آثار مرتبط با شخصیت ها | کتابخانه مجازی الفبا

امام سجاد - علیه السلام- در صحیفه سجادیه با دعاهای گوناگون، انسان را همواره متوجّه خدا می کند و در عین حال، معارف الهی و عقائد صحیح و نیز راه و رسم زندگی سعادتمندانه را به انسان ها می آموزد.دعای یازدهم صحیفه سجّادیه، درموضوعِ "طلب عاقبت به خیری" است که طی آن، امام(ع)، ضمن ستایش خداوند و درود بر محمد وآل(ع)، از یک سو از خداوند حسن عاقبت و فرجام نیک را درخواست می کند، و از سوی دیگر با مضامین و محتوای زیبای این دعای شریف، زمینه ها و عوامل حسن عاقبت را به انسان می آموزد و او را از عوامل سوء عاقبت پرهیز می دهد.هدف اصلی: از هدف های مهم این پژوهش می توان به " شناخت مبانی و زمینه های حسن عاقبت در نیایش یازدهم و آشنایی بیشتر با محتوای عمیق و مضامین والای این نیایش" و نیز توجّه به آیات و روایات مویّد? آن اشاره کرد.روش اجرا: نیایش مذکور - با توجه به مفاد آن- به پنج بخش و هر بخش به دو تا سه گفتار تقسیم و مورد بررسی قرار گرفته، برخی معارف عالی و زمینه های عاقبت به خیری انسان از آن استخراج، و در بسیاری موارد، به مضامین آیات و روایات مویّده، مزیّن گردیده است.نتایج: نتایج معرفتی و معنوی این نیایش، که همگی در راستای رستگاری و حسن عاقبت انسان است، در بخش های پنج گانه مذکور – و در حدمقدور- استخراج شده، که ذیلاً به محورهایی ازآن اشاره می شود:1.

این پژوهش بر آن است تااصول و مبانی زندگی قرآنی را بر محور آیات مهدوی - در پانزده جزء اول قرآن- استخراج و برخی آثار و نتایج آن را بیان کند . این استخراج و بررسی عمدتاً در فصل سوم و طی ده گفتار، درباره آیات منتخب صورت پذیرفته ، در هر بخش برخی از نتایج کاربردی آن نیز آمده است. به نمونه ای از این اصول و نتایج ذیلاً اشاره شده است. در فصل دوم – و در تکمیل مقدمات برخی مبانی جهان شناسی ، انسان شناسی، معرفت شناسی و اعتقادی مرتبط با موضوع قرآن و مهدویت نیز مورداستخراج ، تبیین و تحلیل مختصر قرار گرفته است. شیوه ی تحلیل در این تحقیق بهره گیری از روش توصیفی داده ها- از قرآن و حدیث- و با تکیه بر آنها و نیز استفاده از تفاسیر و شروح معتبر قرآنی و روایی و نظرات دانشمندان در این زمینه است. یافته های پژوهشی، حاکی از آن است که بهترین اصول و مبانی زندگی سالم و صالح برای بشر ،تنها اصولی است که از آیات قرآنی و علوم وحیانی بدست می آید. به عنوان مثال: آیات آغازین سوره بقره، قرآن را کتاب هدایت معرفی می کند و سپس بهره گیری از آن را خاص متقین و پرهیزگاران بر می شمارد .که از اینجا اصل : «بهره وری از هدایت قرآنی» و نیز اصل « ضرورت تقواپیشگی» استفاده می شود. آنگاه در معرفی متقین می فرماید:متقیین: کسانی هستند که ایمان به غیب دارند. بنابرایناصل«ضرورت ایمان به غیب»،خود از پایه های تقوا و صفات متقین می شود. همچنین از مصادیق مهم ایمان به غیب بنابر روایت معتبر، ایمان به امام زمان (عج) می باشد؛ که در حال حاضر غایب و از دیده ها پنهان است، لیکن ما می توانیم با بهره گیری از هدایت قرآنی ، به برکت ایمان

