آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

وجوب حج به عنوان یکی از واجبات عبادی اجتماعی دارای شرایطی است که مطابق آیه: «مَنِ اسْتَطاعَ إِلَیْهِ سَبیلاً» هر مکلفی در صورت استطاعت لازم است حج به جا آورد. از مهم ترین استطاعت ها، استطاعت مالی است که در فرض وجود آن، حج بر زن یا مرد واجب می گردد. درصورتی که زن دارای اموالی از جمله مهریه خود گردد بی تردید حج در صورت تحقق سایر شرایط بر او لازم می شود، پاسخ به این پرسش به خصوص با دین و عندالمطالبه بودن مهر، که اگر مهریه زنی برای مخارج حج او کافی باشد و شوهرش قدرت بر ادای مهریه را دارد و مرد نفقه و مخارج زندگی زن را می پردازد، طلب مهریه بر زن لازم است؟ و در چنین فرضی استطاعت حاصل می گردد؟ دارای اهمیت است و همچنین در صورت وجود یا عروض مفسده، حکم مسئله از جهت شرعی چگونه است؟ در این جستار با روش توصیفی و تحلیلی آیات و اقوال مفسران و فقهاء و ادله فقهی، مورد بررسی قرار گرفته و به نظر می رسد استطاعت امری عرفی است و در موارد مورد سؤال استطاعت برای زن حاصل نمی گردد.

هدف پژوهش حاضر بررسی احکام فقهی مواد مخدر با تاکید بر قاچاق آن است. در این راستا، با روش توصیفی-تحلیلی، به تعریف مواد مخدر و علت ممنوعیت مصرف آن در فقه و بیان حکم تکلیفی و وضعی آن با اشاره به آیات و روایات و بنای عقلاء و قواعد فقهی پرداخته شده است. این پژوهش با توجه به دلایل عقلی و نقلی و نیز قواعد فقهی همچون قاعده لاضرر و دیگر قواعد فقهی، حرمت تولید، مصرف و قاچاق مواد مخدر ثابت گردید و تصرف در اموال حاصل از آن را اکل به باطل می‌داند. عمده دلیل بر حرمت مواد مخدر، تمسّک به قواعد فقهی­ همچون قاعده لاضرر است؛ گرچه مبانی آن در بین فقها مختلف است. اشکال و نقد برخی از ادلّه ذکر شده توسط برخی از فقها، لطمه­ای به اصل اثبات حرمت و ترتب برخی از احکام وضعی نگردید.

مهمترین روش تفسیر قرآن در بنگلادش، روش تفسیر علمی است که از دیرباز مورد توجه علما و مفسران آن دیار بوده است. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی تلاش شده است آسیب‌های این روش تفسیری در بنگلادش مورد نقد و بررسی قرار بگیرد. یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که تفاسیر علمی قرآن در بنگلادش با وجود نکات مثبت و امتیازات فراوان، دارای نکات ضعف و آسیب نیز هستند. این آسیب‌ها را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد که عبارتند از آسیب‌های مبنایی و آسیب‌های روشی. مهمترین آسیب‌های مبنایی تفاسیر علمی بنگلادش عبارتند از: توجیهات مادی برای امور خارق‌العاده، مخالفت با اصول عقلایی محاوره، استناد به فرضیات علمی، اعتقاد به وجود همه علوم در قرآن، غفلت از امور عبادی و معنوی و عدم رعایت قواعد لغت قرآن؛ اما آسیب‌های روشی عبارتند از: بی‌توجهی به دلالت آیه، عدم جمع‌آوری همه آیات مربوط به یک موضوع، دورشدن از هدف اصلی قرآن، تحمیل نظریات بر قرآن، استفاده از مطالب نامعتبر و استفاده از پیش‌فرض‌های نادرست. چون این آسیب‌ها به‌خاطر بی‌توجهی به شرایط و ضوابط تفسیر صحیح قرآن رخ داده است، لذا لازم است تفسیر علمی توسط مفسر دارای شرایط و با رعایت ضوابط تفسیر علمی صورت بگیرد.

