبال عمومی، نظریۀ مشروعیت مجموعی (دوگانه) را با ابهام‏هایی روبه‏رو کرده است. نوشتار حاضر ضمن توجه به این نظریه در سه مرحلۀ تعریف، توجیه و پیامدها، کوشیده است با موشکافی، دقت و ارائۀ دیدگاهی خاص، ابهام‏های پیش رو را در هر یک از مراحل تبیین و حل کند. بر اساس مبانی کلامی، قدر متیقن نظریه‌های سه‌گانه درحوزۀ مشروعیت (انتصاب، انتخاب و دوگانه) آن است که حاکم در صورتی حق حاکمیت دارد که شرایط شرعی را داشته باشد، ولی اینکه افزون بر آن، لازم باشد شرط دیگری مانند اقبال عمومی را داشته باشد یا نه، محل اختلاف است. سبب این اختلاف، عدم تفکیک میان دو مقام حق حاکمیت و تشکیل (تصدی) حکومت است. بر اساس هیچ‌یک از دیدگاه‏های سه‏گانه، معصوم و غیرمعصوم مجاز نیستند حکومتی را با زور برپا کنند؛ یعنی برای تشکیل حکومت، رضایت عمومی و اقبال مردمی شرط است، ولی در مرحله حق حاکمیت، همان‏گونه‏که معصومان ـ چه مردم اقبال کنند یا نکنند ـ از اذن الهی برخوردارند، فقها نیز مجازند و حق حاکمیت دارند؛ حتی اگر بپذیریم حاکم در زمان غیبت معصوم، معیّن نیست و مردم در تعیین آن نقش دارند.