همه کتب آسمانی واز آن جمله قرآن کریم با آیه بسم الله الرحمن الرحیم آغاز می‌شوند. باء بسمله به بهاء یعنی نور، سین به سناء یعنی رفعت میم به ملک و مجد خداوند اشاره می‌کند خداوند با مشیت و اراده خود بهاء و سناء را خلق کرد و به وسیله آفرینش تجلی نمود. الله جامع جمیع صفات است که به وسیله رحمانیت ورحیمیت خود را بر مخلوقات معرفی می‌کند. بسمله به اسم اعظم الهی نزدیک است و در باء که سرّ سببی است گنجانده شده و همه در نقطه باء جمع گردیده‌اند این نقطه نور محمدی ست که اولین و والاترین آفرینشهاست سپس نور علوی است که هدف از آفرینش وعلت غایی آن رسیدن به این حقیقت بلند مرتبه و عظیم است. ارکان اسم اعظم الهی لا اله الا الله محمد رسول الله علی ولی الله و بعد شیعیان هستند که اولین مرتبه مرتبه‌ی حق است و دومین پیامبر اسلام(ص) و سومین مرتبه خاندان پیامبر و چهارمین مرتبه انبیاء و شیعیان حقیقی هستند که در بسمله اول الله بعد رحمن بعد رحیم بعد بسم میباشد.

پیامبر گرامی اسلام هدف از بعثت خود را در کلامی تکمیل مکارم اخلاق بیان فرموده اند:"انما بعثت لاتمم مکارم الاخلاق":«جز این نیست که من برای تکمیل کرامت های والای انسانی بر انگیخته شدم»واین بدان معنی است که مکتب انبیاء مکتبِ انسان سازی و تعلیم وتربیت الهیِ انسان است. در آیاتی از قرآننیز با الفاظ دیگری مانند:"یزکیهم ویعلمهم" بر آن تاکید شده است. برای تداوم این هدف‌، پیامبر اکرم (ص) « در خطابه غدیر» مسئله امامتِ پیشوایان معصوم(ع) را به فرمان خداوند مطرح کرده اند ؛ تا برای هرزمان الگوی کاملی به منظور راه بری و سازندگیِ انسان ها وجود داشته باشد.یکی از بهترین مسیرهایی که بتوان با موضوع امامت ؛ به عنوان اصل تداوم بخش رسالت پیامبر خاتم (ص)آشنا شدمراجعهبه خطابه ی جامع وزیبای غدیر است .آیه ی 67 سوره ی مائده (آیه تبلیغ)‌، به روشنی‌، تکمیل و تداوم رسالت پیامبر(ص) را اعلامامامت امیر المومنین (ع) و دیگر امامان معصوم(ع) معرفی می کند و بدون آن دین واهداف آن راناقص معرفی می کند.ضرورت وجودِ همواره ی یک آموزگارومربی آسمانی وجایگاه رفیع آن در این خطابه ی شریف زمانی برای ما آشکارتر می گردد، که به این واقعیت توجه کنیم که درسراسر این خطابه ی پر طنین، بر صفات و ارزشهای انسانی و والایی تکیه دارد که در شخصیت این الگوهای الهی موجود است. آموزگاران و مربیانی که به راستی هدفی جز رشدوتعالی انسانها را جستجو نمی کنند؛درست همان آرمانِ والایی که تمامی فرهیختگان دلسوز در وادیِ تعلیم و تربیت در پی تحقق آن هستند. به علاوه براساس اصل مسولیت همگانی در نظام تربیتیِ اسلام امر به معروف و نهی از منکرپیامبر اکرم(ص)به تمامی دریافت کنندگان این پیام،از پیروان خود تا روز قیامت مسئولیت داده است تا این پیام تربیتی وحیات بخش را به دیگران به ویژه فرزندان تنی وافراد تحت تربیت خود برسانند .بدین ترتیب این وظیفه بر عهده ما وجامعه ما نیز هست که با یاری خداوندآن را به خوبی بشناسیم و به نسل های آینده منتقل کنیم باشد که توانسته باشیم که به سفارش پیامبر عمل کرده باشیم.دراین پژوهش هشت سوال مطرح شده وجامعه ی این پژوهش منابع اسلامی وکتب تربیتی می باشدهمچنین باتوجه به ماهیت موضوع که ازنوع پژوهش نظری می باشد روش تحقیق به شیوه‌ی توصیفی وتحلیلی انتخاب شده است.

چکیدههدف نهایی از آفرینش انسان ها رسید ن به مقامات والا و بهره مند شدن از مقامات عالی دنیوی و اخروی است که یکی از مقامات، مقام ابرار می باشد و والاترین کسانی که این مقام را دارا هستند انبیاء و اولیای الهی و معصومین علیهم السلام و در راس ائمه حضرت امیر (علیه السلام )، دخت پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله) و فرزندان ایشانمی باشند. مطابق آیات و روایات، درجه عالی ابرار کسانی هستند که به مقام مقربین درگاه الهی نائل شده اند.از اوصاف برجسته ابرار می توان بهایمان به خدا و معاد، ایمان به رسالت و کتابهای آسمانی، ایمان به فرشتگان، انفاق، اقامه نماز، پرداخت زکات، وفای به عهد، شکیبایی، صدق و راستگویی و .... می باشد که ما می توانیم با سعی و تلاش برای انجام این اعمال صالحه راه رسیدن به این مقام والا را برای خود هموار ساخته و از نعمت های دنیوی و اخروی این مقام شایسته که بالاترین آن رسیدن به رضای خداوند و مقام قرب الهی است بهره مند شویم.