حکومت جهانی امام مهدی علیه السلام به مثابه آخرین حکومت الهی و پایان بخش تمام حاکمیت های بشری بر روی زمین، از تمامی ظرفیت های موجود و نیز ظرفیت های ناشناخته، بهره می گیرد تا جریان های حق ستیز و حق گریز را مغلوب دولت حق نماید. پژوهش حاضر با هدف تبیین ابزار های تحقق حکومت جهانی امام مهدی عج از منظر قرآن کریم نگارش یافته و با روش تحلیلی - توصیفی به واکاوی روایات و متون دینی و بازپژوهشی دیدگاه مفسران اسلامی مبادرت می ورزد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که مهمترین ابزار غلبه دین حق و فرمانروائی دولت مهدوی، در بهره گیری از ظرفیت های انسان ریشه دارد و شکوفائی بینش و نگرش بشر، ابزاربی بدیلی در مقابله جبهه حق و باطل است. مؤلفه هایی از قبیل ارادتمندی مردم و رابطه عمیق عاطفی بین حاکمیت و جمهور، پیروی از اصل اطاعت از اولی الامر(ولایتمداری)، رسیدن اقشار ضعیف به اصول والا وارزش‌های متعالی، تحقق فراگیراصل جهاد در مقابله با بیدادگری‌های فردی و اجتماعی طاغوتیان و ستمگران در این پژوهش اصطیاد شده است.

در برخی اخبار «ملاحم و فتن»، از «نشانه‌ای انسانی» یاد شده که به فاصله اندکی از کشته شدن وی، «قیام جهانی»، امام مهدی(عج) از کنار «کعبه» آغاز می‌شود و این شخصیت در زبان روایات شیعه و اهل‌سنت، با عنوان «نفس‌زکیه» شناخته می‌شود. تشخص «نفس‌زکیه» و مسئله «قتل» وی در جایگاه «نشانه» مقارن با قیام امام‌‌ مهدی (عج) در دوازده بخش از میان اخبار ملاحم و فتن «فریقین» مورد «هم‌سنجی» و «محاسبه» قرار گرفت که بیانگر میزان «تطبیق» و همچنین «شمار» ورود این اخبار و توجه ویژه محدثان هر دو فرقه اسلامی به ضبط آن‌ها در مصادر و مراجع متقدم آنان بود. در بادی امر در تحلیل طرق اخبار، روات «ضعیف»، «واضع»، «مجهول» یا «مهمل» به دست آمد که اسناد را از حیث اعتبار و حجیت سندی ساقط می‌نمود و از سوی دیگر برخی اخبار، «موقوف»، «مرسل» یا «بلا اسناد» نقل شده بود که بر تحقق این «عدم حجیت» می‌افزود. در این میان، شماری از اخبار به شکل «منفرد» و برخی دیگر به صورت «معارض»، سبب «پیچیدگی» هر چه بیشتر در فهم و «اتقان صدوری» این «نشانه مهدوی» شده است. در برآیند پژوهش، این مسئله تصریح و منتج شد که علاوه بر ضعف‌های سندی، «دلالت» ابعاد گوناگون خبری این «علامت» نیز در هر بخش، دارای نارسایی‌هایی بنیادین از نظر صدوری بوده و اکثر گزاره‌های خبری وابسته به آن، جزم‌ آور و قطعی به نظر نرسیده است.

در پژوهش حاضر، اخبار پانزده‌گانه‌ای با رویکرد «تشخص» مهدی موعود (عج) از مراجع روایی کهن «عامه» استخراج، سپس با بررسی آرای رجالیان این فرقه، فاقد اعتبار سندی تشخیص داده شد. با استفاده از روش «تاریخ‌گذاری» بر اساس گزاره‌های معتبر، مبادی «وضع» و همچنین سازگاری اخبار با ساختارهای شخصیتی «متمهدیان» مطابقت تام پیدا نمود و در نتیجه، همسانی آن‌ها، زمان دقیق و در برخی دیگر، زمان نسبی وضع و نیز نقش مستقیم «سیاست‌مداران»، در ایجاد برساختگی و سپس راه‌یابی آن­ها به مصادر عامه به اثبات رسید.

حديث ، بعد از قرآن دومين منبع استنباط احکام در نزد شيعه و اهل سنت بوده و بسياري از احکام فقهي توسط پيامبر اکرم(ص) تشريع شده و در قالب احادیث و روایات به ما رسیده است. مسلمانان صدر اسلام و ادوار بعد از آن نيز با توجه به امر الهي که مي فرمايد: (وَمَاءَاتَئكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مَا نهَئكُمْ عَنْهُ فَانتَهُوا) (حشر/ ۷) «آنچه را پيامبر به شما عطا كرد بگيريد و از آنچه شما را نهى كرد، باز ايستيد» اطاعت از امر رسول اکرم را در تمام امور بر خود فرض می دانسته اند. اما تفکري که از دير باز در انکار حجيت حديث و سنت نبي مکرم اسلام(ص) شکل گرفته و امروزه به قرآنيون معروف شده اند، معتقدند که در قرآن بر اطاعت از احاديث رسول اکرم به وضوح تاکيد نشده و احاديث و روايات داراي تناقضاتي هستند که بدليل آن تناقضات نمي‌توان رفتار و ايمان ديني و دستورات فقهي وشرعي را بر آنان استوار کرد و ايشان قرآن را يگانه منبع تشريع دانسته و خود را مستغنی از احادیث و روایات می دانند و بر این باورند که هر کس که با زبان عربی آشنا باشد قادر است از قرآن تمام چیزهایی که لازم دارد را برداشت کند. ایشان با استناد به آية ( تِبْياناً لِکُلِّ شَي‏ء) (نحل / 89) «(قرآن) بيانگر هر چيز (است)» می گویند: قرآن که خود بیان گر همه چیز است چگونه خود نیاز به تفسیر دارد. دراين پژوهش برآنيم که پس از شناسایی نحوه شکل گیری این جریان فکری به بیان مباني فکري آنها پرداخته و از ديدگاه شيعه و اهل سنت به نقد آنها بپردازیم.

این تحقیق با موضوع «بدعت در قرآن و حدیث از منظر فریقین» در شش فصل تنظیم شده است: فصل اول به تعریف سنت و بدعت در لغت، اصطلاح، قرآن و حدیث پرداخته است. در فصل دوم، مصادیق و نمونه های بدعت در اسلام بیان شده که بخشی به عقاید و بخشی دیگر به پیوند عمیق عبادات جدید (نماز تراویح، نماز ضحی، تکرار مسح و...) متعلق است. در فصل سوم، عوامل پیدایش بدعت مورد بررسی قرار گرفته است. در فصل چهارم به حکم بدعت از مذاهب اسلامی و راه های مبارزه با آن پرداخته شده است. در فصل پنجم، مسائلی از قبیل: اشکال های وهابیت بر شیعه، شفاعت، توسل، دعا، نذر، قربانی و سوگند به غیر خدا مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. در فصل ششم به بررسی اجتهاد پویا و نوآوری علمی و صنعتی پرداخته شده است.

گناه دردنیا و آخرت پیامدهای فراوانی به همراه دارد. این رساله با عنوان «پیامدهای دنیوی گناه از منظر قرآن» در سه فصل تنظیم شده است: فصل اول شامل مباحث کلی و مقدماتی گناه است. در این فصل، نخست گناه از دیدگاه قرآن و سپس جایگاه آن در قرآن و علوم دیگر مورد بررسی قرار گرفته است. همچنین گناه کبیره، ملاک و معیار شناخت آن و شناسایی گناهان کلیدی از موضوعات دیگری است که در این فصل به آن پرداخته شده است. فصل دوم به آثار فردی گناه از جمله: امراض قلبی ناشی از گناه، سنت های الهی در مورد افراد گناهکار و بیماری های جسمی که ریشه در گناه دارد پرداخته است. فصل سوم به آثار اجتماعی گناه اختصاص دارد. در این فصل، آثاری مورد بررسی قرار گرفته است که متوجه یک شخص یا افراد خاص نیست؛ بلکه همة افراد جامعه را دربرمی گیرد. عذاب و خشم الهی در مورد اقوام و ملت های گذشته که در گناه و طغیان به سر می بردند و نمونه هایی از آن در عصر کنونی، از مباحث دیگری است که در این فصل به آن اشاره شده است.