ادیان آسمانی به ویژه اسلام برای تربیت انسانها آمده اند. برخلاف آنچه برخی تصور می کنند که تربیت انسان بخشی از دین اسلام را تشکیل می دهداینگونه نیست بلکه می توان گفت تمامی دین را شامل می شود با مراجعه به منابع معتبر دین که مجموعه ای از کتاب و سنت می باشد به این حقیقت خواهیم رسید که اسلام دارای نظام تربیتی می باشد.نهج البلاغه بدون تردید یکی از منابع ارزشمند و معتبر دینی ماست که بیان کننده حقایق فراوانی از قرآن و سنت می باشد. در این پژوهش با بررسی نامه 31نهج البلاغه برخی شاخصه های نظام تربیتی اسلام در چندین بخش استخراج و معرفی شده که خود نشان از توجه ویژه اهل بیت به خصوص حضرت امیر (ع) به امر مهم تربیت می باشد.هدف اصلی: استخراج شاخصه های نظام تربیتی اسلام، معرفی نظام یاد شده و ارائه ی برخی راهبردها و راهکارهای عملی در این زمینه می باشد. روش اجرا: در مراحل آماده سازی و ساماندهی این نوشتار نامه یاد شده در راستای اهداف، سوالات و فرضیات این تحقیق بخش بندی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. نتایج: حاصل این پژوهش طی 27 بخش و در ذیل هر بخش مواردی از شاخصه های نظام تربیتی اسلام – متناسب با محتوای بخش – ارائه گردیده است. عناوین برخی از بخش ها عبارتند از: خدامحوری ، اطاعت و بندگی او، واقع نگری درباره دنیا و آخرت، تقوا و پروای الهی، تفقه در دین و حق جویی، اغتنام فرصت ها در تربیت، توجه به دانش های وحیانی، ترجیح دادن دیگران بر خود، توجه به آفت عقل، دگرخواهی.

نیایش دوم صحیف? سجّادیه، که حاوی درود وصلوات خداوندی بر پیامبر اعظم(ص) می باشد، از یکسو مارا با کمالات ودرجات رفیع? رسول مکرّم اسلام(ص) آشنا می کند، واز دیگرسو، برخی زحمات و مجاهدت های عظیم آن بزرگوار را؛ درطریق ابلاغ رسالات الهی و هدایت و تربیت امّت گوشزد، و ضرورتِ شکر این نعمت عظمی را یادآوری می کند.پیامبر اعظم (ص) از دیدگاه این نیایش، دارای جایگاهی رفیع، نزد پروردگار –جلّ جلاله- و بنده برگزیده او است. او منّتِ علیا و نعمتِ عظمائی است، که خداوند، امت اسلامی را به آن، کرامت ویژه بخشیده و بحق برآنان منت نهاده است!... شخصیتی که امین وحی خدا، نجیب ترین برگزیدگان، وپاکیزه ترین بند? (راستین) از میانِ بندگان؛ امام رحمت، پیشوای خیر، کلید برکت؛ نجات بخش بشریت ...است.امام سجاد(ع) در مقام بیان سیره پیامبر(ص)؛ در قیام به اجرای فرمان و ابلاغ رسالت الهی نیز، به اوصاف و رفتارهایی قابل ستایش ومجاهدت‌ هایی عظیم از آن حضرت، اشاره فرموده است : ایشان، جسم و جان خود را در طریق انجام وظیفه الهی سخت به زحمت انداخت. در راه کسب رضای خداوند با خاندان وقبیل? خود به کارزار پرداخت و با غریبه های دور– لیکن مومن- راه نزدیک شدن و مهرورزی را پیشه کرد!. به شهرهایدور هجرت فرمود؛ تا دین خدا را عزیز گرداند و برای سرکوبی ستیزه جویان کافر و سربلندی دین خداوند یاری بجوید ...هدف اصلی : این نوشتار برآن است تا محتوای این نیایش را بررسی کرده، اوصاف و مجاهدت های پیامبر رااستخراج و مویداتی نیز؛ از قرآن و روایات در این راستا – در حد مقدور- ارائه نماید.روش اجرا : نیایش یادشده – باتوجه به محتوا- به بخش های مختلفی تقسیم، و در راستای موضوع پایان نامه، ویژگی ها و مجاهدتهای رسول خدا(ص)، ازآن استخراج و آیات و روایات مویّده نیز بر پای? آن تنظیم شده است. نتایج : در بار? اوصاف پیامبر(ص) مواردی چون: نعمت وجود، بعثت، خاتمیت وشریعت کامل? او، و در زمین? مجاهدت ها به تحمل سختی ها در ابلاغ رسالت، ساماندهی دوستی ها و دشمنی ها بر محور محبت ورضای خداوند ، هجرت، جهاد و ... پرداخته شده است. توجه به انحطاطی که امروزه عالم را فراگرفته و انبیاء الهی(ع)،خصوصا شخصیت پیامبر عظیم الشان اسلام(ص) سخت مورد بی مهری قرار گرفته اند، محتوای این پژوهش در راستای تآمین نیاز های قطعیِ بشر امروز می باشد و اهمیت آن، بیش از پیش آشکار می گرددد. امید آنکه حضرتِ حق را مقبول افتد .

یکی از اصول دین همه‌ی ما مسمانان، و بلکه همه‌ی ادیان الهی، اعتقاد به معاد و جهان واپسین است. اهمیّت این اعتقاد در کنار اعتقاد به توحید و مبدأ آفرینش است. چرا که همه‌ی انبیاء الهی، انسانها را بعد از ایمان به خدا، دعوت به ایمان به روز جزا و قیامت می‌کرده‌اند. این اعتقاد به زندگی انسانها، مفهوم و معنا می‌بخشد و آثار و نتایج عظیمی برای آنها مانند هدفمند ساختن زندگی، ایجاد امنیت و آرامش، افزایش استقامت و بردباری، و مهّم‌تر از همه، تقویت و گسترش حجاب و عفاف در افراد و مخصوصاً در بانوان، به همراه دارد. چراکه، حجاب و عفاف، امری فطری در وجود تمامی انسانها بوده و رعایت آن از احکام عقل و شرع می‌باشد. از مهّمترین اهداف دنبال شده در این پژوهش، بالا بردن آگاهی افراد و شناساندن آثار و فواید حجاب و عفاف به آن‌ها، مانند ارزش‌آفرینی برای زنان، کاهش زمینه‌های انحراف، استواری اجتماع، استحکام پیوند خانوادگی، و همچنین، پی‌بردن به علل و ریشه‌های بی‌حجابی و بدحجابی، و برّرسی راهکارهای مناسب در جهت افزایش و توسعه‌ی فرهنگ حجاب و عفاف در افراد و نیز، شناسایی آثار و نتایج سودمند اعتقاد به خداپرستی و معاد می‌باشد. از جمله راه‌کار‌های حفظ و توسعه‌ی حجاب و عفاف، می‌توان به تقویت ایمان و اعتقاد دینی، افزایش آگاهی و شناخت افراد، زنده نگه-داشتن یاد مرگ و غیره اشاره کرد. پس، هرچه اعتقاد به خدای یکتا و بازگشت به سوی او، در افراد، قویتر باشد، تقیّد آنها به پوشش و حفظ حجاب و عفاف، بیشتر می‌شود

رابطه متقابل قرآن و پیامبر (ص)ازجایگاه والایی برخوردار است چرا که قرآن آخرین و مهمترین کتاب آسمانی است که گوینده آن خداوند متعال و مخاطب آن اشرف مخلوقات خاتم پیامبران حضرت محمد(ص)و حافظ و نگهبان آن نیز، داوند متعال است این قرآن از دو لب مبارک حضرت محمد(ص)،اشرف خلائق برای ماجلوه کرده حال،آیا قرآن معرف پیغمبر (ص)است ؟یا پیغمبر(ص)معرف قرآن است؟. البته هردو، اگر این قرآن را بشناسیم و این پیامبر عظیم الشأن (ص) را بشناسیم،در می یابیم ،که نمی شود،این قرآنبرای بی مثل محمدی(ص)،باشد،و اگر نبود پیامبر عظیم الشان (ص) ومقام نورانی او محلی برای دریافت قرآن نبود .قرآن در معرفی خودش می فرماید :"بَل هُو آیاتٌ بَینات فِی صُُدور الذینَ اُوتُواالعِلم".قرآن کلام الهی است ،وحضرت محمد (ص) به راستی پیامبر (ص) او است.پس قرآن به دلالت محکمات آیاتش می گوید: بروید به دنبال پیامبر (ص) تا این پیامبر(ص)در پرتو نور قرآن شما را هدایت کند .خدای متعال پیغمبرش را به قرآن تربیت کردهوبالا آورده است.پیامبر (ص) نیز به اذن خداوند علی (ع) وسایر اهل بیت (ع)وبه تبع آنان دیگران را به راه خدا دعوت وبه شرط ایمان و پذیرش، تعلیم می دهد وتربیت می کند .قرآن می فرماید:"وَاَنَزلنااِلَیکَ الذِّکر لِتُبَیِنَ لِلنَاسِ مَا نُزِلَ اِلَیهِم "؛ حقایقی ازجانب خداوندبر پیامبر(ص)نازل گشته تا با داشتن آن ،ایشان توانایی تبیین آیات قرآنی را پیدا می کند،ومردم به واسطه پیامبر(ص) با آنچه برای ایشان از قرآن نازل شده است آشناشوند.قرآن کلام جاری و جاوید خداوند است که باید برای تمامی مردم تا قیامت راه گشا باشد.بنابر این، وجود مبینی زنده پس از پیامبر(ص)،ضروری و عقلانی است چرا که مراجعه به مبینی الهی برای بهره مندی از قرآن بسیار حیاتی بوده خدای متعال توسط رسولش(ص) تبیین کنندگان پس از او یعنی علی بن ابیطالب وفرزندان معصومش – علیهم السلام-را نیز معرفی فرمود تا مردم هیچ عصری ،از هدایت الهی قرآن محروم نمانند.

واژه ی « یا لیت و مشتقات آن » در لغت بمعنای آرزو کردن است و دلالت بر تمنی و خواستن می کند. تمنی و درخواست چیزهایی را که بدست آوردن آنها هم اکنون ، ناممکن و غیر دست یافتنی است. آرزوی چیزهایی را که نداشته و هم اکنون می خواهد داشته باشد(مانند بهره برداری صحیح از فرصتها و سرمایه عمر ،...) و بر عکس تمنی چیـزهایی را که داشته و هم اکـنون می خواهد نداشـته باشد.( مانند شرک و نفاق )آیات قرآن در شناسایی این وجوه تمنی ، علل و عوامل آنها ، پیامهای ارزشی به انسان می دهد به این معنا که اگر وجه تمنی ، مثبت است ، انسان در زندگیش آن را اجرا کند و از فرصتها به نحو احسن استفاده کند. و اگر وجه تمنی ، منفی و واهی است ، بشر در زندگیش از آن پرهیز کند . این وجوه مذکور در آیات ، دستاوردی برای بشریت است که از نعمت حیات بهره مندند، تا زندگی خود را بر اساس آن سامان دهد و نیز برای انسانهای پند ناپذیر ، اتمام حجت پروردگار است که مبادا آنها هم به همان تمنیات خیالی و واهی گرفتار شوند.در این تحقیق به بررسی چهارده مورد از آیات تمنی پرداخته شده است که به دو بخش تقسیم می شود یکی در قلمرو دنیا و دیگری در قلمرو آخرت است. مـنظور از « قلمرو دنیوی » آنسـت که گویندگان ، « ای کاش » را در دنیا بر زبانـشان جاری می نمایند. و منظور از« قلمرو اخروی » آنست که گویندگان ، « ای کاش » را پس از مرگ و در آخرت و قیامت ، بر زبانشان جاری می کنند. آیات مذکور در قلمرو دنیا و آخرت تنها یک موردش جنبه ی اثباتی دارد( که در دنیا مربوط به حیاء و عظمت روحی حضرت مریم (س) ودر آخرت «برزخ» مربوط به تلاش و استقامت حبیب نجار « مومن آل یس » در هدایت اهل غفلت می باشد ) و بقیه موارد ،جنبه های منفی و سلبی در قلمرو دنیا و آخرت دارد ( مانند شرک و غرور ، نفاق ، آرزوی جدائی از شیطان ، عدم تکذیب آیات الهی ،.....) در هر صورت دستاورد بسیار مهم از آیات ذکرشده، آن است که انسان پیش از فرارسیدن مرگ و حساب و کتاب برزخ و مشاهده عذاب الهی از درسهای آن استفاده و برای زندگی جاودانه خود تدارک کند. بنابراین شناخت این وجوه تمنی در آیات قرآنی به انسان ،این امکان را می دهد که پیش از ، از دست رفتن فرصت ها و پشیمانی ، از فرصت ها استفاده و از درسهای آن بهره گیرد و زندگی خود را براساس کمالات انسانی و رضای پروردگار تنظیم نماید و سامان دهد تا به سعادت ابدی برسد .